'Haring elk jaar dikker en vetter? Wat een kletsverhaal!': zo zit het echt

Wordt de haring nou elk jaar dikker of niet? | Fotobewerking: Omroep West
Wordt de haring nou elk jaar dikker of niet? | Fotobewerking: Omroep West
DEN HAAG - Twee weken geleden schreven we een artikel dat de haring dit jaar extreem vet en goed zou zijn. Nou, dat hebben we geweten. Onze Facebookpagina ontplofte bijna. Volgens veel mensen onzin en marketingprietpraat. Ook beweren sommigen dat er haring van een jaar oud wordt verkocht en dat de prijzen dit jaar enorm zullen stijgen. En komt die veelbesproken haringtest van het AD nou ooit nog terug? Wij zetten alles op een rij.
Er is waarschijnlijk geen visje dat zo de tongen losmaakt als de Hollandse Nieuwe. Meer dan 1600 reacties kwamen er alleen al op Facebook binnen, na ons artikel. 'Applaus voor de marketeers van de visbranche. Echt knap, al zestig jaar elk jaar lekkerder of iets dergelijks', reageert Robbert Willems. 'Dat lees ik al 50 jaar', schrijft Victor Meijer. 'Elk jaar kletsverhaal dat 'ie vetter en malser is dan het vorige jaar', voegt Tony Jansen er aan toe.
Wat was er gebeurd? Directeur Gerbrand Voerman van Dulk Haasnoot Seafood op Scheveningen vertelde ons dat de haring dit jaar eerder volgroeid is dan anders. 'Dit jaar zijn ze ook heel erg vet en goed.' Haringverwerker Umut Tagi van viswerker Atlantic, ook op Scheveningen, toonde zich zelfs nog enthousiaster. 'Ik doe dit al veertig jaar en dit is pas de tweede keer dat ze zo uitzonderlijk goed en lekker zijn', liet hij optekenen.

Verschil tussen oude en nieuwe haring niet te proeven?

Daar duiken we dus even wat verder in. 'Natuurlijk, het is allemaal marketingruis', zegt voedingsmiddelentechnoloog IJsbrand Velzeboer. De schrijver van het boek Leugens op mijn bord neemt geen blad voor de mond. 'Toch geloof ik het dit jaar wel', nuanceert hij. 'Het is een van de zegeningen van de opwarming van de aarde, dat de haring nu sneller vet is.'
Haring happen tijdens Vlaggetjesdag
Haring happen tijdens Vlaggetjesdag © Richard Mulder
Door de zachte winter en het warme voorjaar, groeit de haring volgens Velzeboer razendsnel. Maar hij betwijfelt of we het verschil echt zullen proeven. 'Ze kunnen al veertig jaar lang die haring zo goed bewaren, dat hij net zo uitstekend smaakt als vers. Alleen trekt bij bewaren het zout er iets meer in. Slechte haring wordt in Nederland niet meer verkocht.'

Jaarlijkse hype rondom Hollandse Nieuwe

Elk jaar dikker en vetter, dat kan volgens Velzeboer helemaal niet. 'Nee, het wisselt heel sterk. Het heeft echt met het klimaat maken. De haring moet ook steeds noordelijker gevangen worden, door de opwarming van de aarde. In de Zuiderzee vangen, zoals vroeger, dat kan niet meer. Vissen zijn heel warmtegevoelig, daarom kijken vissers ook altijd naar de watertemperatuur en naar de stroming.'
Gerrit van Bruggen is marketingprofessor aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Hoe kijkt hij aan tegen de jaarlijkse hype rondom de Hollandse Nieuwe? 'Ze slagen er in elk geval goed in er veel aandacht voor te creëren', zegt hij. 'Mensen vinden dit echt wel interessant. Maar als er ieder jaar wordt geroepen dat hij vetter en beter is, dan is er wel een punt. Want dan wordt het ongeloofwaardig.'

'Hollandse nieuwe móét ook vet zijn'

Volgens Van Bruggen wordt het tijd eens na te denken over een vernieuwende boodschap. 'Besteed eens aandacht aan andere dimensies. Dat haring gezond is, bijvoorbeeld. En als je roept dat hij vetter of beter is, dan moet dat wel ergens op gebaseerd zijn. Je moet niet met loze claims aankomen zetten. En leg vooral uit wat het betekent voor de mensen. Die denken dat vette vis beter smaakt of gezonder is, dus laat ze dan vooral die link leggen.'
Vlaggetjesdag 2018
Vlaggetjesdag 2018 © Richard Mulder
Tijd om even te bellen met Agnes Leewis, directeur van het Nederlands Visbureau. 'Het is logisch dat wij elk jaar zo op dat vet hameren, want een goede Hollandse Nieuwe móét ook vet zijn', klinkt het vol overtuiging. Maar klopt het dat hij elk jaar als beter wordt neergezet? 'Nou, in jullie artikel werd vooral benadrukt dat de haring dit jaar nog nooit eerder zo vroeg in het voorjaar het juiste vetpercentage had om verwerkt te worden. Dat is wat anders.'

