Cultuursector: 'We moeten af van het jojo-beleid, we kunnen altijd open zijn'

Theaters en bioscopen zijn alweer een tijdje dicht
Theaters en bioscopen zijn alweer een tijdje dicht © ANP
DEN HAAG - De druk op het kabinet om de culturele sector open te gooien wordt steeds groter, en het lijkt ook te gaan gebeuren. Staatssecretaris Gunay Uslu van Cultuur en voorzitter Bruls van het Veiligheidsberaad riepen daar vrijdag al toe op. Directeur Jan Zoet van Amare, directeur Samuel Wuersten van het Holland Dance Festival én de Haagse muzikant Ed Struijlaart gaan er vanuit dat de theaters, poppodia, musea en bioscopen woensdag weer open gaan, iets dat het OMT ook heeft geadviseerd aan het kabinet. Het drietal kijkt met spanning uit naar de persconferentie van dinsdag. Struijlaart: 'Ik kan me niet voorstellen dat we niet open gaan. Het zou schandalig zijn.'

Muzikant Ed Struijlaart: 'Ik heb goede hoop, maar ik moet het eerst zien'

Hij is geen viroloog, maar als mede-organisator is de muzikant Ed Struijlaart ervan overtuigd dat de actie Kapsalon Theater afgelopen woensdag heeft aangetoond dat de culturele sector veilig open kan: 'Afgelopen najaar was dat ook al het geval, met maatregelen als het coronatoegangsbewijs (CTB) en het testen voor toegang, en dat heeft niet tot uitbraken geleid. Dat kan dus nog steeds.'
Ed Struijlaart
Ed Struijlaart © Omroep West
De omikronvariant heeft daar volgens de muzikant niets aan veranderd. Integendeel misschien wel: 'Kijk naar de buurlanden, daar zijn de theaters niet eens dicht gegaan. En ook daar is het aantal besmettingen explosief gestegen, maar zijn de ziekenhuizen en de ic's niet volgestroomd met patiënten. Dus waarom zou het hier dan niet kunnen?'
Hoewel Struijlaart zelf uiteindelijk niet mocht optreden afgelopen woensdag - het theater Orpheus in Apeldoorn mocht niet open van de burgemeester - kreeg hij toch goede energie van het Kapsalon Theater: 'Het was een absurd beeld in het Concertgebouw: vijftig mensen in de zaal, een orkest en een kapper op het podium. Het gaf de absurde situatie goed weer. Het emotioneerde mij.'
Die goede energie kon hij goed gebruiken, maar de dag erna stond hij weer met lege handen, want de afgelopen twee jaar heeft hij zijn tournee al meerdere malen moeten verzetten: 'Drie, vier keer. Ik ben de tel kwijt geraakt. Ik heb nu een paar shows in maart. En in het najaar. Maar ik ben murw geslagen. Ik probeer het leuk te houden, maar dat is lastig. Uit nood ben ik een livestreambedrijf begonnen. Maar veel collega’s zien het niet meer zitten. Technici die een andere baan zoeken. Daar maak ik me zorgen om, het stemt me somber.'
Komende dinsdag gaat hij niet speciaal thuisblijven voor de persconferentie: 'Ik hoor het wel. Het lekt toch van tevoren uit. Het OMT-advies lekt ook wel uit. Maar ik kan me niet voorstellen dat we niet open gaan. Het zou schandalig zijn. Ik heb goede hoop, maar ik moet het eerst zien.' Waaraan hij verontschuldigd toevoegt: 'Sorry dat ik zo cynisch ben.'

Directeur Samuel Wuersten: 'Holland Dance Festival gaat hoe dan ook door'

