Nepnieuws en complotten leidden tot historische lynchpartij, gebroeders De Witt herdacht in Den Haag

'Een rampjaar', zo noemt men 1672, waarin uiteindelijk de historische en gruwelijke moord op de gebroeders De Witt wordt gepleegd in Den Haag. Johan en Cornelis de Witt waren allebei bestuurders: Johan raadpensionaris, Cornelis regent. Ze waren tegen oorlog voeren, want dat was niet goed voor de handel.

Besseling legt uit waarom die steun voor handel een rol speelt in de periode voor de moord op de broers: 'Handel, kunst en wetenschap heeft in die tijd gezorgd voor een ongekende bloeiperiode in Nederland en daar waren andere landen jaloers op. Eerst kwamen de Spanjaarden. En toen die verdreven waren, kwamen Engeland en Frankrijk. In Nederland ontstond een strijd tussen staatsgezinden, die geen oorlog wilden voeren, en de Oranje-gezinden, die dat wel wilden. Die laatsten wilden Willem III aan de macht hebben omdat hij een oorlog zou beginnen en winnen', vertelt Besseling in West Wordt Wakker.

Die strijd tussen de aartsrivalen Willem III en de gebroeders De Witt wordt gevoerd met pamfletten die in de stad worden opgehangen. Hanneke Besseling trekt een vergelijking met het heden: 'In onze tijd gaat dat via social media met het delen van nieuws, nepnieuws en complottheorieën. In die tijd ging het om een pamflettenoorlog. Het gewone volk kon schrijven en drukken en ze bestreden elkaar toen ook met nieuws, nepnieuws en complotten, op pamfletten.'

Mikpunt van die complotten zijn de twee broers De Witt die in Den Haag woonden. 'Cornelis werd als eerste gevangen genomen en gemarteld in Gevangenpoort. Hij werd beticht van een complot om Willem III te vermoorden, wat niet waar was', doceert Hanneke Besseling. 'Zijn broer Johan was ook naar de Gevangenpoort gelokt. Toen kwamen de schutters en het boze volk naar de Plaats, waar nu het standbeeld van Johan de Witt staat.'

Over de moorden op de broers zijn gruwelijke details bekend. 'De broers zijn de Gevangenpoort uit gesleurd, gemarteld met kogels en steken. Toen ze waren bezweken, zijn ze aan hun voeten opgehangen op het Groene Zoodje. Daar werden ze door het volk opengescheurd en er werden ledematen afgesneden.'

De historische moord op de broers is zaterdag herdacht bij het standbeeld op de Plaats in Den Haag. Op het programma stond een toespraak van burgemeester Van Zanen en stadsbeiaardier Gijsbert Kok speelde op het klokkenspel van de Grote Kerk. Ook was er een 'gesprek' zijn met aartsrivalen Johan de Witt en Willem III. 's Middags zijn er gratis historische rondleidingen.

Woensdagavond wordt op TV West een aflevering van 'Eruit op de Buis' uitgezonden, waarin het Haags Historisch Museum en het verhaal van de Gebroeders De Witt centraal staat.