Niet alle haring is geschikt als Hollandse Nieuwe

Maar er wordt dus inderdaad elk jaar geroepen dat hij 'lekker vet' is. Leewis: 'Dat is juist het hele verhaal achter de Hollandse Nieuwe. Er wordt het hele jaar door op haring gevist, maar alleen de volvette maatjesharing die tussen ruwweg mei en augustus wordt gevangen is geschikt voor Hollandse Nieuwe.' Die moet een minimaal vetpercentage van 16 hebben.
'En dat kan in de loop van de weken oplopen tot 25. En daarna is de buit binnen, dan houdt het ook op.' Wel is het Nederlandse Visbureau blij met zoveel reacties. 'Toch fijn dat het de mensen bezighoudt, dat dit stukje Nederlandse cultuur zoveel aandacht krijgt. Dat zouden de mensen achter de asperges of de Beaujolais ook wel leuk vinden.'

Eten we nou wel of geen oude haring?

Genoeg over marketing. Nog even iets anders: oude haring. Hoe zit dat nou? Jan Schaap op Facebook over dikkere en vettere haring: 'Dat beaamt straks half Nederland. Terwijl 80 procent gewoon ingevroren haring uit 2021 heeft gegeten. Oh wat is hij lekker dit jaar.' Tom Meus schrijft: 'Zeker weer de lekkerste ooit, die beesten doen goed hun best. Of krijg je die van vorig jaar om de oude voorraad op te maken?'
Daar is geen sprake van, zegt Leewis resoluut. 'Welnee, wat je nu koopt is de vangst van 2021. Maar vanaf 15 juni is het echt de vangst van 2022. Dus niet pas na Vlaggetjesdag hè, maar de dag na de veiling van het eerste vaatje. Dat is dus op 15 juni, dat gaat vaak fout bij journalisten, dus schrijf je dat even goed op?', klinkt het gedecideerd. Vooruit dan maar. Maar… hoe zit het nou met dat invriezen?

Waar blijft de oude haring?

'Dat is nou eenmaal verplicht, dat geldt voor elke Hollandse Nieuwe. Maar je krijgt echt absoluut de nieuwe haring. Of je moet echt een heel slechte visspecialist hebben.' En waar blijft die oude voorraad dan? 'Die verdwijnt in de salades.'
Dan nog een ander heikel punt. De prijs. Veel mensen denken dat vanwege de stijgende voedselprijzen de haring dit jaar ook duur wordt, of zelfs onbetaalbaar. Dus toch nog maar even bellen met haringinkoper Gerbrand Voerman. 'Er zijn veel factoren die van invloed zijn op de prijs voor de consument', zegt hij.

Wat kost haring dit jaar?

'Het aanvoerseizoen is vroeg begonnen, maar het is nog in volle gang. Dus op dit vlak kan nog van alles gebeuren. Ik kan er nu niets zinnigs over zeggen.' Dat wordt dus even afwachten. Maar je kunt er natuurlijk op rekenen dat wanneer alles duurder wordt, dat ook geldt voor de haring.
Simonis aan de haven
Simonis aan de haven © Simonis Den Haag Scheveningen
En dan nog die kwaliteit. Dennis Simonis van de gelijknamige viszaak beweerde dat de haring er niet beter op geworden is, sinds het AD is gestopt met de jaarlijkse haringtest. Hoofdredacteur Rennie Rijpma vindt dat wel een compliment. 'Zeker. Dat is ook iets waar we ons bij de start bewust van waren', zegt ze tegen Omroep West.

Komt de AD Haringtest ooit terug?

'Maar het werd te ingewikkeld. Het kostte enorm veel tijd en inzet. En al die tijd kunnen onze mensen niet besteden aan hun journalistieke werk.' Ze noemt het jammer dat de test niet meer bestaat. 'Misschien kan de sector het zelf gaan doen. Of een klachtenloket openen, misschien komt dat ook de kwaliteit ten goede.'
Op de vraag of de test ooit terugkeert, reageert Rijpma resoluut. 'Ik zou het wel leuk vinden als we wat meer aandacht besteden aan de haring, maar zo'n hele test opzetten? Nee, dat zou ik nu als nieuwsmerk niet meer doen.' Daar ligt dus een schone taak voor een andere partij.

Misschien iets voor de Consumentenbond

De Consumentenbond misschien? Daar lijkt het niet op, zegt woordvoerder Babs van der Staak. 'Een haringtest? Niet dat ik weet. Volgens mij hebben wij zoiets niet op het programma staan.'
Voorlopig lijkt er dus maar één ding op te zitten: zelf testen. Dat kan dus meteen op 15 juni. Waarvan akte.