Geen vijftig tinten zwart, maar meer dan honderd: Balenciaga in Kunstmuseum Den Haag

Een jurk van Balenciaga
Een jurk van Balenciaga © Julien Vidal / Galliera / Roger-Viollet
DEN HAAG - Volgens het tijdschrift Vogue is het 'the hottest brand on the planet'; de sneakers van Balenciaga. Opvallend van vorm, populair bij influencers en peperduur. De schoenen hebben niet zoveel meer te maken met de man wiens naam het kledingmerk draagt: Christobal Balenciaga. Het Kunstmuseum in Den Haag opent dit weekend een tentoonstelling over de Spaanse couturier met alleen maar zwarte kleding. Nooit eerder was er zoveel werk van de Spanjaard in Nederland te zien.
Christiaan Dior vergeleek de haute couture ooit met een orkest, met Balenciaga als dirigent. 'Wij, de andere couturiers, zijn muzikanten die zijn richtlijnen volgen'. Die uitspraak geeft aan hoe toonaangevend de couturier volgens de kenners was. Hij beschouwde zijn werk als een religie. En de kleding die hij ontwierp, zou je met een beetje fantasie kunnen zien als rijk versierde kathedralen of kerken. Maar wel allemaal in dezelfde kleur: zwart.
Christobal Balenciaga
Christobal Balenciaga © Center for Creative Photography, Arizona Board of Regents
Trots loopt conservator Madelief Hohé door het atelier in het Kunstmuseum in Den Haag, waar druk wordt gewerkt aan de opbouw van de tentoonstelling. De grootste tentoonstelling over Balenciaga die ooit in Nederland te zien is geweest. Ruim honderd kledingstukken kan de bezoeker bekijken. En vrijwel allemaal zwart. Volgens Madelief is dat niet saai: 'Er bestaan geen vijftig tinten zwart, maar wel meer dan honderd.'
Alleen maar zwarte kleren op tentoonstelling Balenciaga in Kunstmuseum Den Haag
Slechts een ontwerp op de expositie is bruin. 'Dat is om het contrast te laten zien', legt de conservator uit. 'Het zijn twee dezelfde ontwerpen naast elkaar. Een in bruin, de ander in zwart. En die ervaar je heel anders. Bij het bruine ontwerp gaan je ogen vooral eerst naar de stof toe. Bij het zwarte ontwerp kijk je naar de vorm. En Christobal Balenciaga wordt nog steeds gezien als de ontwerper die heel experimenteel was met vormen.'
Een mantelpak van Balenciaga
Een mantelpak van Balenciaga © Henry Clarke / Galliera / Roger-Viollet
Een tentoonstelling met alleen maar zwarte kleren is volgens Madelief Hohé absoluut niet saai. Er is namelijk niet een zwart, maar wel honderden soorten zwart. Dat zie je op de tentoonstelling terug. Niet een jurk, jas of kostuum is hetzelfde, doordat de ontwerper iedere keer weer andere stoffen gebruikte. 'Zwart kan transparant zijn, zwart kan glinsteren of zwart kan geborduurd zijn. Hij werkte met zoveel verschillende materialen dat het zwart er nooit hetzelfde uitziet.'
De tentoonstelling 'Balenciaga, meesterlijk zwart' is tot 5 maart te zien in het Kunstmuseum in Den Haag.