Vrachtwagen kantelt en honderd meter vangrail sneuvelt; hoe nu verder?

Een flinke ravage op de plek van het ongeluk op de A4
Een flinke ravage op de plek van het ongeluk op de A4 © Regio15
LEIDSCHENDAM - Je bent er vast wel een keertje langsgereden: een ongeluk op de snelweg, waarbij een vrachtwagen is gekanteld en voor de nodige ellende zorgt. De meeste weggebruikers rijden er alleen langs en denken er daarna waarschijnlijk niet meer aan. Mogelijk sta je alleen even in de file. Maar de ravage na zo'n ongeluk is niet zomaar weg. Wat komt daar allemaal bij kijken? Wie komen er in actie? En waar moet allemaal rekening mee worden gehouden?
Om dat voor je uit te zoeken pakken we er een ongeluk van begin februari bij. Een vrachtwagen met twee zeecontainers rijdt op maandag 7 februari van Den Haag richting Amsterdam. Tussen Leidschendam en Zoeterwoude raakt de wagen van de weg. De truck en de twee containers belanden op de vangrail en deels in de berm. Met een enorme ravage tot gevolg. We verklappen alvast: tientallen mensen zijn - tot in de nacht - bezig om de boel weer op te ruimen, te herstellen en de weg weer vrij te krijgen.
In eerste instantie gaan de hulpdiensten naar de plek van het ongeluk. Meerdere politieagenten, brandweermensen en ambulancemedewerkers komen in actie om eventuele slachtoffers te helpen en tijdens de eerste hectiek een veilige situatie te creëren. Ook de verkeerscentrale van Rijkswaterstaat is hier al bij betrokken.
De vrachtwagen en de twee containers belandden op de vangrail en in de berm
De vrachtwagen en de twee containers belandden op de vangrail en in de berm © Vermeulen Groep
Maar dat is eigenlijk nog maar het begin van een ruim twaalf uur durende bergingsoperatie op de snelweg van Den Haag naar Amsterdam. Veel verschillende instanties worden erbij gehaald, van mensen die de afzettingen verzorgen tot schadeherstellers.
Rijkswaterstaat houdt in de administratie niet precies bij hoeveel medewerkers er namens hen met dit ongeluk bezig zijn. Wél staat vast dat er een officier van dienst (OVD) en twee weginspecteurs (die mensen die in die gele pick-ups rijden) bij zijn. Zij zorgen ervoor dat de plek van het ongeluk veilig blijft, dat het verkeer zonder al te veel problemen kan doorrijden en dat bergers en schadeherstellers worden gebeld.
Ondertussen worden twee van de vier rijstroken afgesloten. Dat zorgt voor een lange file, waarbij de vertraging in de richting van Amsterdam oploopt tot zo'n drie kwartier.
Vanuit Rijkswaterstaat zijn er ook een adviseur voor het bergingsproces en een verkeersauditor bij. Die laatste is er om in de gaten te houden of alle protocollen en richtlijnen goed worden nageleefd. Indirect zijn vanuit Rijkswaterstaat ook mensen van communicatie, de verkeersinformatie, schadecoördinatoren en juristen betrokken bij het ongeluk. Maar een woordvoerster voegt eraan toe: 'Inzet van mens en materieel is van begin tot eind lastig in te schatten.'
Met alleen Rijkswaterstaat zijn we er voorlopig nog niet. Bergingsbedrijf BRL Leiden wordt die middag ingeschakeld om het bergingswerk op zich te nemen. 'Dat komt bij ons binnen via een landelijk meldpunt', vertelt directeur Nico Zwetsloot. 'Rijkswaterstaat is de opdrachtgever. En afhankelijk van het gebied of de aanrijtijd, wordt gekeken wie de berging gaat doen. In dit geval waren wij dat.'

