Twijfels over needle spiking: 'Goed dat er een verdachte is aangehouden, kan meer inzicht geven'

Het was de eerste keer dat iemand in Den Haag werd aangehouden die zich mogelijk schuldig zou hebben gemaakt aan needle spiking. De eerste geluiden over dit fenomeen zijn te horen sinds september 2021 vanuit Groot-Brittannië: inmiddels staat de teller daar op 1382 meldingen, zo blijkt uit onderzoek van de NOS. In Frankrijk werd deze manier van drogeren 130 keer gemeld en in België zou het zeven keer raak zijn geweest. In ons eigen land gaan er sinds een paar maanden ook verhalen rond.

Maar er is vooral nog heel veel onduidelijk over needle spiking. Soms hebben slachtoffers niet eens door dat zij geprikt zijn en komen zij daar pas in een later stadium achter. Daarbij is het lastig om te bewijzen of iemand überhaupt gedrogeerd is. In het ziekenhuis worden mensen die vergiftigd binnenkomen maar zelden aan een bloed- of urinetest onderworpen. Dit komt doordat de behandeling voor een vergiftiging met GHB of alcohol praktisch hetzelfde is. Harde bewijzen blijven dus vaak uit, waardoor de politie maar weinig kan met de meldingen die zij binnenkrijgen. Een test kan dus uitwijzen of er daadwerkelijk sprake is van drugs in het lichaam, maar die moet enkele uren na de eventuele toediening worden afgenomen, voordat de sporen verdwenen zijn.

Veel experts plaatsen hun vraagtekens of needle spiking een grote reden tot zorg is. 'Needle spiking is een hele omslachtige methode', zegt een persvoorlichter van het Trimbos-instituut. Er wordt gesteld dat het praktisch onmogelijk is om geïnjecteerd te worden zonder dat men dat doorheeft. De drugs moet eerst de club in worden gesmokkeld, vervolgens moet in het openbaar de vloeistof worden toegediend gedurende 'enkele secondes'. Daarnaast is het onwaarschijnlijk dat de prik met de naald niet gevoeld of gezien wordt. David Baden (voorzitter van de Nederlandse Vereniging SpoedeisendeHulp-Artsen) vertelde hier eerder over bij BEAU. Hij stelde zelfs dat er minimaal tien tot vijftien seconden moet worden geïnjecteerd.

Er is nog een argument waarom needle spiking onwaarschijnlijk wordt geacht. GHB staat bekend als dé drogeerdrug en wordt 'gebruikelijk' in iemands drankje gedaan. Het injecteren van het verdovende middel is praktisch onmogelijk. 'GHB is een stroperig, dik goedje dat niet past in de naald', vervolgt de zegsman. 'Maar ook hier betekent het niet dat er geen gevallen zijn. Het is heel ernstig en het is goed dat er nu een verdachte is aangehouden in Den Haag. Dat kan meer inzicht geven.'

Het Trimbos-instituut twijfelt of de schaal waarop incidenten worden gerapporteerd recht doet aan de waarheid. 'Het bewijzen van needle spiking is erg lastig.' Uit meer dan duizend onderzochte meldingen in Groot-Brittannië bleek niet dat er sprake was van een drugstoediening per naald. Daarbij ziet men een alcoholintoxicatie vaak ten onrechte aan voor een drugsvergiftiging. 'Ketamine en GHB lijken op alcohol', vervolgt de voorlichter. 'Er zijn meerdere oorzaken waardoor mensen heftig reageren op alcohol.' Zo kan dat komen door slecht eten, vermoeidheid van de week of bijvoorbeeld ongesteldheid bij vrouwen.

Toch benadrukt het Trimbos de meldingen 'uiterst serieus' te nemen en niet af te doen als een 'broodje-aapverhaal', zoals EenVandaag dat eerder deed. 'Doe vooral aangifte en informeer je omgeving als je het slachtoffer van needle spiking bent geworden. Het is goed dat mensen er bewust van zijn. Wij willen wel angst wegnemen. Mensen lopen niet massaal rond met naalden, dan zou er meer bewijs moeten zijn. Mocht je het idee hebben gedrogeerd te zijn, volg je gevoelens. We nemen de slachtoffers heel serieus, alhoewel we niet bang zijn dat dit massaal gebeurt.'

Peter Burger, verbonden aan de Universiteit Leiden als docent wetenschapsjournalistiek en brongebruik, boog zich onlangs via Twitter uitgebreid over het fenomeen. Hij rept onder meer over een 'complexe kwestie'. Burger concludeert dat er nog maar weinig onderzoek is gedaan en volgt de kwalificatie van het Trimbos-instituut over needle spiking als 'zeer onwaarschijnlijk'. 'Er is meer ruis dan signaal: vaak gaat het om onjuiste interpretatie van verwarrende en beangstigende gevolgen van alcohol en drugs. Maar er zijn, ook in Nederland, mensen veroordeeld voor drink spiking. Ik zal het dus geen broodje aap noemen en 'massahysterie' vind ik een neerbuigende term', aldus de doctor op het sociale medium.