Felle kritiek op de plannen om de Dreven in Den Haag Zuidwest te slopen

De deskundigen vertelden woensdagmorgen tijdens een debat van de Haagse raad dat ze grote moeite hebben met de grootschalige sloop- en nieuwbouwplannen voor de Dreven, Gaarden en Zichten in Zuidwest.

Om die ingreep mogelijk te maken, moet de gemeente voor één van de drie buurten, de Dreven, een verregaand besluit nemen. Dat deel van Zuidwest werd nog maar in 2004 aangewezen als gemeentelijk beschermd stadgezicht. Maar dat wordt ingetrokken, als het aan verantwoordelijk wethouder Martijn Balster (PvdA, wonen) ligt. Volgens de gemeente, woningbouwcorporatie Staedion en bouwer Heijmans, is het onmogelijk om de woningen daar op een goede manier aan te passen aan de huidige eisen. Daarom worden ze gesloopt en komt er nieuwbouw voor in de plaats.

Loof van de welstands- en monumentencommissie zei dat de gemeente juist een 'voortrekkersrol' zou moeten spelen bij het handhaven van belangrijke architectuur in combinatie met vernieuwen. Zij ziet ook burgers worstelen met aanvragen voor het verbouwen van hun woningen. Die mogen geen schouw slopen of moeten aan strenge regels voldoen voor het vervangen van kozijnen als hun huis een monument is. Maar met tijd en aandacht kan dat wel lukken, zei zij. 'Bewoners moeten aan de regels voldoen.'

Dat de gemeente niet van plan is om zich aan de eigen regels te houden, maar de monumentenstatus voor een complete wijk wil opheffen zodat die kan worden gesloopt, noemde zij 'wrang'. Volgens Loos is er ook een 'heel breed pallet' aan wat er wel kan. Te snel hebben gemeente en Staedion geconcludeerd dat het niet mogelijk is om de huidige woningen te vernieuwen en er extra huizen bij te bouwen, zonder te slopen.

Norman Vervat van het Cuypersgenootschap, dat zich inzet voor het behoud van bouwkundig erfgoed uit de negentiende en twintigste eeuw, benadrukte het bijzondere van de geplande operatie. 'Dit is een voor Nederland ongekend besluit. Dat een complete wijk een monumentenstatus verliest, hebben we nog nooit gezien. Dit terwijl zo’n status niet iets vrijblijvends is, iets dat je kan terugdraaien op het moment dat het even niet uitkomt.' Hij voorspelde dan ook rechtszaken tegen het besluit.

Tijdens de vergadering maakten ook veel bewoners – soms op emotionele wijze – duidelijk dat ze het niet eens zijn met de plannen. Zij wezen er bijvoorbeeld op dat de plannenmakers ervan uitgaan dat een groot deel van de huidige bewoners straks niet meer wil of kan terugkomen in hun vertrouwde buurt. Wel waren er ook enkele bewoners die oproepen om iets aan de woningen te doen, omdat ze bijvoorbeeld nu hoge stookkosten hebben.

De oppositie in de Haagse gemeenteraad sluit zich bij die kritiek aan. Dinsdag werd al bekend dat een aantal partijen een eigen analyse heeft laten maken van de juridische risico's. Tijdens de vergadering confronteerden ze daar ook de wethouder mee. 'In deze plannen zijn veel gaten te schieten', aldus Robert Barker van de Partij voor de Dieren. 'Een veerkrachtige wijk wordt rücksichtslos van de kaart geveegd. Een monumentale wijk wordt met de grond gelijkgemaakt omdat dat voor Staedion en Heijmans goed uitkomt.'

Hart voor Den Haag vindt dat de bewoners te weinig bij de plannen zijn betrokken. 'Van bovenaf zijn ze uitgerold. Dat veroorzaakt ongemak en soms zelfs leed', aldus raadslid William de Blok. Hij presenteerde daarom ook een eigen variant. Dat gaat meer uit van de bestaande bouw. Iedere bewoner zou daarbij op dezelfde plek kunnen wonen. Sebastian Kruis van de PVV: 'Mensen pikken dit niet. En terecht. Ik ga me aan deze panden vastketenen. We moeten hier een streep gaan trekken. En ik hoop dat velen met mij dat doen. Wij willen dit niet.'

Steun voor de plannen is er ook. Bijvoorbeeld van de eigen partij van de wethouder, de PvdA. 'Het is goed dat we aan de slag gaan in Zuidwest', aldus fractievoorzitter Mikal Tseggai. 'Ik hoor van bewoners dat ze liever vandaag dan morgen de sloopkogel er doorheen zien gaan.' Wel hoopt Tseggai de huidige bewoners terug kunnen, dat er meer dan dertig procent sociale huur komt en voldoende voorzieningen.

Ook Marieke van Doorn D66 vindt het goed dat Zuidwest wordt aangepakt. 'De kwaliteit van veel van de woningen is abominabel slecht en er moet echt iets gebeuren.' Toch kwam zij met een 'flinke reparatiekit'. D66 wel bijvoorbeeld helderheid over juridische risico's. Bovendien zouden vooral de plannen voor de Dreven op de schop moeten, omdat de kwaliteit van het huidig ontwerp niet goed genoeg is.

Wethouder Balster benadrukte de noodzaak van de sloop en nieuwbouw. 'De woonomstandigheden in met name de portiekflats zijn buitengewoon beroerd. U en ik zouden daar liever niet wonen. En de mensen snakken naar hoop en optimisme.' Sloop en nieuwbouw is nodig, stelt de wethouder, omdat als de huidige woningen zouden worden gerenoveerd ze niet aan de eisen voldoen op het gebied van bijvoorbeeld duurzaamheid en geluid.

Volgens hem krijgen de bewoners de harde garantie dat zij kunnen terugkeren naar een sociale huurwoning. Daarbij wordt geprobeerd om iedereen zoveel mogelijk weer een plek te geven in hun oude buurt.

De wethouder maakt ook duidelijk dat de analyse van de juridische deskundige die door de oppositie was ingeschakeld volgens hem te somber is. Het stadsbestuur heeft een andere inschatting van het risico's, verklaarde hij. Van staatssteun zou ook geen sprake zijn, aldus de wethouder.

Dat met de plannen ook een buurt wordt gesloopt die nu nog wordt beschermd, leverde ook het het stadsbestuur aanvankelijk hoofdbrekens op, vertelde Balster. 'We doen dit niet omdat we het leuk vinden', zei hij. Daarom gingen gemeente en Staedion aanvankelijk uit van renovatie. Maar dat was niet haalbaar omdat het dan te duur zou worden en de woningen nog niet aan de eisen zouden voldoen. In het 'belang van de bewoners' is daarom 'met pijn in het hart' besloten om ze toch te slopen. Balster: 'Dit is geen lichtvaardig besluit. Dat begrijpt het college dondersgoed.'

De Haagse gemeenteraad neemt hoogstwaarschijnlijk volgende week een definitief besluit over de sloop- en nieuwbouw in Den Haag Zuidwest.