'Navalny' opent Movies That Matter Festival in Den Haag

De Russische oppositieleider Aleksej Navalny
De Russische oppositieleider Aleksej Navalny © Movies That Matter Festival
DEN HAAG - De documentaire 'Navalny' van documentairemaker Daniel Roher over de gevangengenomen Russische oppositieleider is vrijdagavond de openingsfilm van het Movies That Matter Festival in Den Haag. De veertiende editie van het internationale film- en debatfestival rond mensenrechten duurt tot en met 16 april en wordt dit jaar gehouden in Pathé Buitenhof, Filmhuis Den Haag en Concordia Theater. Volgens directeur Margje de Koning is het geen toeval dat er meerdere belangrijke films over Rusland en Oekraïne op het programma staan.

Wordt deze editie van het Movies That Matter Festival overschaduwt door de oorlog in Oekraïne?

De Koning: 'Nee, maar er is zeker veel aandacht voor de oorlog in Oekraïne. Het conflict tussen Rusland en Oekraïne is een onderwerp waar sinds 2014 heel veel films over zijn gemaakt, die wij heel erg belangrijk vonden, omdat ze het conflict en wat er toen is gebeurd bloot leggen. Dat geldt zeker ook voor wat er met Navalny is gebeurd, de grote opponent van Poetin. Maar nadat we acht weken geleden een selectie hadden gemaakt is de oorlog uitgebroken, dus is het vertonen van deze films relevanter en belangrijker dan we ooit hadden kunnen bevroeden.'

De openingsfilm is 'Navalny'. Wat is het belang van deze documentaire?

'Dat je ziet hoe de Russische machinerie werkt. Bijna als een totalitair systeem, dat als er oppositie komt dat dan democratie niet geduld wordt. Dat zie je in een ongelooflijke film, ook heel knap gemaakt, en je ziet wat er dan met iemand gebeurt. Dat zegt iets over hoe Rusland opereert de laatste jaren en hoe zij steeds meer iedere vorm van vrije meningsuiting de mond snoeren, niet dulden. Dat zie je ook in de films 'F@ck this Job' (over de onafhankelijke Russische televisiezender Dozhd), 'De Schatten van de Krim' (over een grote collectie topstukken uit musea op de Krim tentoongesteld in Amsterdam) en 'Trenches (over de frontlinie van het Donbass-conflict). 'Navalny' is daarom een ongelooflijk belangrijke film.

Wat zijn andere belangrijke mensenrechtenthema's dit jaar?

'Take On Voices vind ik een belangrijk programmaonderdeel dat gaat over journalistieke onafhankelijkheid en de bescherming van de journalistiek. We hebben er met Free Press Unlimited ook een heel debat over. Aan de hand van de ruwe versie van de film 'We All Are Gauri' gaan we bijvoorbeeld in gesprek met filmmaker Kavitha Lankesh, de zus van de vermoorde journalist uit India. In Take On Future gaat het over de toekomst van de aarde. We zullen altijd aandacht hebben voor de LHTBI+gemeenschap, maar ook over 'me too', over seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag. En wat ik ook heel belangrijk vond is aandacht vragen voor Afghanistan, voor filmmakers die op de vlucht zijn en een film maken over hun thuisland in een land waar ze niet vandaan komen. En 'Myanmar Diaries' van een anoniem filmmakerscollectief dat met gevaar voor eigen leven een film heeft gemaakt over het leven in de nasleep van de militaire coup in Myanmar van februari 2021. De oorlog in Oekraïne is dus zeker belangrijk, maar wij besteden aandacht aan mensenrechten in de hele wereld.'

Een belangrijk deel van het programma betreft documentaires, maar er zijn ook speelfilms te zien?

'Zo'n 65 procent is documentaire, maar daarnaast zijn er ook speelfilms. Zoals 'Met Mes' van regisseur Sam de Jong, die gaat zaterdag groots in première bij ons. 'Along The Way' van Mijke de Jong gaat over de 19-jarige Afghaanse tweeling Fatima en Zahra, die op de vlucht worden gescheiden van hun familie. En bij het onderdeel Camera Justia zitten een paar prachtige speelfilms, naar aanleiding van rechtszaken over grensoverschrijdend gedrag ('Les Choses Humaines') en een verdwijning van een meisje in Mexico door de kartels en hoe haar moeder daar mee omgaat ('La Civil').

Welke films moet het publiek echt hebben gezien?

'Dat moet je eigenlijk niet aan mij vragen, want ik vind alles belangrijk. Maar als ik dan echt moet kiezen. Ga een film kijken rondom de oorlog in Oekraïne, 'Navalny' is een ongekende film, maar dat geldt zeker ook voor 'F@ck This Job'. Voor een Nederlands publiek is de Nederlandse film 'Wij Praten Niet' heel erg belangrijk. Dat gaat over seksueel misbruik, waar vier slachtoffers anoniem hun verhaal doen. Heel erg indrukwekkend. Ook heel bijzonder is 'Time Of Pandemics', een Zuid-Afrikaanse film over het vaccin tegen HIV, dat niet goed heeft gefunctioneerd, een onderwerp wat vergeten is geraakt door de coronacrisis. En dan ga ik er stiekem nog één noemen: 'Duty Of Care'. Ook een wereldpremière over de advocaat Roger Cox, die Shell en de Nederlandse overheid met succes aanklaagt om de klimaatverandering aan te pakken. Een bloedstollende film om naar te kijken. Er zijn zoveel mooie avonden, mensen moeten naar het programma kijken wat er te zien is.'