Leidse gynaecoloog verwekte minstens 21 kinderen met eigen zaad

De zaak kwam aan het rollen nadat de organisatie Fiom ontdekte dat er dna-matches waren bij verschillende kinderen. Het Fiom helpt mensen bij het vinden van hun biologische familie als daar vragen over zijn. Uiteindelijk werd het een groep van 21 kinderen. Die bleken allemaal geboren nadat hun moeders in het toenmalige Elisabethziekenhuis onder behandeling waren geweest bij gynaecoloog Jos Beek. Toen uit nader onderzoek bleek dat het dna matchte met dat van een van de kinderen van Beek werd het ziekenhuis ingelicht. Dat was in de zomer van 2021.

'Wij schrokken enorm toen we dit voor de eerste keer hoorden', zegt Peter Jue van de Raad van Bestuur van het Alrijne Ziekenhuis. 'Schrik voor de kinderen die dit betroffen en natuurlijk ook schrik voor de ouders.' Beek gebruikte zijn sperma, voor zover nu bekend, bij behandelingen van vrouwen die zwanger probeerden te worden met sperma van anonieme donors. 'Het is enorm emotioneel voor kinderen als ze horen verwekt te zijn met zaad van de arts', zegt Jue. Jos Beek werkte van 1973 tot 1998 bij Alrijne. Hij overleed in 2019.

Jos Beek is de derde gynaecoloog in Nederland waarvan nu bekend is dat hij zijn eigen sperma gebruikte bij behandelingen. Jan Karbaat was de eerste waarvan het bekend werd. Hij heeft bij behandelingen mogelijk tachtig kinderen verwekt. Jan Wildschut deed hetzelfde in het Sophia Ziekenhuis in Zwolle, tegenwoordig Isala Ziekenhuis. Ook Wildschut verwekte tientallen kinderen. Van Jos Beek staat het nu van 21 kinderen vast. 'Maar we sluiten niet uit dat daar nog kinderen bijkomen', zegt Jue.

'Toen deze zaak bij ons bekend werd zijn we direct in gesprek gegaan met de kinderen en de ouders om te horen welke vragen zij hebben. Ze willen weten wat er is gebeurd en hoe het heeft kunnen gebeuren', vertelt Peter Jue. Begin jaren 70 van de vorige eeuw stonden vruchtbaarheidsbehandelingen in de kinderschoenen. 'Je moet je voorstellen dat behandelingen met donorzaad opkwamen. Er was nauwelijks regelgeving en artsen konden veel meer hun eigen gang gaan dan tegenwoordig. Er was toen veel minder toezicht dan nu en dat kan ertoe geleid hebben dat dit gebeurd is.

Hoeveel patiënten de gynaecoloog in Leiderdorp heeft behandeld is niet bekend. 'Alle dossiers zijn vernietigd', zegt het ziekenhuis dat direct nadat de kinderen zich meldden op zoek ging naar stukken. 'Maar wij zullen de commissie vragen om te kijken wat er nog wel boven water te halen is.' En die commissie is de commissie Braat, die ook onderzoek deed naar misstanden in de praktijk van de Zwolse arts Jan Wildschut. Jue: 'Wij zijn bijvoorbeeld benieuwd naar de werkwijze van deze arts. Hoe ging hij te werk op de polikliniek, wat vertelde hij aan ouders en wat deed hij dan in de praktijk?'

'Wij sluiten in ieder geval niet uit dat de groep groter wordt de komende tijd', zegt het ziekenhuis. Jue zegt dat het zeker mogelijk is dat er nog tientallen afstammelingen van Jos Beek worden ontdekt. Het Isala Ziekenhuis in Zwolle heeft mensen inmiddels in advertenties opgeroepen zich te melden bij het ziekenhuis als ze vermoeden behandeld te zijn, of te zijn geboren na een behandeling door gynaecoloog Wildschut. Alrijne Ziekenhuis doet een soortgelijke oproep. 'Wij roepen iedereen op zich te melden bij Alrijne zodat we in gesprek kunnen gaan en hopelijk antwoord kunnen geven op vragen. En daarnaast kunnen we ook het onderzoek verder doen waaruit hopelijk nog meer antwoorden op hun vragen komen.'

Het ziekenhuis laat de kwestie dus onderzoeken door de commissie Braat. Didi Braat is emeritus hoogleraar obstetrie, gynaecologie en voortplantingsgeneeskunde bij het Radboudumc. Op 3 november 2021 presenteerde de commissie haar rapport over de zaak Wildschut: Van kinderwens naar kind van de rekening. Toen duidelijk werd dat in Leiderdorp iets soortgelijks had gespeeld heeft het ziekenhuis contact opgenomen met de collega's in Zwolle en met de commissie. Braat is begin januari begonnen met het onderzoek dat rond de zomer moet zijn afgerond.

Alrijne Ziekenhuis hoopt dat mensen die door de arts zijn behandeld, hun kinderen of de betrokken vaders zich melden als ze vragen hebben. Zij kunnen bellen met: 071-5829259. Ook kunnen mensen via de mail hun vragen stellen: informatiecentrum@alrijne.nl .