Duizend stemhokjes en 540.000 rode potloden: Den Haag bereidt zich voor op verkiezingen
22 februari 2022, 11:02 • 5 minuten leestijd
DEN HAAG - Ruim duizend stemhokjes, 540.000 rode potloden, coronaschermen, paaltjes met ontsmettingsmiddel, rijen stoelen, stapels tafels, ontelbare plastic kratten met spullen en natuurlijk de zwarte stembussen zelf – inclusief een reservewiel. In een loods op een bedrijventerrein aan de rand van Den Haag staat alles, werkelijk alles, om de verkiezingen van 16 maart soepel én volgens de voorschriften te laten verlopen. 'Ik voel me als een kind in de speelgoedwinkel', zegt burgemeester Jan van Zanen, terwijl hij rondkijkt. 'Zo indrukwekkend.' Minister van Binnenlandse Zaken Hanke Bruins Slot: 'Den Haag heeft het perfect op orde.'
Bruins Slot kreeg maandagmiddag een rondleiding door het enorme pand. Zo kon de minister die verantwoordelijk is voor de verkiezingen zelf zien wat er achter de schermen allemaal moet gebeuren om die zo vlekkeloos mogelijk te laten verlopen. 'Dit is een grote logistieke operatie', verklaart zij. 'Ik ben echt onder de indruk.'
In deze kille ruimten wordt nu de verkiezingen naderen alles verzameld wat de stembureaus op 14, 15 en 16 maart van dit jaar nodig hebben. Een verhuisbedrijf brengt die spullen vervolgens de dagen ervoor naar de juiste plek: een van de 276 stembureaus, verspreid over de stad.
Houten platen
Dat er voor een buitenstaander veel meer bij komt kijken dat gedacht, blijkt wel als de burgemeester naar een paar rolcontainers met versterkte houten platen wijst. Die komen naast drempels van bepaalde stembureaus te liggen, zodat mensen die makkelijker kunnen betreden. Per bureau speciaal op maat gemaakt, vertelt een medewerker van de gemeente. De 'handyman', zoals hij wordt genoemd, de timmerman van de afdeling verkiezingen, gaat daarvoor bij die bureaus langs.
Daarnaast blijken er soms onverwachte andere hindernissen te moeten worden overwonnen. Zo waren de rode potloden bij de vorige verkiezingen bijna te laat in Den Haag. Het schip dat ze vanuit China naar Nederland zou brengen, lag vast in de haven van Marseille. De gemeente huurde daarop snel een truck die ze hier net op tijd afleverde.
Fantastisch
Burgemeester Van Zanen en minister Bruins Slot lopen door de enorme hallen vol spullen. 'Het is een grote militaire operatie', constateert de eerste. 'Echt fantastisch om te zien hoe het hier is geregeld is', aldus de bewindsvouw. 'Zonder het werk dat hier wordt gedaan kunnen mensen straks niet stemmen.'
Niet alleen het op tijd afleveren van de juiste spullen op de juiste plek is een gigantische klus, ook het in goede banen laten lopen van het stemmen zelf is een mega-operatie. Neem alleen al de stembiljetten. Dit jaar doen in Den Haag 21 partijen mee. Op de formulieren staan in totaal 495 kandidaten. Dat betekent dat de kiezer straks een vakje rood moet maken op een papier van 98,5 bij 55 centimeter.
Speciale app
Via een speciale app kunnen de medewerkers van de stembureaus straks doorgeven of er daarvan nog wel voldoende aanwezig zijn. Dreigen formulieren op te raken, dan worden direct nieuwe gebracht. Deze keer ook met een speciale bakfiets: klimaatneutraal en handig voor bureaus die met een auto moeilijker te bereiken zijn.
In totaal zijn er op die stembureaus bijna zesduizend mensen nodig. Het op de dagen zelf lid zijn van een stembureau is nog een redelijk populaire functie, vertelt een van de medewerkers van de gemeente. Als de advertenties voor de klus verschijnen, zijn er doorgaans binnen 24 uur voldoende mensen.
Geen risico lopen
Lastiger is het om ook genoeg reserveleden te vinden. Die moeten de hele dag beschikbaar zijn en daarvoor in een stadsdeelkantoor bivakkeren. De gemeente wil niet het risico lopen dat er met spoed iemand nodig is en dat die dan net boodschappen doet of de hond uitlaat en niet bereikbaar is. Daarvoor kan de gemeenten nog wel wat mensen gebruiken.
Daarnaast zijn er ook avondmensen nodig met een beetje uithoudingsvermogen. Want als de stembureaus om negen uur zijn gesloten, moet het tellen nog beginnen.
Drie dagen stemmen
Het vorig kabinet nam al het besluit dat er ook tijdens de gemeenteraadsverkiezingen op drie dagen kan worden gestemd. Bruins Slot begrijpt dat goed, vertelt zij. Het zorgt ervoor dat mensen zich veiliger voelen en dus wellicht ook gaan stemmen terwijl zij dat anders niet zouden doen. Sterker: wellicht blijft het zo, ook bij volgende verkiezingen. 'We gaan dit evalueren en kijken of dit een toegevoegde waarde heeft.'
Neemt niet weg dat het voor de gemeente een forse klus is. Toch wordt die graag aangenomen, aldus Rob de Graaf, projectleider van de Unit Verkiezingen van de gemeente Den Haag. 'Alles wat bijdraagt aan toegankelijke verkiezingen, daar zijn wij van.'
Eerst campagne
Maar eerst is het nog campagne. De laatste jaren schommelt het opkomstpercentage in Den Haag rond de 50 procent. Burgemeester én minister hopen dat dit jaar meer mensen de moeite nemen om naar de stembussen te komen die hier nu nog in deze anonieme loods staan. Het is belangrijk om te stemmen zeggen ze. 'Dit is het moment om te laten weten wat je wilt veranderen', aldus de Bruins Slot. 'Of wat er goed gaat, natuurlijk.'
Van Zanen: 'Als je Den Haag ademt, adem dan ook terug.'
