Wie eert oud-burgemeester met mysterieus bordje? 'Gemeente en buurt weten van niks'

In de Voorhoutse nieuwbouwwijk Hooghkamer valt tijdens de wandeling mijn oog op een zwart bordje dat geplant is naast een iel boompje. Als ik dichterbij kom om het beter te bekijken, lees ik op het bordje een naam: Jan Gijsbert Martinus van Griethuijsen. Daaronder staat dat hij van 1900 tot en met 1920 burgemeester van Voorhout was, en van 1900 tot en met 1930 burgemeester van Oegstgeest.

Overduidelijk is dat dit bordje er is neergezet ter herinnering aan en als eerbetoon voor deze voormalige burgemeester. Maar wie was die burgemeester Van Griethuijsen? Waarom is een armoedig uitziend bordje hier bij een iel boompje in een nieuwbouwwijk neergezet? Van de tekst op het bordje zijn zelfs twee letters, waarschijnlijk door weersinvloeden, al weggevallen. En wie heeft het hier neergezet? Het bordje roept nogal wat vragen op!

In de hoop antwoorden op mijn vragen te vinden, besluit ik bewoners in de wijk te raadplegen. Ik spreek een man aan die de kliko buiten zet. 'Ik heb geen idee wie die burgemeester was en waarom dat bordje hier is neergezet. Het staat er al zo'n anderhalf jaar, sinds de gemeente hier groen en boompjes is gaan neerzetten na de nieuwbouw', aldus de bewoner.

Ook een volgende bewoner weet van niets. 'Ik heb geen idee waarom deze man hier geëerd wordt. Ik heb nooit een onthulling gezien. Geen burgemeester die is langsgekomen om een lintje door te knippen. Maar het bordje moet wel door de gemeente hier zijn neergezet, lijkt mij.'

Waar ik in de wijk ook aanbel, niemand weet het fijne over het bordje. Toch denken de meeste bewoners dat de gemeente het bordje bij het boompje heeft geplaatst. En dus neem ik contact op met de gemeente Teylingen, waar Voorhout onder valt. Ik zet mijn vragen op de mail en krijg de volgende dag al antwoord. Alleen niet het antwoord dat ik verwachtte.

De persvoorlichtster is net zo verrast over het bordje als ikzelf. 'Het boompje heeft de gemeente er inderdaad neergezet, maar dat bordje… Daar weten we bij de gemeente niets van', laat de voorlichter weten. Ze heeft contact gehad met alle mogelijke afdelingen in het gemeentehuis die er iets over zouden kunnen weten, vertelt ze, maar niemand kent dit mysterieuze bordje. 'Je mag ook niet zomaar zo'n gedenkbordje neerzetten zonder toestemming van de gemeente', zegt de voorlichtster. 'Het staat er dus illegaal.'

De voorlichtster lijkt inmiddels ook geboeid geraakt door het bordje en vraagt mij om haar op de hoogte te houden van de zoektocht. De gemeente heeft er dus niets mee te maken, maar wie dan wel? Zou het misschien een nazaat zijn van de voormalig burgemeester, die in de wijk woont en op deze manier zijn voorvader wil eren? Toen ik in de de wijk aan het rondvragen was, ben ik geen woning tegengekomen met een naamplaatje met de familienaam Van Griethuijsen. Ook op internet vind ik geen Van Griethuijsen die woonachtig is in Voorhout.

Wat ik wel tegenkom op internet is meer achtergrond over oud-burgemeester Van Griethuijsen. Zo leer ik dat Jan Gijsbert Martinus van Griethuijsen (1856-1933) een telg was uit een predikantengeslacht. Hij begon zijn ambtelijke loopbaan als gemeentesecretaris in Amerongen (provincie Utrecht) en Voorschoten, en werd daarna burgemeester van Bleiswijk en Moerkapelle. Op 15 februari 1900 wordt hij benoemd als burgemeester van Oegstgeest. In hetzelfde jaar wordt hij ook burgemeester van Voorhout.

Al met al een vruchtbaar politiek leven, lijkt mij. Even vruchtbaar als het huwelijk met de twaalf kinderen (tien dochters en twee zonen) die hij samen krijgt met zijn nichtje Willemine Johanna Hermine van Griethuijsen (1862-1913). Ik zie op internet dat ze hem in Oegstgeest, waar Van Griethuijsen dus ook burgemeester is geweest, nog niet zijn vergeten. Daar is in de Oranje Naussaubuurt een plein naar hem vernoemd. En er staat een gedenkbank met medaillon met daarop de afbeelding van Van Griethuijsen. Een statige man met een indrukwekkende baard en snor.

Ik zoek verder op internet en vind een lijstje met, zoals het wordt genoemd, 'markante personen begraven op begraafplaats Groene Kerk in Oegstgeest'. In dit lijstje staat bij grafnummer 5001 J.G.M van Griethuijsen. Bij de omschrijving staat burgemeester van Oegstgeest 1900 – 1930. Wat mij opvalt, als ik het lijstje verder doorneem, is dat op deze begraafplaats ook zijn twee voorgangers liggen: burgemeester H.D. Terwee en J.M de Kempenaer. Ook zij waren zowel burgemeester van Oegstgeest als van Voorhout. Blijkbaar was dat destijds een dubbelfunctie.

Ik doe nog één laatste poging om het mysterie van het bordje te ontrafelen en bel met de Historische Kring Voorhout. Hebben zij het bordje er misschien geplaatst? 'Nee, zeker niet', laat Kees den Elzen van de Historische Kring gelijk weten. 'We zijn wel bezig met het plaatsen van bordjes bij historische plekken in onze gemeente maar dit bordje komt zeker niet van ons.'

Hoewel Den Elzen zegt niet veel over Van Griethuijsen te weten, krijg ik door de telefoon wel een half college over de man. Den Elzen: 'Van Griethuijsen was zowel burgemeester van Oegstgeest als Voorhout, omdat rond 1900 deze dorpen nog maar weinig inwoners telden. Het was daarom logisch dat je als burgmeester meerdere gemeenten onder je had. Van Griethuijsen was tegelijkertijd gemeentesecretaris en ambtenaar van de burgerlijke stand. Dat combineerde je in die tijd allemaal.'

Van Griethuijsen was burgemeester van Voorhout in een moeilijke periode. Den Elzen: 'Tijdens zijn ambtsperiode brak de Eerste Wereldoorlog uit. De bollencultuur lag toen op zijn gat, omdat export van bollen niet mogelijk was. De bollenkwekers woonden vooral in Sassenheim en Lisse. Zij begonnen met het verbouwen van groenten, vooral kool, om toch nog in het levensonderhoud te kunnen voorzien. In Noordwijkerhout en Voorhout woonden vooral de knechten van de kwekers. Zij hadden het het zwaarst, er was toen veel armoede in arbeidersdorp Voorhout. Dat moet toen burgemeester Van Griethuijsen veel zorgen hebben gegeven', aldus Den Elzen.

Maar wat waren dan wapenfeiten van Van Griethuijsen, vraag ik aan Den Elzen. 'Die kan ik eigenlijk niet opnoemen, wat dat betreft is het niet de meest aansprekende burgemeester die we in Voorhout hebben gehad. Ik vind het dan ook niet vreemd dat er in Voorhout nooit een straat naar hem vernoemd is. Dan zijn er wel andere burgemeesters die eerder zo'n eerbetoon verdienen. En dus zal het eerbetoon voor Van Griethuijsen in Voorhout wel blijven bij een mysterieuze herdenkingsbordje in een Voorhoutse nieuwbouwwijk.