Haagse fotograaf legt oorlog in Oekraïne vast: 'Het is mijn werk om er te zijn als er crisis is'

Een Oekraïens stel trouwt tijdens de oorlog
Een Oekraïens stel trouwt tijdens de oorlog © Pierre Crom
DEN HAAG - Van de een op de andere dag zag hij Kiev veranderen van een bruisende stad naar een spookstad. De Haagse fotograaf Pierre Crom komt al acht jaar in Oekraïne en is ook nu in het land om verhalen over de oorlog vast te leggen. 'Het is moeilijk om te zien dat de stad zo is veranderd', zegt hij vanuit een hotel in de Oekraïense hoofdstad.
Crom legde de annexatie van de Krim vast en ook de neergeschoten MH17 - waarvoor hij de Zilveren Camera won - fotografeerde hij. 'Ik werk hier al acht jaar, ik reis heen en weer tussen Den Haag en Oekraïne. Ik heb alle grote gebeurtenissen gedocumenteerd. Wat er nu gebeurt, is voor mij dan ook geen verrassing.'
Toen Crom in februari doorkreeg dat de spanningen tussen Rusland en Oekraïne verder opliepen, bedacht hij zich geen moment en pakte opnieuw het vliegtuig naar Oekraïne. 'Er kon ieder moment iets gebeuren. Het is mijn werk om hier te zijn als er crisis is.' Hij was er dan ook toen de Russen op 24 februari het land binnenvielen. 'Op het moment dat zoiets gebeurt, ben ik op het juiste moment, op de juiste plek.'

'Een marathon, geen sprint'

Voor onder andere Getty Images legt hij het leven in het land vast, vooral de kleine menselijke verhalen. Zo fotografeerde hij een Oekraïens stel dat elkaar tijdens de oorlog het ja-woord geeft. En deze week was hij aan de frontlinie bij Kiev, waar veel mensen worden geëvacueerd. 'Ik ben niet de hele dag op zoek naar nieuws, ik leg vast voor de lange termijn, een tijdsbeeld. Voor mij is het een marathon, geen sprint.'
Pierre Crom
Pierre Crom © Eddy van Wessel
Als documentairefotograaf probeert de Hagenaar zo min mogelijk op te vallen. Hij draagt in principe dus geen kleding met 'press' of een helm. 'Burgers die hier leven, hebben dat ook niet. Ik ben onzichtbaar, ik wil dichtbij de mensen staan. Ik heb mijn camera in een plastic tas zitten en haal hem eruit als ik ga fotograferen.'

'Veel wapens in omloop'

Eng vindt hij het niet. 'Het is mijn werk, ik doe het al 25 jaar. Ik heb veel ervaring als het gaat om Oekraïne. Ik ken het land goed, ik ken veel mensen. Het zou juist beangstigend zijn als ik in Den Haag zou gaan zitten', zegt hij nuchter.
Al merkt hij wel dat het de laatste weken moeilijker wordt om zijn werk te doen. 'Er zijn veel wapens in omloop, dat is onveilig. Er zijn honderdduizenden wapens aan burgers uitgedeeld voor de burgermilities. Het doel daarvan is om de stad te verdedigen, maar je weet nooit met wie je te maken hebt. Dat maakt het lastig.'
Een Oekraïense vrouw wordt geëvacueerd vanuit Kiev
Een Oekraïense vrouw wordt geëvacueerd vanuit Kiev © Pierre Crom

'Veel mensen hier, maar je ziet ze niet'

Crom verblijft, samen met veel andere journalisten, in een hotel in de hoofdstad. In heel korte tijd heeft hij de omgeving flink zien veranderen. 'Kiev was altijd een heel leuke stad, heel levendig, met veel bars en feestjes, veel verkeer. Nu is het een spookstad geworden. In één keer was alles dicht: winkels en horeca. Banken werken niet, uit de pinautomaten komt geen cash. En supermarkten raken leeg, omdat ze niet worden bevoorraad.' Op straat is het stil. 'Er zijn heel veel mensen hier, maar je ziet ze niet meer. Ze zitten in kelders, metro's en huizen.'
Ook al wordt het lastiger om zijn werk te doen, Crom heeft er geen moment aan getwijfeld om terug naar Den Haag te gaan. 'Natuurlijk niet. Het is al acht jaar spannend. Nu is er in één keer een golf van nieuws en dat is een klap voor mensen in Nederland, maar voor mij is het geen verrassing. Ik heb al die jaren gefotografeerd in Oekraïne, dan moet ik dit ook vastleggen.'
Pierre Crom in Kiev
Pierre Crom in Kiev © Frederico Quintana