Grote hijskranen

Het bedrijf van Zwetsloot zet op dat moment vijf medewerkers in. Zo komt er een 'zwaar bergingsvoertuig' en een calamiteitenwagen naar de plek van de gekantelde wagen. Ook schakelt de berger een kraanbedrijf in: zij komen ook nog eens met twee grote hijskranen en drie medewerkers. Gezamenlijk gaan zij aan de slag om de vrachtwagencombinatie weg te krijgen.
Dit 'zware bergingsvoertuig' zet de gekantelde vrachtwagen weer op zijn wielen, de zogenoemde 'catch bags' (blauwe kussens) zorgt voor een zachte landing:
Het 'zware bergingsvoertuig' van BRL Leiden
Het 'zware bergingsvoertuig' van BRL Leiden © BRL Leiden
Daarna blijkt dat er zo'n honderd meter vangrail hersteld moet worden en dat er vervuilde grond moet worden weggegraven. Daar komt Vermeulen Groep uit Hazerswoude om de hoek kijken. Dat bedrijf wordt ingeschakeld om afzettingen te regelen, maar ook om de herstelwerkzaamheden uit te voeren.
Vermeulen Groep trommelt maar liefst 26 mensen op, laat het bedrijf weten. Hierbij moet je denken aan coördinatoren in een calamiteitenwagen, een botsabsorber (vaak zo'n wagen met een pijl erop) om twee rijstroken af te zetten, mensen die zich bezighouden met de verkeersmaatregelen op de snelweg en een milieudeskundige.

Honderd meter vangrail

Verder worden er twee zogenoemde knijperauto's ingezet om de lading van de vrachtwagen af te voeren, komen er drie kiepwagens in actie om vervuilde grond weg te brengen en nieuwe grond aan te voeren en nemen twee diepladers de gekantelde containers mee.
Ook wordt een geleiderailploeg van acht mensen ingezet om de vangrail (geleiderail) over honderd meter te herstellen. Voor de geïnteresseerden: hiervoor worden in dit specifieke geval 22 geleiderailplanken, 24 afstandshouders, tien palen en veertien ondersteuningsplaten gebruikt. Na alle werkzaamheden voert Vermeulen Groep ook nog eens ongeveer 1340 kilo 'veegvuil' af.
Er moest zo'n honderd meter vangrail worden vervangen
Er moest zo'n honderd meter vangrail worden vervangen © Vermeulen Groep
Bij dergelijke ongelukken komt er ook altijd een specialist van de verzekeraar kijken. 'Die beoordeelt de schade aan het voertuig, maar ook de eventuele lading die is beschadigd', zegt de Rijkswaterstaat-woordvoerster. 'Ook kan deze persoon bepalen wat er met de lading moet gebeuren. Bijvoorbeeld dat het naar een afvalverwerker moet, of tijdelijk naar het terrein van de berger waar de eigenaar het later komt ophalen.'
In de nachtelijk uren kunnen de kosten oplopen
Maar welk prijskaartje er aan dit soort incidenten hangt, is lastig te zeggen. Zowel Rijkswaterstaat als schadehersteller Vermeulen Groep wil daar vrijwel niets over kwijt. Rijkswaterstaat zegt dat de gemaakte kosten altijd geïnventariseerd worden, om vervolgens rechtstreeks bij de verzekeringsmaatschappij van de - in dit geval - betrokken vrachtwagen te worden gevorderd. De woordvoerster zegt verder: 'Wij hebben echter sowieso geen totaalbeeld van de kosten die gepaard gaan met een incident.'
Wél zegt Rijkswaterstaat dat het kostenplaatje afhangt van allerlei factoren. Onder meer het tijdstip speelt een rol. 'In de nachtelijke uren kunnen de kosten oplopen, of als er specialistisch materieel moet worden ingezet. Ook een langdurige afsluiting heeft invloed op te kosten.' Verder kan er ook sprake zijn indirecte schade, bijvoorbeeld reistijdverlies van chauffeurs die onderweg zijn.

Bergingsfactuur

Nico Zwetsloot, directeur van BRL Leiden, wil wel iets kwijt over de kosten. De rekening die vanuit zijn bedrijf wordt gestuurd na dit ongeluk is 4600 euro. Daar komt een dag later ook nog 675 euro bij, om de geborgen vrachtwagencombinatie en de containers naar een garage te vervoeren. 'We weten op de dag zelf niet altijd waar een voertuig naartoe gebracht moet worden voor de eventuele reparatie', zegt Zwetsloot.
De vrachtwagen werd een dag later naar een andere plek gebracht
De vrachtwagen werd een dag later naar een andere plek gebracht © BRL Leiden
Over de oorzaak van het ongeluk wordt verder niets meer bekendgemaakt. De politie laat alleen weten dat er geen aanleiding is om een strafrechtelijk onderzoek te starten. Uiteindelijk duurt het incident zelf meer dan twaalf uur en wordt de A4 pas 's nachts weer helemaal vrijgegeven.