7000 liter per seconde: regio krijgt zoetwater uit andere rivieren wegens tekort

Doordat het de afgelopen periode erg droog is, is de waterstand in grote rivieren gedaald. Hierdoor kunnen de rivieren zoutwater dat binnenstroomt vanuit de Noordzee niet tegenhouden. Dat zoute zeewater stroomt door de aanhoudende droogte dus steeds meer landinwaarts. Door de hoge temperaturen van volgende week kan er ook nog eens veel oppervlaktewater verdampen. De hoeveelheid zoetwater wordt steeds minder, en de plassen en rivieren in onze regio worden steeds zouter.

Als het water in onze regio zouter blijft worden, is dat schadelijk voor de natuur en de teelt. Dat 'verzouten' van zoetwaterplassen en -rivieren noem je verzilting. Om dat tegen te gaan, wordt er zoetwater vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal en de Lek aangevoerd.

Het tekort aan regenval is het hoogst in het westen van de regio, bij Hoek van Holland en het Westland: meer dan 200 millimeter. 'Dat valt normaal gesproken in deze periode nog niet eens in een maand', vertelt weerman Jordi Bloem. In het oosten en zuidoosten, bij Gouda en Bodegraven, ligt het tekort rond de 100 millimeter.

Volgens Bloem past de steeds vaker terugkerende droogte van de afgelopen jaren binnen de trend van de klimaatverandering. 'De extremen nemen toe: we krijgen langere perioden met veel regen, of juist andersom. Dat wil niet zeggen dat het volgend jaar weer zo droog wordt, of dat we dat nu jaren achter elkaar krijgen, maar het is wel een trend.'

De droogtemaatregel, ook wel bekend als de Klimaatbestendige Water Aanvoervoorziening (KWA), zorgt voor een aanvoer van 7 kubieke meter zoetwater per seconde. 'Dat betekent dat bij de sluis in Bodegraven 7.000 liter zoetwater per seconde de boezem van Rijnland binnenkomt', aldus het hoogheemraadschap van Rijnland. Dat heeft ook gevolgen voor de pleziervaart: er mogen nog maar drie keer per dag boten door de sluis.

De maatregel werd ingevoerd na het recordjaar 1976. Sindsdien is het vier keer nodig geweest om in te grijpen: 2003, 2011, 2018 en nu in 2022. 'Het valt niet te ontkennen dat we hier steeds vaker mee te maken hebben', vertelt een woordvoerder van het hoogheemraadschap van Rijnland. 'De laatste keer dat dit noodzakelijk was, was vier jaar geleden. Daarvoor zat er een groter gat tussen.' Omdat de waterschappen verwachten dat droogteperiodes in de toekomst vaker voorkomen, wordt de capaciteit van de KWA in 2023 uitgebreid.

De vorige keer dat er water moesten worden aangevoerd uit andere regio's was in 2018. Toen bleef de maatregel vier maanden van kracht. Hoe lang het dit keer gaat duren, durft het hoogheemraadschap nog niet te zeggen. 'Het is ook voor ons koffiedik kijken. 'De toevoer is ook te doseren. Mocht er dus bijvoorbeeld regen vallen, dan is het mogelijk om minder zoetwater in te laten. Voorlopig is West-Nederland door de inwerkstelling van de KWA voorzien van voldoende zoetwater en we gaan ervan uit dat dit ook zo blijft.'

Hopen op regen dus, maar dan géén stortbuien, volgens weerman Jordi Bloem. 'Dan kan de grond het water niet snel genoeg opnemen en loopt het weg. Je wilt eigenlijk wat je in de winter hebt: dagenlang gemiezer, maar dat kan eigenlijk niet in deze periode. Het is dus alles of niets, en we hebben niets.' Wel voegt hij toe dat het in 2018 in dezelfde periode droger was dan nu. 'Toen liep het tekort op tot 270 millimeter. We zitten nu wel bij de 5 procent droogste jaren, maar nog geen record.'