Gemopper over Haagse formatie: 'Dit is niet transparant'

Twee weken zijn de verkenners Annelien Bredenoord (D66-Eerste Kamerlid en rector magnificus van de Erasmus Universiteit) en Joost Sneller (D66-Tweede Kamerlid en oud-raadslid in Den Haag) in opdracht van D66 bezig om een meerderheidscoalitie te onderzoeken. Een eerdere formatiepoging van Hart voor Den Haag, de grootste partij in de stad, mislukte. Teveel partijen wilden niet met de partij van Richard de Mos samen, vanwege het langslepende corruptieonderzoek naar oud-wethouders De Mos en Guernaoui. Nu is het de beurt aan D66, dat als tweede partij in de stad het voortouw heeft gekregen in de formatie, om resultaat te boeken.

Maar de formatie schiet niet erg op. De verkenners zijn vorige week voortvarend aan de slag gegaan en hebben gesprekken gevoerd met alle partijen. Alleen Hart voor Den Haag is niet langs geweest, want die stelde voorwaarden aan het gesprek en wilde eerst duidelijkheid over het lobbywerk van de in opspraak geraakte D66-prominent Frans van Drimmelen en inzage in het MeToo-rapport.

Maar, alle inzet ten spijt, de gesprekken leverden geen voorkeurscoalitie op die door een meerderheid gedragen wordt, zo lieten de verkenners eind vorige week weten in een brief aan de gemeenteraad. 'Het voornemen is om begin volgende week gesprekken te voeren met clusters van partijen om een aantal varianten nader te onderzoeken', schreven ze.

Op het stadhuis beginnen partijen te mopperen over de formatie. 'Wat meer inzicht in de Haagse verkenning lijkt mij wenselijk', vindt Robert Barker van de Partij voor de Dieren. 'Wij zijn in elk geval niet uitgenodigd voor die 'clustergesprekken'. Wanneer komt er algehele transparantie over de verkenning?' Rita Verdonk van Hart voor Den Haag eist onmiddellijk opheldering van de verkenners. 'Tot onze verrassing vernemen we uit de wandelgangen dat er gesprekken gaande zijn met de partijen die zitting hebben in het huidige college', zegt Verdonk. 'Dat past niet in een transparant proces en helemaal niet in de 'nieuwe bestuurscultuur' die D66 zegt te hebben omarmd. Oude politiek in achterkamertjes is het laatste waar de stad behoefte aan heeft.'

Ondertussen leggen juist de vervolggesprekken met 'clusters van partijen' bloot waar de verkenning op uit lijkt te draaien. Nu Hart voor Den Haag aan de zijlijn staat, zijn er in theorie twee mogelijkheden: voortzetten van de huidige coalitie (D66, VVD, GroenLinks, CDA en PvdA) of een links-progressief college met zes of zeven partijen. Maar die laatste variant wordt niet serieus onderzocht, zo concluderen een aantal linkse partijen. De Partij voor de Dieren, SP en de Haagse Stadspartij hebben slechts een enkel gesprek gehad en zijn niet uitgenodigd voor een vervolggesprek met andere partijen.

Bovendien heeft Denk zich inmiddels gekeerd tegen de formatie. Deze partij wordt gezien als een belangrijke factor voor een linkse variant. Maar partijleider Nur Icar heeft geen vertrouwen in het proces, omdat hij de gesprekken met de informateurs als 'onprettig' heeft ervaren, zo schrijft hij in een verklaring. 'Het was een onaangenaam verkenningsgesprek waarbij ik ben gestigmatiseerd door D66-prominenten', stelt hij. 'Zo moest ik verklaren hoe ik dacht over de gelijkheid tussen man en vrouw. Met deze vraag was het duidelijk dat er geen veilige omgeving meer was om een gesprek te voeren, omdat ik bij voorbaat niet als een gelijke werd gezien.' Een woordvoerder van de gemeente zegt dat de verkenners zich niet herkennen in de kritiek en kwalificeren de gesprekken juist als 'prettig en open'.

Hoe dan ook: een links-progressief college is wel erg ver uit zicht geraakt. Blijft over de huidige coalitie met in elk geval D66 (8 zetels), VVD (7) en GroenLinks (5) aangevuld met CDA (3) en PvdA (3). Over deze coalitie lijken de gesprekken nu te gaan en dan met name over de vraag of de PvdA wel of niet aansluit. Want ook zonder de PvdA heeft deze coalitie een meerderheid, zij het met één zetel.

In de wandelgangen valt te horen dat de PvdA zich de afgelopen periode niet altijd even constructief heeft opgesteld in het college en dat coalitiegenoten de sociaaldemocraten daarom liever kwijt dan rijk zijn. GroenLinks daarentegen wil haar linkse bondgenoot in het college niet verliezen en houdt daarom vast aan de PvdA. Al was het maar om zo te voorkomen dat GroenLinks als collegepartij tegenover de PvdA komt te staan en als boksbal gaat dienen voor de voltallige linkse oppositie.

Op het stadhuis wordt al - nog enigszins gekscherend - de vergelijking gemaakt met het grote Den Haag. Op het Binnenhof deden ze er bijna driehonderd dagen over om tot de conclusie te komen dat doorgaan met dezelfde vier partijen het beste was. Hopelijk boekt het kleine Den Haag sneller resultaat.