De lasten, maar óók de lusten: omwonenden kopen zelf windmolens langs A4

Met die aankoop komen de windmolens in particulier bezit en worden veel mensen windmolenaar. 'Vorig jaar maart zijn we begonnen om de 1,6 miljoen bij elkaar te halen', vertelt Veldkamp. 'Toen dachten we echt, het gaat nooit lukken, maar vooral de laatste maanden gaat het steil omhoog. Er is veel belangstelling. Omwonenden zijn veel genuanceerder als de windmolen ook van hen is en ze er ook aan verdienen. Lokaal eigendom scheelt echt een slok op een borrel.'

'We noemen dit project De watergeuzen', vertelt Veldkamp. 'We hebben de molens die naam gegeven omdat ze naast een klein meertje staan, het 'Papemeer'. Volgens de overlevering hebben de watergeuzen zich hier verzameld voordat ze optrokken naar Leiden.'

De aankoop van deze molens is voor de coöperatie een instapproject. 'Deze molens kwamen op de markt en we wilden kijken of het lukte', vervolgt Veldkamp. 'Krijgen we voldoende mensen die het project willen mee financieren? Het volgende project is de plaatsing van windmolens bij het knooppunt tussen de A4 en N11. Eneco wil kijken of zij daar samen met ons windmolens kan plaatsen. Als dat lukt worden de molens daar voor 50 procent eigendom van omwonenden.'

De doelstelling van de regionale coöperatie Energie Rijnland en de aangesloten lokale coöperaties is de medezeggenschap en het mede-eigenaarschap van particulieren in een energieproject. Dat is ook vastgelegd in het klimaatakkoord uit 2019. Daarin staat dat de omgeving moet kunnen participeren in lokale energieprojecten en dat er naar gestreefd moet worden dat omwonenden voor de helft mede-eigenaar zijn.

'Op het geld waarmee je een deel van een windmolen koopt, krijg je een paar procent rendement. Maar mensen doen het niet voor het geld', zegt Siward Zomer van Energie Samen. Energie Samen is de landelijke koepel van lokale duurzame energieinitiatieven in Nederland.

'Mensen hebben geen grip meer op hun eigen energiesystemen en willen de controle terug. Eneco was eerst eigendom van de gemeente en is vervolgens verkocht aan Mitsubishi. Maar als Mitsubishi het nu verkoopt aan de Chinezen dan zijn we in één keer afhankelijk van de Chinezen. De grilligheid van de internationale markt daar willen mensen vanaf', aldus Siward.

In december 2016 leidde de plaatsing van een windmolen aan de Westvlietweg in Den Haag tot pittige protesten van bewoners in de naastgelegen wijk. 'We zijn echt ontevreden over wat Den Haag heeft geflikt door deze windmolen op 350 meter afstand van woningen in hun buurgemeente te zetten, vertelt Miranda van der Deijl aan Omroep West.

Maar hoe zou het zijn als de windmolen in het bezit kwam van de bewoners van de Zeeheldenwijk in Leidschendam Voorburg? 'We hebben vanaf het begin gezegd, als het rendement naar jou terugstroomt dan heb je er ook nog wat aan. Aan dat lelijke ding' vertelt Miranda. 'Het uitgangspunt blijft dat we hem daar niet hadden willen hebben. Maar toen afgelopen zaterdag iemand mij vertelde over dit project 'De Watergeuzen' ben ik meteen gaan zoeken, want ik wil best wel investeren in een duurzaam energieproject.'