Den Haag heeft grootste tekort aan agenten: 'Dit moet niet te lang duren'

REGIO - De politie Eenheid Den Haag heeft tot 2025 het grootste tekort aan operationele agenten van alle eenheden in Nederland. De schaarste is momenteel het grootst op de drie bureaus van district Den Haag-Centrum. Wel worden veel meer aspiranten opgeleid dan gewoonlijk; zij moeten de formatie komende jaren op sterkte brengen. 'We zijn standvastig en vastberaden, maar langzamerhand ook aan het eind van ons latijn', zegt politiechef Paul van Musscher, die komend jaar 383 agenten tekort komt.
In 2022 lopen die tekorten verder op, blijkt uit cijfers die Omroep West samen met de NOS en andere regionale omroepen heeft ontvangen van de politie. Door pensionering en doorstroming naar andere functies en eenheden krimpt de operationele sterkte naar 5289 agenten. In verhouding tot de beoogde operationele formatie betekent dit een tekort van 6,7 procent, het grootste van alle eenheden in Nederland.
Dat het tekort in Den Haag zo groot is, komt volgens de Haagse politiechef Paul van Musscher door de demografische samenstelling van zijn eenheid: 'De komende jaren gaan veel agenten met pensioen, dat openbaart zich nu.'
Eind september, de meest recente momentopname, bestond de formatie van de Eenheid Den Haag idealiter uit 5658 fulltime operationele agenten, 367 aspiranten en 239 niet-operationele politiemensen. In werkelijkheid waren er 5466 operationele agenten, 679 aspiranten en 312 niet-operationele agenten aan het werk. Oftewel: er was een tekort aan operationele sterkte, maar een overschot aan aspiranten. De gegevens maken onderscheid in drie typen agenten: opgeleide agenten op straat (operationele agenten), agenten in opleiding (aspiranten) en politiemensen in ondersteunende functies (niet-operationeel).

Wel veel aspiranten

In totaal heeft de Eenheid Den Haag dit jaar 6401 agenten, 2,2 procent meer dan de beoogde 6266. Dat komt vooral doordat het verwacht aantal aspiranten in 2022 groeit naar 854, een overschot van 141 procent. Daarmee heeft Den Haag qua aspiranten bijna de grootste overbezetting van het land. Dat grotere overschot heeft volgens Van Musscher dezelfde reden als het grotere tekort: er stromen meer agenten uit, dus is er meer nieuwe aanwas nodig.
Grafiek: Sjors Hofstede/Omroep West
Grafiek: Sjors Hofstede/Omroep West

Meeste capaciteitsgebrek in Den Haag-Centrum

De prognoses zijn niet beschikbaar per district, maar eind september kampten alle regio’s binnen de eenheid Den Haag met schaarste aan operationele agenten. Deze was het grootst in het district Den Haag-Centrum en het kleinst in Alphen aan den Rijn/Gouda. In geen enkel district is sprake van een tekort aan aspiranten of non-operationele agenten.
Grafiek: Sjors Hofstede/Omroep West
Grafiek: Sjors Hofstede/Omroep West
De drie bureaus in Den Haag-Centrum – De Heemstraat, Jan Hendrikstraat en Hoefkade – behoren allen tot de teams met de grootste tekorten binnen de eenheid. Saillant is dat het Haagse stadsdeel Centrum ook het gebied is in de regio waar de meeste misdrijven plaatsvinden, maar volgens Van Musscher scheelt het dat de drie bureaus zich dicht bij elkaar bevinden: 'Daardoor is er op een klein geografisch gebied altijd veel blauw aanwezig.' Het gemis aan operationele capaciteit is overigens het grootst op bureau Leidschenveen - Ypenburg.
Grafiek: Sjors Hofstede/Omroep West
Grafiek: Sjors Hofstede/Omroep West

Gaten in 2025 weer gevuld

Doordat er zoveel nieuwe agenten worden opgeleid, is de verwachting dat het tekort aan operationele agenten na dit jaar gestaag afneemt. In 2023 moet dit dalen naar 4,5 procent en in 2024 naar 1,6 procent. Ook dat zijn dan nog de grootste tekorten van het land. Volgens de prognoses van de politie zijn alle gaten in 2025 weer gevuld.
Van Musscher vindt het huidige tekort zorgelijk: 'Je kan minder zaken draaien, terwijl de druk groter wordt door bijvoorbeeld demonstraties. De ME’ers die daarbij worden ingezet, zijn agenten die normaal in de wijk werken. En als we ze bij demonstraties inzetten, kunnen ze niet in de wijk zijn. Dus dat doet pijn.' Er moeten keuzes worden gemaakt, zegt Van Musscher: 'Door ons, maar ook door het hogere gezag. Als het om hele lichte vergrijpen gaat, overleggen we met het Openbaar Ministerie wat we wel en niet oppakken. Maar misdrijven waarbij sprake is van ernstige slachtoffers, zoals berovingen en verkrachtingen, zullen altijd prioriteit krijgen.'

'Dit moet niet te lang duren'

Zo heeft de Eenheid Den Haag waarschijnlijk alle ernstige levensdelicten van vorig jaar opgelost. 'Ik ben er trots op dat we de afgelopen jaren wel onze resultaten behaald hebben, maar de druk op onze mensen is echt enorm. We zijn standvastig en vastberaden, maar langzamerhand ook aan het eind van ons latijn. Dit moet niet te lang duren, dus ik ben blij dat er heel veel mensen op de opleiding zitten die ons komen versterken.'
Er worden geen problemen verwacht met het invullen van vacatures door de krapte op de arbeidsmarkt. De korpsleiding zegt in een toelichting bij de cijfers dat de politie nog altijd een populaire werkgever is en geen moeite heeft met het werven van nieuw personeel nu daar afgelopen jaren meer budget voor is vrijgemaakt.
Ook in andere grote steden is sprake van operationele onderbezetting. Amsterdam (5,7 procent) en Rotterdam (5,1) kampen met vergelijkbare gebreken.

Van overschot naar gebrek

De politie kampt al langer met een gebrek aan operationele agenten. Toen in 2012 de 26 politiekorpsen opgingen in de nationale politie was er, door het terugbrengen van het aantal ondersteunende functies, nog sprake van een overschot aan operationele sterkte. Daardoor werden een tijdlang minder mensen aangenomen en opgeleid.
De politie kreeg er echter meer taken bij, zoals internationale samenwerkingen en cybersecurity. Tegelijkertijd moest de werkgever beter gaan zorgen voor agenten met bijvoorbeeld een posttraumatische stressstoornis. Hierdoor ontstond vervolgens juist een tekort aan operationele sterkte. Om dit op te lossen trok het kabinet Rutte III in 2017 extra geld uit voor meer blauw op straat. Dat er nog steeds sprake is van tekorten, komt volgens de korpsleiding doordat selectie en training tijd kosten en eenheden maar een beperkt aantal agenten per jaar kunnen opleiden. Deze capaciteit wordt komende jaren volop benut, aldus de politie.