'Maak Keti Koti een nationale feestdag', afschaffing slavernij steeds meer gevierd

Keti Koti betekent letterlijk Ketenen Gebroken, de naam stamt uit het Sranantongo, een taal die in Suriname wordt gesproken. De jaarlijkse viering van de afschaffing van de slavernij vindt in Nederland altijd plaats in Amsterdam, bij het nationale slavernijmonument. Rabin Baldewsingh legt in het TV West Nieuws uit wat 1 juli betekent. 'Voor mij is het primair een herdenkingsdag, want het gaat om de afschaffing van een systeem dat mensen ontredderd heeft, vernederd heeft en tot op het bot beledigd heeft en hun identiteit heeft afgepakt. Wat mij betreft moeten we dat herdenken, maar tegelijkertijd moet je het ook vieren dat er een beslissing is gemaakt waarbij mensen de vrijheid weer is gegund.'

Baldewsingh legt de nadruk op de gemeenschappelijke geschiedenis die enkele honderden jaren heeft geduurd. 'Laten we diep in de ogen van die pijnlijke geschiedenis kijken.' Volgens hem wordt Keti Koti op dit moment alleen gedeeld onder Surinamers, Afro-Surinamers of Afro-Caribische mensen maar het is een geschiedenis van 17,6 miljoen mensen. 'Dat moeten we daarom samen doen. Het is belangrijk om een vrije dag te hebben zodat wij met elkaar dat stukje geschiedenis kunnen omarmen.'

Ook Den Haag krijgt, na een jarenlange discussie, een eigen monument. Dat moet volgend jaar worden onthuld, dan is het precies 150 jaar geleden dat de slavernij feitelijk ten einde kwam. Want hoewel het leek of op 1 juli 1863 de slavernij wettelijk werd beëindigd, bleek er toch nog een addertje onder het gras: de voormalig tot slaaf gemaakten moesten nog tien jaar verplicht contractarbeid verrichten.

Op straat zijn de meningen verdeeld over het uitroepen van Keti Koti tot nationale feestdag. 'Laten ze eerst maar hun excuses maken en geld terugbetalen', moppert een man die op een bankje op het Hobbemaplein zit. Een ander vindt het herdenken wel goed, maar wil vooral naar de toekomst kijken. Een oudere dame vertelt dat ze Keti Koti altijd viert en blij is wanneer 1 juli, net als in Suriname, een nationale feestdag wordt.

Het is ook een feest dat veel culturele instellingen aangrijpen om speciale theatervoorstellingen te maken en daarmee mensen tot nadenken te zetten. Zo heeft het Nationale Theater in Den Haag voor het vijfde achtereenvolgende jaar een uitgebreid Keti Koti-programma samengesteld. Op het programma staan onder andere een theatrale stadswandeling over Den Haag en slavernij, Keti Koti-daloogtafels en de voorstelling Het waarom beantwoord van Mathieu Wijdeven.

In het Paard in Den Haag wordt ter ere van Keti Koti een maaltijd georganiseerd waarbij het gerecht Heri Heri wordt geserveerd. Tussen 12.00 en 19.00 uur worden er 250 gratis maaltijden uitgedeeld en is er muziek.

In Leiden speelt theatergezelschap De Veenfabriek het eigen stuk Koken met Amba. Het vertelt het verhaal van de jarige Amba die in de klas vol trots op een Surinaamse lekkernij trakteert. Ze draagt een speciale koto voor haar verjaardag. Vroeger durfde ze dat niet. Totdat oma haar alles leerde over de Surinaamse cultuur en hoe Nederland en Suriname onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. In het weekend wordt het stuk in Museum Volkenkunde in Leiden gespeeld.

Ook werd donderdag een krans gelegd bij Museum Volkenkunde en waren er toespraken als een moment van bezinning of herdenking aan hen die hebben geleden onder de slavernij en het koloniale bewind. Zaterdagmiddag zijn er muziekoptredens van Stichting Songs of Freedom bij het museum.