Hoogste toren van Den Haag onder druk: ontwikkelaars hopen op helderheid kabinet over huur

The Grace bestaat uit twee torens: het komt aan de Rijswijkseweg in Den Haag
The Grace bestaat uit twee torens: het komt aan de Rijswijkseweg in Den Haag © Gemeente Den Haag/Mecanoo
DEN HAAG - Ontwikkelaars van grote bouwprojecten roepen minister Hugo de Jonge van volkshuisvesting op om snel duidelijkheid te bieden over de kabinetsplannen om hoge huren aan te pakken. Zolang dat niet gebeurt, kunnen zij moeilijk verder met het uitwerken van hun plannen. Een van de projecten die daar nu de gevolgen van ondervindt is The Grace, een enorm complex aan de Rijswijkseweg dat onder meer de hoogste woontoren van Den Haag omvat.
De ontwikkelaar van The Grace, Included City Development, werkt op dit moment nog aan de financiering van het plan. Dit omdat een van de investeerders aarzelingen heeft gekregen. Directeur Rick van Geffen hoopt dan ook dat het kabinet volgende week op Prinsjesdag duidelijkheid biedt over de uitwerking van de ideeën van De Jonge. 'Dan kunnen wij verder.'
De bewindsman maakte vier maanden geleden bekend het puntensysteem voor huurwoningen te willen uitbreiden. Nu ligt de grens op ongeveer 763 euro per maand. De Jonge wil dat oprekken naar 1000 tot misschien zelfs 1250 euro per maand. Dat betekent dat daarmee de prijzen voor het grootste deel van de Nederlandse huurwoningen aan banden worden gelegd.

Huurders worden beschermd

Daarmee worden huurders beschermd. Maar tegelijkertijd is het voor investeerders minder interessant om geld te stoppen in grote bouwprojecten. Reden voor een van de bedrijven die wilde investeren in The Grace, een Zweedse belegger, om even af te wachten.
De ontwikkelaar weerspreekt eerdere berichten dat de bouw van The Grace helemaal op losse schroeven staat of heel grote vertraging heeft opgelopen. Wel zegt hij dat door de onduidelijkheid over de plannen van De Jonge en de stijgende materiaalprijzen het moeilijker wordt om het project rond te krijgen. 'Maar ik ben nog steeds heel positief over het project. Er is ook veel interesse voor. Dat is fijn', aldus Van Geffen.

Vergunningen lieten langer op zich wachten

Oorspronkelijk zou al met de bouw in de zomer worden begonnen. Van Geffen erkent dat dit iets is vertraagd. Dat komt onder meer omdat de vergunningen van de gemeente iets langer op zich lieten wachten dan gepland. Maar inmiddels is al begonnen met de sloop van het gebouw dat op de plek staat waar het hoogste gebouw van Den Haag moet verrijzen. De verwachting is dat de grond over enkele maanden bouwrijp is.
Als er dan ook politieke duidelijkheid is over de huurprijzen, zou begin volgend jaar een begin kunnen worden gemaakt met de werkzaamheden. Van Geffen: 'Geef ons snel duidelijkheid zodat wij kunnen werken.' De directeur noemt de situatie dat er nog geen honderd procent duidelijkheid is, 'vervelend voor Den Haag'. Aan de plannen voor The Grace wordt al sinds 2016 gewerkt. Van Geffen: 'We hebben met elkaar veel voor elkaar gebokst.'
The Grace moet op de plek komen waar nu nog een klein glazen torentje staat
The Grace moet op de plek komen waar nu nog een klein glazen torentje staat © Maarten Brakema
The Grace bestaat uit twee torens van ruim 150 en 180 meter hoog en gaat plek bieden aan in totaal 1411 huurwoningen, waarvan dertig procent sociaal. Daarnaast is er nog plek voor voorzieningen als horeca, winkels én kantoorruimte. De bouw van het complex kost ongeveer 250 miljoen euro, zo was tot nu toe de verwachting.
Als het complex er alsnog inderdaad komt, verandert daarmee de skyline van Den Haag ingrijpend. De torens worden de hoogste van Den Haag. Ze verrijzen aan de rand van het centrum van de stad, aan de Rijswijkseweg, vlakbij het 132 meter hoge Strijkijzer. De ministeries aan de Turfmarkt zijn met 146 meter nu nog de hoogste gebouwen van Den Haag. Op de plek waar The Grace wordt gebouwd, staat nu nog een kleinere toren. Het complex staat midden in het deel van de stad waar Den Haag de komende jaren vele duizenden nieuwe huizen wil bouwen: het Central Innovation District.

Windhinder neemt toe

De Haagse gemeenteraad stemde vlak voor de zomer in met de bouw van The Grace, mede dankzij steun van de huidige en toekomstige coalitiepartijen D66, VVD, GroenLinks, PvdA en CDA én oppositiepartij Hart voor Den Haag. De partijen erkenden in de debatten voorafgaand aan het besluit wel dat er ook bezwaren aan kleven. Zo neemt de windhinder toe. Verder wordt in de huidige plannen geen rekening gehouden met voorzieningen als groen en zorg. Ook kunnen niet alle toekomstige bewoners rekenen op een parkeerplaats.
The Grace gaat ook plek bieden aan winkels, kantoren en horeca
The Grace gaat ook plek bieden aan winkels, kantoren en horeca © Gemeente Den Haag/Mecanoo
Toch telde voor veel partijen de komst van 1400 woningen zwaarder dan die mogelijke problemen. Wel legde de raad vast dat de bouwer de voorzieningen om windhinder te beperken moet betalen. Daarnaast vindt de politiek dat de voorzieningen die in The Grace komen, zoals een fitnessruimte en een bioscoop, voor iedereen toegankelijk moeten worden en niet alleen voor de bewoners.

Veel onzekerheid

De IVBM, de Vereniging van Institutionele Beleggers in Vastgoed, Nederland, herkent zich voor een deel in het verhaal van Van Geffen. 'Er is veel onzekerheid in de markt. Dat is wel duidelijk', zegt directeur Judith Norbart. Toch benadrukt zij dat de vereniging vertrouwen heeft in de minister en zijn beleid. Wel hopen de beleggers dat er snel duidelijkheid komt over de huurprijzen. 'Al kiezen wij de kwaliteit van een besluit boven de snelheid.'
Ook de gemeente Den Haag volgt de ontwikkelingen in de bouwwereld op de voet, aldus wethouder Anne Mulder (VVD, stadsontwikkeling) vandaag tijdens een debat in de raad. Daar moest hij op verzoek van raadslid Arjen Dubbelaar van Hart voor Den Haag opheldering geven over de stand van zaken rond The Grace. 'We weten dat er uitdagingen spelen om tot realisatie van het bouwplan komen. Maar kunnen nog geen conclusies trekken over het al dan niet doorgaan van The Grace. De ontwikkelaar heeft 'volle focus' op het doorlaten gaan van het project', aldus de wethouder.

Bedreiging

Hij ziet ook dat de plannen voor de huurprijsregulering en stijgende materiaalprijzen bouwers in Nederland voor problemen zetten. 'Dat kan een bedreiging zijn voor een woningbouwopgave. Het wordt steeds moeilijker om beleggers te committeren aan bouwplannen omdat ze rendement en zekerheid willen hebben.'