Hoe nu verder met de Gnephoek? En drie andere vragen over de Alphense polder

De Gnephoekpolder, met in het verlengde de Vrouwgeestpolder, ligt ten westen van rivier de Heimanswetering. Ingeklemd tussen Alphen aan den Rijn, Koudekerk aan den Rijn en Woubrugge. In theorie is het landschap groot genoeg om tienduizenden nieuwe huizen te bouwen. Voor Alphen zou dat een oplossing zijn voor het grote tekort aan woningen. Maar het is óók een populair natuurgebied. Veel mensen wandelen en fietsen door deze kilometerslange polder. Er is een stiltegebied en het is de leefomgeving van bijzondere diersoorten. Genoeg mensen vinden het daarom doodzonde als dit stuk groen wordt opgeofferd voor woningbouw.

Dat ligt er maar net aan aan wie je het vraagt. Politieke partijen en zelfs verschillende overheden kijken daar verschillend tegenaan. Vast staat dat iedereen het erover eens is dat het tekort groot is. De wachtlijst voor een sociale huurwoning bedraagt zo'n acht jaar. Ouderen in eengezinswoningen vinden maar moeizaam een geschikt koopappartement waar zij naartoe willen verhuizen. En voor jongeren en gezinnen zijn (eengezins)woningen mede om die reden op z'n zachtst gezegd schaars. Dus daar is geen discussie over. Maar over de aantallen nieuwe huizen die nodig zijn, is men het oneens.

Een voorbeeld. De provincie Zuid-Holland is in de persoon van verantwoordelijk gedeputeerde Anne Koning (PvdA) van mening dat 3.500 nieuwe woningen, verspreid over de hele gemeente Alphen aan den Rijn, voldoende is. Maar wethouder Gerard van As (Nieuw Elan), die de woningbouwbelangen behartigt namens het gemeentebestuur van Alphen, becijfert dat alleen de plaats Alphen aan den Rijn er al 6.000 nodig heeft voor de 'eigen bevolking'.

Ook in de Alphense gemeenteraad interpreteren politieke partijen de cijfers verschillend. En dan heb je het nog niet eens over een eventuele ambitie van Alphen om als stad verder te groeien door inwoners uit grote omliggende steden te verleiden om 'in het hart van de Randstad' te gaan wonen (en werken). Zo kan het inwonersaantal van Alphen stijgen van ruim 110.000 tot pak 'm beet 150.000.

Ja. En ook dat is maar net hoe je het uitlegt. Vooropgesteld, er zijn weldegelijk alternatieve bouwlocaties. De opdracht van de provincie aan de gemeente is helder: zoek binnenstedelijke bouwplekken. Kortom, ga op zoek naar leegstaande gebouwen of kleine grasveldjes en bouw dáár huizen. Omdat het vrijwel altijd om kleine stukken grond gaat, is het bouwen van een appartementencomplex vaak de enige optie. En gezien de hoeveelheid woningen die Alphen nodig heeft, worden dat al snel torenhoge gebouwen. Sommigen vinden een skyline als die van Den Haag mooi, anderen zijn van mening dat dit totaal niet bij Alphen past. Het resultaat is dat Alphen op dit moment inderdaad flatgebouwen bouwt, of gaat bouwen, op plekken waar dat kan. Het zijn over het algemeen locaties waar de weerstand van omwonenden niet (te) groot is en zonder dat 'de groene longen' van Alphen al te erg worden aangetast.

Dan heb je nog bedrijventerreinen. Ook daar bouwt Alphen. Met het Rijnhavengebied als absoluut voorbeeld. Het industriegebied wordt getransformeerd tot een nieuwe woonwijk. Bedrijven worden uitgekocht en mede daarom kunnen daar uiteindelijk 2.000 nieuwe woningen gebouwd worden. Het zijn vrijwel allemaal appartementen die er komen. En daar begint de discussie. Want ga je ook bedrijventerreinen Heimanswetering (westkant Alphen) en Hoorn-West (nabij de gevangenis) bebouwen? GroenLinks is bijvoorbeeld groot voorstander van woningbouw op het afgelegen Hoorn-West. Want, dat zou kunnen voorkomen dat de Gnephoekpolder het haasje wordt.

Maar je hebt ook de Noordrandpolder. Die grenst aan de noordkant van Alphen, ten westen van de provinciale weg N207. Eigenlijk zijn alle politieke partijen in Alphen het daar wel over eens dat dit een polder is die geslachtofferd kan worden. Maar, er is plek voor 'slechts' 1.200 huizen. Te weinig voor de totale woningbehoefte. Moet wel gezegd: in theorie kunnen er veel meer huizen gebouwd worden in die Noordrandpolder. Maar het gebied is voor slechts een klein deel grondgebied van de gemeente Alphen aan den Rijn. Het gros van de weilanden hoort toe tot de gemeente Kaag en Braassem. En de buurgemeente van Alphen heeft zich al meerdere malen uitgesproken absoluut niet te willen dat op hun habitat, ten faveure van Alphen, huizen gebouwd worden.

Om te beginnen wordt komend jaar onderzocht hoeveel huizen daadwerkelijk gebouwd kunnen worden, hoeveel woningen wenselijk zijn en hoe je deze nieuwe woonwijk gaat integreren in de polder. Maar ondertussen moet ook de provincie nog overtuigd worden. Omdat de provincie van mening is dat 3.500 nieuwe huizen genoeg is voor Alphen, is het in de ogen van de provincie helemaal niet nodig om welke polder dan ook te bebouwen. Ondertussen heeft Alphen met succes de Tweede Kamer gemobiliseerd en moet het ministerie van Binnenlandse Zaken gaan proberen om de provincie op andere gedachten te brengen. Want hoe gek het misschien ook klinkt, als de provincie voet bij stuk houdt en niet wil dat de Gnephoekpolder bebouwt wordt, gaat dat niet gebeuren. Ook al wil de gemeente het bij wijze van spreken unaniem wel. Wordt vervolgd dus.