Haags stadsbestuur sneuvelt bijna over vernieuwing Den Haag Zuidwest
DEN HAAG - De grootschalige vernieuwing van Den Haag Zuidwest heeft het Haagse stadsbestuur donderdag aan de rand van de afgrond gebracht. Reden daarvoor is dat de grootste coalitiepartij VVD het zwaarste wapen wil inzetten om duidelijk te krijgen wat zich achter de schermen heeft afgespeeld: een raadsenquête. Raadslid Jan Pronk had voor dat plan ook een meerderheid verzameld. Dit tot grote irritatie van andere coalitiepartijen en de verantwoordelijk wethouder Martijn Balster (PvdA), die later verklaarde 'geschrokken' te zijn van de redenen van de VVD om te pleiten voor zo'n onderzoek, waarbij mensen ook onder ede kunnen worden gehoord.
Uren en uren werd de laatste gemeenteraadsvergadering voor de verkiezingen donderdag stilgelegd. Officieel, verklaarde wethouder Martijn Balster na afloop, omdat het stadsbestuur zich moest beraden op moties en amendementen die waren ingediend tijdens het debat over de vernieuwing van Zuidwest. Maar die uitleg leidde tot grote woede bij de oppositie in de raad. 'Hier is sprake van vieze, vuile achterkamertjespolitiek', fulmineerde Sebastian Kruis van de PVV. 'De wethouder denkt dat hij heeft te maken met een stelletje debielen', voegde zijn collega Robert Barker van de Partij voor de Dieren daaraan toe.
Voor hen was het wel duidelijk. Het was eigenlijk slechts één voorstel, dat van VVD'er Jan Pronk, waarom het stadsbestuur zo lang moest praten. De liberaal wil dat er een onderzoek komt naar plannen voor de vernieuwing van Zuidwest.
Beschermd stadsgezicht
Daarbij gaat het in het bijzonder om het opheffen van het beschermd stadsgezicht voor de Dreven, een van de drie buurten in Zuidwest die tegen de vlakte gaan om er nieuwe woningen terug te bouwen. Volgens Balster is het onmogelijk dat de woningen blijven staan omdat ze in zeer slechte staat verkeren.
Maar de Welstands- en Monumentencommissie van de gemeente is tegen het intrekken van het beschermd stadsgezicht en heeft afgelopen maart op eigen initiatief een negatief preadvies gegeven aan Balster. Dit preadvies kwam de gemeenteraad pas maanden later, in oktober, onder ogen, terwijl de voorzitter van de welstandscommissie al in juli bij de wethouder had aangedrongen op het versturen van dit advies naar de raad.
Excuses aangeboden
Balster bood in november zijn excuses aan voor de manier waarop 'het proces' was gelopen, maar dat kon niet voorkomen dat de oppositie een motie van wantrouwen tegen hem indiende. Die kreeg geen meerderheid en werd ook niet gesteund door de VVD.
Maar donderdag diende raadslid Pronk van VVD alsnog een motie in die de positie van Balster aan het wankelen bracht. In dat voorstel stelde de partij dat er 'veel vragen zijn over het proces rondom de opheffing van het beschermde stadsgezicht' en dat 'de wijze van informeren van de raad over een cruciaal advies veel vragen oproept'. Bovendien zijn er vragen over de gekozen constructie met betrekking tot staatsteun en aanbesteding, staat in de motie.
'Uitstekend project'
Alhoewel VVD-raadslid Jan Pronk voorstander is van het 'uitstekende project', liet hij ook weten dat hij twijfels heeft over hoe dat tot stand is gekomen. 'Er zijn de laatste tijd vragen gerezen over de vraag of de wethouder de raad tijdig en juist heeft geïnformeerd', zegt hij. 'De afgelopen dagen zijn er brieven en verklaringen van de welstandscommissie naar buiten gekomen en die roepen meer vragen op dan dat ze antwoorden geven. En het is de kern van de democratie dat wij als raad op tijd geïnformeerd worden, zeker bij zo'n groot project en daarom wil ik dat de betrokkenen onder ede gehoord kunnen worden.'
Coalitiegenoten D66, GroenLinks en PvdA begrepen de opstelling van de VVD niet. 'Het is spijkers op laag water zoeken', aldus D66-raadslid Marieke van Doorn. 'We praten nu al heel lang over de procedure, terwijl het moet gaan over de bewoners die in tochtige en vochtige huizen wonen. U ziet spoken.' Dat ontkende Pronk: ‘Volgens mij zijn wij allemaal raadsleden en moeten wij het college openbaar en onafhankelijk controleren. Het is daarom essentieel dat wij juist en tijdig geïnformeerd worden. Wij moeten een preadvies van de welstandscommissie kunnen betrekken bij onze besluitvorming en het is de vraag of dat op tijd is gebeurd.'
Gemoederen lopen hoog op
Hij hield dus zijn voorstel overeind, waarna het stadsbestuur zich urenlang opsloot in het de collegekamer. Volgens betrokkenen liepen de gemoederen daarbij hoog op. Balster zou zelfs hebben laten doorschemeren dat hij wilde opstappen als het voorstel zou worden aangenomen. Ook het scenario met een breuk tussen de VVD en de rest van de collegepartijen kwam aan de orde.
Maar uiteindelijk bleek dat de VVD het voorstel voor een enquête iets aanpaste, hoewel de essentie toch overeind bleef. Een zinsnede waarin werd gesproken over dat het optreden van Balster 'raakt aan het vertrouwen tussen raad en college’ werd geschrapt. Volgens Pronk zelf was daarmee geen sprake van een afzwakking. 'Ik heb mijn voorstel overeind gehouden, met een kleine geste.' Maar dat gebaar zorgde er wel voor dat het Haags stadsbestuur toch nog ongeschonden de finish kan halen.
