Universitair docent Leiden fraudeerde met vijftien onderzoeken

Een collegezaal in de Universiteit Leiden
Een collegezaal in de Universiteit Leiden © ANP
LEIDEN - De voormalig Leidse docente Lorenza Colzato heeft in minstens vijftien wetenschappelijke publicaties gefraudeerd. Dit blijkt uit een onderzoek van de Universiteit Leiden. In 2019 kwamen al meerdere misstanden van deze docente psychologie aan het licht. Zo zou ze onder meer hebben gesjoemeld met beursaanvragen, auteursnamen hebben weggehaald en illegaal bloed hebben afgetapt van proefpersonen.
Nadat de eerste misstanden werden geconstateerd besloot de universiteit verder onderzoek te doen naar het werk van de Italiaanse docente, die inmiddels niet meer in Leiden werkzaam is. Colzato had 174 wetenschappelijke publicaties op haar naam staan. Daarvan heeft de Commissie Wetenschappelijke Integriteit (CWI) van de universiteit er 53 bekeken.
Volgens de commissie is hierbij in zeker vijftien publicaties gefraudeerd. In deze onderzoeken zou de docente wijzigingen in de onderzoeksopzet hebben doorgevoerd, controlegroepen achteraf hebben toegevoegd en zelfs data hebben weggelaten, zo schrijft universiteitsblad Mare.

Gepresenteerde conclusies zijn onjuist

De onderzoeken van Colzato zijn in diverse wetenschappelijke tijdschriften gepubliceerd. In zeven gevallen zijn de aanpassingen 'dermate ernstig dat geadviseerd wordt de betreffende tijdschriften te verzoeken deze terug te trekken', zo staat in het onderzoek van de universiteit. Door de fraude door Colzato zijn de gepresenteerde conclusies onjuist of is het aannemelijk om te concluderen dat ze onjuist zijn.
Bij acht andere onderzoeken zijn de uitkomsten door de aangetoonde fraude zodanig verzwakt dat de commissie de tijdschriften adviseert om zelf te kijken hoe de lezers over deze malversaties geïnformeerd moeten worden. In 27 artikelen was volgens de commissie het onderzoek niet mogelijk omdat er geen datasets beschikbaar waren. In de resterende publicaties zijn geen aanwijzingen van fraude gevonden.

Bloed afnemen zonder benodigde toestemming

De fraude kwam in 2019 voor het eerst aan het licht. Twee artikelen die Colzato had gepubliceerd werden op basis van die gegevens al teruggetrokken. Daarnaast bleek dat de docente bij proefpersonen bloed heeft laten afnemen zonder de toestemming die hiervoor nodig was. De Universiteit Leiden liet toen al weten dat de wetenschappelijke integriteit door Colzato was geschonden.
De vijftien artikelen die nu aan het licht zijn gekomen zijn nog niet teruggetrokken. Een woordvoerder van de Universiteit Leiden legt uit dat dit de verantwoordelijkheid van die tijdschriften is. 'We hebben alle betrokken partijen bij deze casus geïnformeerd. Het is aan uitgevers om artikelen vervolgens terug te trekken, niet aan ons. Hier gaat veelal eigen onderzoek van uitgevers aan vooraf.'

'Iedere schending is er een te veel'

De woordvoerder benadrukt dat er op de universiteit veel aandacht wordt besteed aan de wetenschappelijke integriteit. 'Het wordt op diverse wijze onder de aandacht gebracht van onderzoekers, maar ook studenten vertellen we erover in het onderwijs. We hebben er een website over, er is een commissie, een speciale vertrouwenspersoon, en een Nederlandse gedragscode. Voor het universiteitsbestuur is elke schending van wetenschappelijke integriteit er een te veel, dat mag duidelijk zijn.'