Met het Holland Dance Festival van 3 tot 19 februari voor de deur is de persconferentie 'extra spannend' voor directeur Samuel Wuersten. Maar wat er ook wordt besloten, verzekert hij, het festival gaat hoe dan ook door. 'Dat is onze insteek: we moeten voorstellingen doen en we hebben besloten om niet van tevoren voorstellingen te annuleren. We gaan onze uiterste best doen om wat mogelijk is te doen. Maar dat blijft tot het laatste moment spannend.'
Samuel Wuersten
Samuel Wuersten © Omroep West
Er liggen twee scenario's: 'Hoe meer mensen er bij kunnen, hoe beter en leuker. Maar ook met een gereduceerd aantal bezoekers hebben we berekend dat het door kan gaan. Dat hebben we ook aan de artiesten gevraagd: willen jullie met een gereduceerd publiek? Maar die willen heel graag, de behoefte is heel groot om de verbinding te zoeken met het festival, met het publiek.' Om wel alle mensen met een kaartje te bedienen, wordt dan gekeken of er mogelijk meerdere voorstellingen worden georganiseerd.
In het geval er geen publiek kan worden ontvangen zullen er voorstellingen worden gestreamd: 'Niet alles, maar vooral dan de Haagse producties. Dus het Nederlands Dans Theater, die hebben er al ervaring mee. En ook Lonneke van Leth Dans en De Dutch Don't Dance Division. Die hebben een achterban die dat graag willen zien. Op die manier hebben we wel een Holland Dance Festival.' Voor de internationale gezelschappen die dan niet kunnen komen, wordt er gekeken naar een later tijdstip om naar Nederland te komen.
De internationale gezelschappen staan te popelen om op te treden in Den Haag. Maar of dat allemaal ook lukt is de vraag: 'Om een voorbeeld te geven, het Cubaanse dansgezelschap Acosta Danza heeft, los van de coronaperikelen, te maken met een vrij ingewikkelde visa-procedure. Daar is een deadline voor. Lonneke van Leth Dans uit Den Haag heeft te maken met coronabesmettingen, waardoor er niet gerepeteerd kan worden voor de kindervoorstelling en er naar een andere oplossing wordt gezocht. Het Duitse gezelschap Gauthier Dance reist om diezelfde reden met de bus: om te voorkomen dat ze onderweg besmet worden.. Het is een helse klus om het overzicht te bewaren en een festival te organiseren.'
Vanwege de lockdown en de grote onzekerheid hield Wuersten er rekening mee dat de voorverkoop de afgelopen maanden zou stokken. Maar vreemd genoeg is dat niet het geval: 'Het valt mee, zelfs tijdens de lockdown zijn kaarten verkocht. In een soort van hoop: we willen gewoon bij die voorstelling aanwezig zijn, als die doorgaat. We moeten ook niet teveel in doemscenario's denken, maar ook juist durven en uitstralen dat het weer kan.'
Waar hij zeker niet op hoopt is dat er wordt besloten om de theaters wel open te gooien, maar tot maximaal 17.00 of 20.00 uur, dus in de avonden nog gesloten: 'Daar hebben we niets aan, want dan kunnen we nog steeds niks.' Maar van dat scenario gaat hij niet uit, want hij is ervan overtuigd dat de theaters op een veilige manier open kunnen: 'Dat hebben we het afgelopen najaar ook gezien met de coronatoegangsbewijzen, de zalen zaten vol.'

Jan Zoet adviseert kabinet: 'Altijd open, maar met de juiste maatregelen'

Een dag na de actie Kapsalon Theater presenteerde voorzitter Jan Zoet van de Taskforce Culturele en Creatieve sector een routekaart die er in voorziet dat theaters, musea en bioscopen weer open kunnen en nooit meer dicht hoeven. Want als hij ergens klaar mee is, is het de grote onzekerheid waar de culturele instellingen de afgelopen twee jaar mee te maken hebben gehad.
Jan Zoet
Jan Zoet © Omroep West
Volgens hem is er geen enkele reden voor het kabinet om geen versoepelingen voor de culturele sector aan te kondigen vanaf woensdag: 'We moeten af van het jojo-beleid, we kunnen altijd open zijn. Met de juiste maatregelen is het ook veilig voor het publiek. Of het nou een filmzaal is, of een theater, of een popzaal. Daar is ook het draagvlak voor in de politiek en de samenleving.'
De routekaart kent vier verschillende risiconiveaus (normaal, waakzaam, zorgelijk en ernstig), met elk z'n eigen specifieke maatregelen. Daarbij wordt enerzijds onderscheid gemaakt tussen zalen binnen, doorstroomlocaties en buiten en anderzijds onderscheid tussen toegang met testen, toegang met coronatoegangsbewijs (CTB) en toegang zonder CTB, maar met 1,5 meter afstand.
Zoet: 'De huidige situatie is zorgelijk. Dat betekent nu dus bijvoorbeeld voor de zalen die een testbewijs gebruiken een volledige bezetting, zalen die een CTB gebruiken een bezetting van 75 procent en zalen zonder CTB ontvangen de bezoekers op 1,5 meter afstand, met gebruik van mondkapje. Maar ook als de situatie ernstig is, is het nog mogelijk om publiek te ontvangen. Met de routekaart weet iedereen waar die aan toe is.'
'Wat van belang is om te vermelden: er is een kans dat de overheid zegt dat we open kunnen tot 17.00 uur. Dat vinden wij geen goed idee. Mensen werken overdag. Dan maak je kosten, maar levert dat niets op. Dat is gewoon niet te doen. Bezoek aan theaters, concertzalen, poppodia, bioscopen, dat speelt zich 's avonds af. En wat daar ook voor pleit is dat je de reisbewegingen spreidt over de dag en niet tegelijkertijd met de winkelopeningen.'
De Taskforce is ook geen voorstander van 2G-beleid. 'Dat vinden we alleen maar te verdedigen als het echt niet anders open kan. Bijvoorbeeld als het echt zou leiden tot afname van druk op de gezondheidszorg. En dan alleen nog onder bepaalde voorwaarden. Het moet dan wel tijdelijk en proportioneel zijn. Maar in principe gaan we uit van 3G, waarbij testen ook een mogelijkheid is.'
Op de vraag of de culturele sector woensdag weer open gaat antwoordt Zoet uiteindelijk volmondig: 'Ja. Ja. Daar vertrouw ik ook op. Tenzij er nu een kentering komt van de druk op de gezondheidszorg. Maar als je naar de landen om ons heen kijkt, kun je stellen dat er nog steeds heel veel besmettingen zijn, maar dat die niet leiden tot een hogere druk op de ziekenhuizen. Met die wijsheid en de durf ook om te leven met de aanwezigheid van het coronavirus in de samenleving, zoals een zware verkoudheid dat ook is, daar hoort dit besluit bij.'