Tomas poseert naakt voor de camera: 'Ik ben tevreden met mijn lichaam, dit is wie ik ben'

Schröder geeft met Naked The Hague een vervolg op zijn vorige project Naked Rotterdam, waarbij niet alleen een fotoboek verscheen, maar ook een tentoonstelling werd gehouden: 'Daarbij viel het op dat veel mensen in de knoop zitten met hun eigen lichaamsbeeld, ook jonge mensen waar lichamelijk niks aan mankeert, maar die niet tevreden zijn met hun lichaam. Bij de tentoonstelling zeiden bezoekers dat ze het tof vonden om gewone lichamen te zien, waardoor ze anders naar zichzelf keken. Dat het ze meer zelfvertrouwen had gegeven, omdat ze zagen dat ze toch normaal waren en niet anders dan anderen.'

Met zijn fotoproject doorbreekt Schröder de beeldenstroom van 'perfecte' lichamen, waarmee we dagelijks worden bestookt in reclames en op sociale media als Facebook en Instagram, waardoor je bijna zou vergeten hoe een 'normaal' lichaam eruit ziet. Naaktmodel Tomas dacht, met 198 centimeter en 67 kilo, daarom lang niet aan die norm te voldoen: 'Ik ben vrij dun, en als je een afwijkend lichaamstype hebt, hoor je vaak van mensen dat het niet zo is als het hoort. Maar op een ochtend word je wakker en denk je: f*** it, ik ben tevreden met mijn lichaam, dit is wie ik ben en nu wil ik het laten zien.'

Zo makkelijk als Tomas nu voor de camera uit de kleren gaat, ging het niet bij Kim: 'Dat zou ik nooit doen: bloot voor de camera gaan. En juist omdat ik die gedachte had, dacht ik: maar waarom eigenlijk niet? Waarom voel ik mij daar zo oncomfortabel bij?' Om dat te onderzoeken, meldt ze zich aan voor Naked The Hague. 'Ik weet dat ik voor het eerst naar de sauna ging, dat vond ik ook heel erg spannend. Het eerste kwartier voelde ik mij heel erg ongemakkelijk, handdoek er voor, maar op een gegeven moment werd het heel normaal. Niemand boeide het dat je naakt was.'

Ook de fotoshoot werkt voor Kim bevrijdend. 'Je ziet jezelf niet zo vaak naakt, dus het was heel bijzonder.' Grappig genoeg maakte ze zich meer druk over de foto met kleding, dan zonder kleding: 'Over wat ik wel aanhad, of het wel goed zat. Want je kan niet zoveel doen op de naaktfoto. Je bent gewoon naakt, dat is wie je bent. En het is ook wel leuk om te zien. Je ziet jezelf wel eens in de spiegel, maar nooit op de foto. Dat zorgde voor acceptatie. Dat is een deel van mij, wat je een beetje leuk aankleed.'

Veel deelnemers gebruiken het project als een soort van statement. Schröder: 'Het trekt juist mensen aan die de fotoshoot gebruiken om een periode of geschiedenis, waarin ze ontevreden waren over hun eigen lichaam, om dat af te sluiten. Of juist dat ze andere mensen willen laten zien dat het oké is om jezelf te zijn. Om te zeggen: dit is het, niet meer of niet minder, en het is oké.'

Tomas: 'Ik wil graag andere mensen laten zien dat het kan, dat je tevreden kan zijn met jezelf, ook al heb je een ander lichaamstype. Voorheen kon ik niet in de spiegel kijken, zonder me naar te voelen over mijzelf. Maar nu sta ik uitgebreid voor de spiegel mezelf te bewonderen.'

Onbedoeld maakte Kim haar eigen statement: 'Dat vond ik nog het meest spannende: dat ik me niet geschoren had. Alles laten staan en de drang te weerstaan om me aan te passen zoals ik dacht dat het moest, dat je alles mooi gladgeschoren had.' Zo herinnert ze zich van de middelbare school dat je daar dan een opmerking over kon krijgen. 'Als je naar het zwembad ging, of het strand, dan zorgde je er voor dat je bikinilijn mooi was getrimd. Dat was iets wat hoort. Op een gegeven moment dacht ik: dat is belachelijk.'

Nu is ze volkomen tevreden over haar lichaam, maar toch had ze ook haar onzekerheden. Om mooi gevonden te worden, wilde ze per se een borstvergroting. 'Omdat dat toen aantrekkelijk was: grotere borsten. Dat had ik niet.' Nu kan ze er om lachen: 'Dat is toch heel stom. Toen ik de foto terugzag dacht ik: wat goed dat ik mezelf ook mooi vind zo naakt.'

Emeritus hoogleraar psychologie Liesbeth Woertman promoveerde op het onderwerp 'lichaamsbeeld' en is laaiend enthousiast over het project Naked The Hague. 'We zien digitaal heel veel geseksualiseerde beelden, die ons een enorm vals beeld geven van een bloot, naakt lichaam. Leon Schröder laat heel goed zijn modellen zien in hun zijn, hun kwetsbaarheid, hun opgesmuktheid. Niet als object, maar als subject. Dan zie je ook dat niemand perfect is. Leon laat met die enorme diversiteit aan mannen en vrouwen, jong en oud, van verschillende kleur, zien hoe bijzonder we zijn. Met allemaal twee ogen, een neus, armen, benen, maar toch ook zo verschillend en uniek.'

'Het vervelende van digitaal is dat je met enkele muisklikken van iedereen een 'prachtige' man of vrouw kan maken. Elke oneffenheid kan je er uithalen, wasbordjes aanmaken, borsten oppompen. Toen er nog geen digitale wereld was, werd schoonheid bepaald door de wereld om ons heen. Dat had weinig met perfectie te maken. Nu krijgen we duizenden gemanipuleerde beelden te zien op het internet, die in onze hersenen een ideaalbeeld gaan vormen, waarmee wij ons zelf gaan vergelijken. 'Als nu prachtige jongens en meisjes in de spiegel kijken, kijken ze vanuit dat gemanipuleerde beeld naar zichzelf en focussen zich op elke oneffenheid die ze maar kunnen vinden.'

'Door die perfecte beelden, hebben de naaktfoto's van Leon iets ongemakkelijks. Maar juist die beelden zou ik graag op billboards, in Men's Health, Elle, Vogue willen zien', zegt Woertman. 'Met kleding kan je je sociale identiteit uitdrukken. Met naakt kom je toch meer bij de essentie van je identiteit, omdat je niets kunt verhullen. Je hebt niets meer om je aan vast te houden. We worden daar gelijker door. En de mensen die meedoen aan dit project, laten zien dat ze in zekere mate tevreden zijn met hun lichaam. En ze hebben de moed om zich niet te laten leiden door de gemanipuleerde schoonheidsidealen. Dat willen ze doorbreken.'

'Ik vind het diep ontroerend dat het maken van deze foto's voor sommige deelnemers heel erg emotioneel is. Dit proces kan zo helend zijn. Precies ook wat ik hoop dat dat het effect is van het boek en de tentoonstelling. Dat mensen in alle rust voor zo'n foto staan en bewust worden van hoe we er normaal uit zien.'