PvdA wil einde aan bestaan vol onzekerheid voor veel Hagenaars

Tim 'S Jongers beseft heel goed dat hij geluk heeft gehad in zijn leven. Hij groeit op in de buurt van Antwerpen in een extreem arm gezin. Leert al op jonge leeftijd overleven. Maar hij weet uiteindelijk door een studie politicologie - de laatste jaren in Den Haag - en keihard werken uit dat milieu te ontvluchten, ook al blijft het tegelijk altijd onderdeel van wie hij is. Ook nu hij senior adviseur bij de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving is en eens in de twee weken een column schrijft voor de Volkskrant. 'Ik heb een nieuw leven kunnen opbouwen in Den Haag. Ik heb kansen gehad, maar ben me ervan bewust dat als er maar iets mis was gelopen, het niet was gelukt', vertelt hij. 'Ik heb heel veel geluk gehad. En gun iedereen die kans.'

Dat is ook een van de redenen dat hij naast zijn betaalde werk actief is geweest als vrijwilliger voor allerlei organisaties. Nu wil 'S Jongers de politiek in. Voor de PvdA staat hij op plek drie van de kieslijst en is er dus een reële kans dat hij straks in de gemeenteraad zit. 'Ik woon hier, ik werk hier en zie mijn toekomst hier. Ik wil me inzetten voor de samenleving', vertelt hij in zijn woning aan de Soestdijksekade. 'Na jaren actief burger te zijn geweest, is dit een mooie volgende stap.'

Een van zijn eerste activiteiten als kandidaat-raadslid is het schrijven van een tienpuntenplan over een onderwerp waarin hij door eigen ervaringen en zijn werk is gespecialiseerd: bestaanszekerheid. Dat is in grote lijnen dat je zeker bent van een inkomen, een dagbesteding, gezondheid en sociale relaties. Mensen die die zekerheid niet hebben, ervaren volgens 'S Jongers veel stress en maken daardoor vaak minder verstandige keuzes. En komen in de problemen, zeker als ze geen vangnet hebben. De kern van zijn betoog: voorkomen dat mensen in die problemen terechtkomen, dan hoef je ze later ook niet - vaak tegen veel hogere kosten en met meer moeite - te 'repareren'. 'We moeten eerder ingrijpen om ervoor te zorgen dat mensen volledig door het ijs zakken.'

Een voorbeeld: een bijstandsmoeder met twee kinderen heeft soms te maken met 25 verschillende regelingen. Ze ontvangt meerdere, vaak ingewikkelde, brieven van de gemeente per week. Als ze er een daarvan niet helemaal goed invult, moet ze geld gaan terugbetalen of zich verantwoorden. De volgende enveloppe op de deurmat kan zo'n slechte boodschap van de overheid - een 'bom', in zijn woorden - bevatten. Zo iemand leeft dus voortdurend onder spanning. Zeker als ze nauwelijks geld heeft om de kinderen te eten te geven en de gasprijzen ook nog eens omhoog schieten. 'Kijk naar de oorzaak van de oorzaak', zegt hij. 'Dat is altijd bestaansonzekerheid.'

Hij heeft ook een relatief simpele oplossing. In plaats van dat de gemeente zo'n moeder al die brieven stuurt, kunnen ambtenaren haar ook twee uurtjes op de koffie uitnodigen in het stadhuis. Dan kunnen ze alle zaken rustig doornemen en de vrouw helpen. Dat scheelt de gemeente veel papierwerk en de moeder stress.

Dat vergt natuurlijk wel een grotere of in ieder geval andere rol van de overheid. Je zou daartegen kunnen opbrengen dat dit een politieke keuze is. Waarom moet die overheid dat doen? Waarom laat je mensen niet meer eigen verantwoordelijkheid nemen voor hun leven? 'S Jongers constateert dat de problemen waarin mensen soms terechtkomen niet alleen hun eigen verantwoordelijkheid zijn. 'De arbeidsmarkt heeft een afstand gecreëerd tot mensen in plaats van andersom,' zegt hij.

Ook speelt een zekere noodzaak mee. 'Door de vergrijzing en de maatregelen die nodig zijn voor de klimaatverandering, hebben we over twintig jaar echt alle handjes nodig.' Verder rekent hij voor dat eerder ingrijpen, sneller helpen, ook juist geld oplevert. 'Mensen in Moerwijk hebben vijftien jaar langer zorgkosten. Als je meer investeert in preventie, gaat dat omlaag.'

Bovendien, stelt hij, heeft de coronacrisis ons doen leren dat een actieve overheid door de samenleving wordt gewaardeerd. Hij ziet daarin ook een voorzichtige trendbreuk ten opzichte van de neoliberale wind die de vorige decennia door ons land waaide. Er zijn bijvoorbeeld miljarden in het mkb gepompt, waarmee ondernemers werden gered en waardoor de economie niet in een enorm dal is gekomen. 'Een grote groep heeft gezien dat solidariteit perspectief biedt. We hebben gezien dat een overheid die ingrijpt en investeert niet per definitie een slechte overheid is.'

Vandaar zijn tienpuntenplan. Met daarin onder meer het voorstel voor één wethouder die verantwoordelijk wordt voor bestaanszekerheid. Die moet er onder meer voor zorgen dat de stadsdelen, welzijnsorganisaties, woningbouwcorporaties en verzekeraars gaan samenwerken om vroeg schulden te signaleren en hulp en ondersteuning te regelen.

De sociaaldemocraten willen verder dat ambtenaren tijdens hun werkuren de wijken ingaan om een luisterend oor te bieden bij onder meer weggeefwinkels en voedselbanken. Zo leren die wat daar speelt en kunnen ze eventueel ook mensen al direct helpen. Die hulp moet daarbij ook niet te veel aan regels gebonden zijn. 'In een crisis eerst handelen en dan verantwoorden', aldus het stuk.

Essentieel is volgens het stuk ook dat de overheid weer de 'vriend' van de burger wordt. De gemeente moet initiatieven van bewoners steunen in plaats van tegenwerken. Een ander punt is dat dat gezinnen met schulden beter worden geholpen. Verder moet er een energiefonds komen, zodat mensen niet de dupe worden van de stijgende energieprijzen.

Een van de plekken in Den Haag waar 'S Jongers altijd even een moment stilstaat, is het bruggetje in het verlengde van de Prinsegracht, schuin tegenover HMC Westeinde. 'Als je daar de ene kant op kijkt, zie je die torens in het centrum van Den Haag. Daar waar alle essentiële beslissingen worden genomen. Als je naar de andere kant kijkt, zie de wijken waar de mensen met de essentiële beroepen wonen, de schoonmakers, de pakketbezorgers. Mijn tienpuntenplan gaat er ook over dat je die werelden samen kan brengen en zo een sterkere stad kan worden.'