Hoe Delft tóch tijdelijk asielzoekers opvangt: 'Zonder de TU Delft was het moeilijk geweest'

Foto ter illustratie
Foto ter illustratie © ANP
DELFT - Delft geeft gehoor aan de oproep om tijdelijk tweehonderd asielzoekers op te vangen, om zo de problemen in Ter Apel op te lossen. Dat besluit is best bijzonder gezien Delft altijd heeft gezegd dat er te weinig ruimte is in de stad. Nu komt er na twaalf jaar toch tijdelijke opvang voor vijf maanden. Toch is het verre van zeker dat de problemen in het Drentse opvangcentrum voor het eind van dit jaar zijn opgelost. 'Dan is de gemeente opnieuw aan zet om over verlenging van de tijdelijke opvang te beslissen.'
Weken geleden moest tegenover de NOS nog een verklaring worden gezocht voor het feit dat Delft al twaalf jaar geen tijdelijke opvang had geopend voor het COA. De beelden uit het overvolle ontvangstcentrum, de volle nachtopvang, de opgedoekte tenten in Groningen waren cruciaal voor Delft om overstag te gaan. 'Die beelden zijn schrijnend, we willen daarom solidariteit tonen', vertelt afzwaaiend wethouder Harpe. Het gevolg: tóch wel tijdelijke opvang van asielzoekers in Delft.
Al in maart, met het op gang komen van de vluchtelingenstroom uit Oekraïne, luidde het COA de noodklok. Veel gemeenten vingen al oorlogsvluchtelingen op uit dat land, terwijl het ondertussen steeds lastiger werd om de ‘reguliere’ groep asielzoekers uit Syrië en Afghanistan, waar ook nog steeds oorlog woedt, te huisvesten. De nachtopvang in Ter Apel zit nog steeds vol. Zeker honderd mensen slapen in Drenthe op het moment op stoelen.

Al langer problemen in Ter Apel

De staatssecretaris voor Asielzaken, Eric van der Burg, merkte in april al op dat het vinden van plekken noodzakelijk zou zijn. Er was flink nood aan de man. ‘Anders slapen mensen straks op straat.’ Ook Veiligheidsberaad-voorzitter Hubert Bruls vertelde vervolgens dat 'alles uit de kast' gehaald moest worden om extra locaties te openen.
De beelden uit Ter Apel werden ondertussen erger en erger. Er zou geen onderwijs geregeld zijn, geen zorg. 'Ze krijgen te eten en dat is het', vertelde de Nederlandse kinderombudsvrouw Margritte Kalverboer tegenover de NRC. Vervolgens schoten andere steden als Alkmaar en Nijmegen ook het COA tijdelijk te hulp met opvangplekken.

'Zaak om snel te schakelen'

En zo volgt op 26 april ook een telefoontje naar de Delftse burgemeester Marja Van Bijsterveldt, met de vraag of Delft misschien toch kan voorzien in tijdelijke opvang van asielzoekers in de stad. Diezelfde week, op de vrijdag daarna, besluiten de wethouders samen met de burgemeester tot opvang van tweehonderd asielzoekers voor vijf maanden. Zo wil Delft bijdragen om het opvangcentrum in Ter Apel te ontlasten.
'Daarna was het zaak om snel te schakelen en te zoeken naar een goede oplossing. We hebben daarna ook alle fractievoorzitters uit de gemeenteraad vertrouwelijk geïnformeerd over dit besluit. Het ligt politiek natuurlijk gevoelig', legt afzwaaiend wethouder Lennart Harpe uit.

Meer aandacht voor statushouders

Dat Delft nu wel kiest voor tijdelijke opvang van asielzoekers is best bijzonder te noemen. Juist omdat de gemeente in eerste instantie juist ander beleid had wat betreft de vluchtelingenproblematiek. Een eerdere poging in 2015 mislukte wegens het gebrek aan ruimte in de stad. Ook zet Delft doorgaans in op het opvangen van statushouders. 'Op het moment dat iedere gemeente aan zijn taakstelling zou voldoen, kunnen we al dertig procent van alle asielzoekers huisvesten in Nederland', merkt wethouder Harpe op.
Dat is waar afzwaaiend wethouder Harpe dan ook vooral aandacht voor wil. '14.000 statushouders in Nederland, dus asielzoekers mét een verblijfsvergunning, wachten op dit moment op een woning. Die zitten nu nog steeds vast in een azc door het gebrek daaraan. Wij dragen daar ons steentje aan bij door te voldoen aan onze taakstelling.' Andere gemeenten moeten volgens de afzwaaiend wethouder daarom méér statushouders opvangen om problemen zoals afgelopen maanden in Ter Apel te voorkomen.

Heertjeslaan als ideale plek

Het stadsbestuur ging na contact met het COA op onderzoek uit, waarbij de TU Delft snel met een oplossing kwam. Zij stellen grond beschikbaar voor tijdelijke woonunits. 'De hulp van de universiteit was cruciaal. Op het moment dat zij het niet hadden gedaan, was het moeilijk geweest om een plek in de stad te vinden die bestemmingsvrij is', gaat de wethouder verder. Kortom, er was een plek nodig waar geen plannen voor geschreven waren.
Een van de lege kavels aan de Heertjeslaan
Een van de lege kavels aan de Heertjeslaan © Omroep West
Zo ging de gemeente dus al snel in zee met de TU Delft, die een leegstaand kavel aan de Heertjeslaan op het zuidelijke deel van de universiteitscampus geschikt vond. Onderzoek was daarna nodig om te kijken of de plaats afdoende is. Uiteindelijk biedt de kavel aan de Heertjeslaan voldoende ruimte om tijdelijke woonunits neer te zetten. Na het 'ja-en-amen' van het COA kan direct gestart worden met het bouwrijp maken van de grond. 'We hopen dat we de opvang uiterlijk half juni, begin juli kunnen openen', aldus wethouder Harpe.

COA blij met alle hulp

Een woordvoerder van het COA laat weten vooral blij te zijn met alle hulp die tot hen komt. Zo maakte deze week ook Den Haag nog bekend dat er 400 asielzoekers tijdelijk worden opgevangen in de Binckhorst. Daarnaast blijft ook het azc in Rijswijk iets langer open. Ondertussen moet ook gezocht worden naar permanente plekken voor nieuwe asielzoekerscentra.
'Alle noodopvanglocaties die we kunnen realiseren zijn hard nodig. Ook de tijdelijke locatie in Delft draagt eraan bij om Ter Apel te ontlasten. Maar het is niet realistisch om ervan uit te gaan dat de problemen in Ter Apel daarmee over vijf maanden opgelost zijn', legt een woordvoerder van het COA uit.

Mogelijk beroep op verlenging in Delft

Op het moment wordt landelijk gekeken naar een extra aanmeldcentrum in Nederland, dat net als Ter Apel moet functioneren. Gezien de ruimte die Delft heeft is het niet realistisch dat een nieuw aanmeldpunt hier terechtkomt. Maar daarmee is het ook niet zo dat er over een half jaar een nieuw aanmeldpunt te vinden is in Nederland.
Daarmee is het niet onrealistisch om te denken dat na vijf maanden opnieuw een oproep wordt gedaan aan Delft om de tijdelijke opvang te verlengen, ondanks dat wethouder Harpe, het COA en de TU Delft uitgaan van vijf maanden. 'Dat is de afspraak die we hebben middels een bestuursakkoord', geeft het COA toe in een reactie. 'Daar gaan wij dus ook vanuit. Maar het kan zijn dat we, mits de problemen voortduren, opnieuw een balletje opgooien om toch opnieuw een akkoord te sluiten.'