Aanleg warmtenet: voor gemeente Den Haag is het slikken of stikken

Met haar toelichting zette zij de gemeenteraadsleden het mes min of meer op de keel. 'Als we de stukken niet ondertekenen, valt er verder met Gasunie niet zo veel meer te onderhandelen', aldus Van Tongeren.

Gasunie is het overheidsbedrijf dat van het Rotterdamse havengebied naar de energiecentrale aan het De Constant Rebecqueplein in Den Haag een pijpleiding wil aanleggen voor het transport van water van ongeveer 120 graden Celsius. Het krijgt die hoge temperatuur door gebruik te maken van de restwarmte van afvalverwerker AVR, raffinaderijen en andere industriële bedrijven in het Rotterdams havengebied.

In Den Haag en op diverse punten langs het tracé kan een partij als Eneco de hitte gebruiken voor het verwarmen van maximaal 120.000 woningen en bedrijven. Dit project, genaamd Warmtelinq, bespaart gas en leidt tot minder CO2-uitstoot.

Een meerderheid van de Haagse gemeenteraad ziet de plannen niet zitten, omdat voor de aanleg van de pijpleiding een groot deel van de stad op de schop moet. Ook vrezen de politieke partijen voor zowel de schade aan bomen en ander groen, als de overlast voor bewoners en bedrijven. Sommige fracties maken er bovendien bezwaar tegen dat de warmte van de fossiele industrie afkomstig zal is.

Het probleem is alleen dat Den Haag alleen staat in haar verzet, zo maakte wethouder Van Tongeren duidelijk. Het tracé loopt via Vlaardingen, Schiedam, Midden-Delfland, Delft en Rijswijk naar Den Haag, maar vijf van deze zes gemeentes hebben de overeenkomsten al getekend. 'Hierdoor is onze onderhandelingspositie danig verslechterd', verklaarde de Haagse wethouder. Zij wees erop dat 'ook het Rijk en de provincie Zuid-Holland positief zijn'. 'Door deze positie kunnen wij niet zo veel eisen meer stellen', aldus de wethouder.

Het laat onverlet dat het Haagse stadsbestuur volop met Gasunie heeft onderhandeld over een samenwerkings-, een uitvoerings- en een schadevergoedingsovereenkomst. Deze conceptcontracten stonden centraal in de raadscommissie. Van Tongeren erkende dat ze niet alles heeft binnengesleept wat op haar verlanglijstje stond: 'Het is voor 85 procent gelukt. En de wensen die niet zijn gehonoreerd, vinden we wél relevant, anders hadden we er geen punt van gemaakt.'

Desondanks is ze bereid haar verlies te nemen. 'Want als we niet tekenen, zijn we nog slechter af'.' De onderwerpen die niet de eindstreep haalden, hebben betrekking op zaken als bepaalde vormen van aansprakelijkheid, de maatschappelijke belangen van de betrokken partijen en een technisch rapport over het effect van de warmte-uitstraling op bomen en ander groen in stedelijk gebied.

Hier staat tegenover dat Gasunie wil meebetalen aan de door de gemeente Den Haag te maken ambtelijke kosten. Ook zal het concern de eventuele door het project veroorzaakte schade vergoeden. Bovendien wil Gasunie samenwerken bij de uitvoering, zodat de gemeente Den Haag hier met haar eigen plannen op kan inhaken. Zo moet voor de aanleg van de pijpleiding het park in de wijk Transvaal grotendeels worden omgespit. 'Wij hebben al geld gereserveerd, zodat we straks samen met Gasunie kunnen kijken hoe we de situatie dan meteen kunnen verbeteren', aldus Van Tongeren.

Al deze afspraken vervallen als Den Haag de overeenkomsten niet tekent. Gasunie hoeft dan alleen nog te doen wat de wet voorschrijft, terwijl de gemeente opdraait voor de financiële compensatie van de schadegevallen en voor de ambtelijke kosten. Hierbij kan het om zeer hoge bedragen gaan. 'Het college is daarom voornemens te tekenen, omdat dit gewoon een betere keuze is', stelde Van Tongeren.

Twee weken geleden trok de gemeente nog fel van leer tegen de opstelling van de provincie. Dit keer wist een meerderheid van de raadscommissie zich niet goed raad met de situatie. De partijen nemen de kwestie in beraad. 'En waar zijn de bewoners in dit verhaal? In de afspraken die ons zijn voorgelegd, ontbreekt de positie van de direct belanghebbenden', wilde Joris Wijsmuller van de Haagse Stadspartij weten. Andere partijen waren dit met hem eens. De wethouder antwoordde dat er een klankbordgroep is opgericht. 'Bewoners, bedrijven en andere belanghebbenden krijgen hier zitting in', verzekerde Van Tongeren.

De gemeenteraad vroeg zich ook af of het niet beter is de bezwaarprocedure af te wachten die de gemeente Den Haag een maand geleden bij de Raad van State is begonnen. Deze zaak richt zich tegen het zogeheten Provinciaal Inpassingsplan (PIP) dat onlangs door de provincie Zuid-Holland is aangenomen. Dit plan maakt de aanleg van het warmtenet in de betrokken gemeentes mogelijk en geeft de provincie vergaande zeggenschap en bevoegdheden.

Wethouder Van Tongeren toonde zich niet erg optimistisch over het oordeel van de Raad van State. 'De kans dat we bij de rechter in het gelijk worden gesteld, is gering.' Een van de weinige 'wapens' die de gemeente Den Haag dan nog overhoudt, heeft betrekking op het al dan niet verstrekken van de vereiste vergunningen. Dat is een taak van de gemeente. 'Maar als wij die vergunningen niet blijven verlenen, gaat de provincie het vergunningstraject overnemen', waarschuwde de wethouder.

'Dus', vervolgde Van Tongeren, 'neem het aanbod wat er ligt met de verschillende plussen en de minnen aan, of gooi de handen in de lucht en zet de hakken in het zand. Maar dan is onze verdere onderhandelingspositie ten aanzien van de aanleg van het warmtenet weg'.

Volgens haar heeft dit een belangrijk nadeel: 'We hebben dan helemaal geen mogelijkheden meer om voor onze inwoners en ondernemers invloed uit te oefenen'. De discussie gaat volgende week woensdag verder. De kwestie staat dan op de agenda van de vergadering van de gemeenteraad.