Theelichtje als kachel gebruiken met bloempot steeds populairder, maar werkt het ook echt?

1 oktober 2022, 19:30 • 6 minuten leestijd

REGIO - Waxinelichtjes neerzetten, een terracotta bloempot er bovenop en dan aansteken. Voor steeds meer mensen is dit de nieuwe manier om hun huis te verwarmen. Oorzaak is natuurlijk de stijgende gasprijs, waardoor het erg duur is om je centrale verwarming aan te zetten. Om nog maar te zwijgen over de kosten van elektrische kacheltjes met deze stroomprijzen. En dus zijn de bloempotkachels als alternatief steeds populairder. Het klinkt te mooi om waar te zijn, of werken ze echt?

Nou en of het een hype is. Als we bellen met Tuincentrum De Mooij in Rijnsburg, begint de medewerkster al bevestigend meermaals 'ja' te roepen, nog voordat we onze zin afgemaakt hebben. 'Ja, de potten vliegen bij ons de deur uit. Mensen zeggen inderdaad dat ze er hun huis mee willen verwarmen', vertelt Corrie. 'Ik ga het zelf ook maar eens proberen.'

Haar collega Belinda van Intratuin in 's-Gravenzande piekert daar niet over. 'Nee, ik denk niet dat het werkt. En ja, bij ons loopt het ook storm. Mensen zien dat op televisie, op Facebook of weet ik veel waar. Wij hebben nog een klein voorraadje. Er is wel wat extra besteld, ja.'

Ook bij tuincentrum Groenrijk in Bergambacht herkennen ze het beeld. 'Sinds een week of drie verkopen we steeds meer roodsteenpotten. Kacheltjes, is het echt daarvoor? Daar heb ik niet bij stilgestaan', zegt eigenaar Paul. 'Het is wel beduidend meer dan andere jaren', vult bedrijfsleider Erik aan. 'Maar wij hebben nog genoeg op voorraad.'

Veel animo dus, maar is dat ook terecht of is het onzin? Kun je echt je huis verwarmen met een paar waxinelichtjes en een bloempot van terracotta? Daarvoor wilden we bij TNO terecht. Maar het Haagse instituut heeft er geen onderzoek naar gedaan en dus kunnen ze ons niet verder helpen.

Dan bellen we de universiteit. In Leiden worden we doorverwezen naar de afdeling natuurkunde, bij de TU in Delft bij de faculteit Bouwkunde, afdeling Klimaatontwerp en Duurzaamheid. Dr. Ir. Leo Gommans is daar universitair docent. Ook hij heeft van het fenomeen gehoord.

'Waanzinnig, ik zag het op televisie voorbijkomen. Mijn dochter begon er ook al over. En toen dacht ik: toch eens rekenen.' Prof. Dr. Jan Aarts is hoogleraar in de Experimentele Natuurkunde in Leiden. Ook hij sloeg, samen met een collega, meteen aan het rekenen. En toen kwamen beide universiteiten met een andere uitkomst.

Dat bleek logisch: de een rekende in watt en kilowatturen, de ander in megajoules (een maatstaf voor energie). Beiden gebruikten ook nog eens een andere prijs voor een waxinelichtje en ze gingen allebei uit van een andere brandduur van de lichtjes. We stuurden de heren vervolgens elkaars uitkomsten en wat er volgde was een nog ingewikkeldere brij aan cijfers en eenheden.

Die zullen we je besparen, maar de uitkomst delen we wel graag met je. Want, wat blijkt: qua prijs is het inderdaad voordeliger. 'Als je bij een nieuw energiecontract 4 euro per kuub gas betaalt, is dit goedkoper', zegt Gommans. 'En dan heb ik de prijs van de goedkoopste waxinelichtjes opgezocht.'

Professor Aarts ('zeg maar Jan, hoor') vindt zelfs al een lager omslagpunt. 'Dat ligt bij 3 euro tot 3,50 euro per kuub', zegt hij. 'Het kan interessant zijn, want de gasprijs is net weer gestegen vanwege al die explosies in de Nordstream pijpleidingen.'

Qua prijs 'kan het dus wel uit'. Maar levert het ook voldoende warmte op? Eerst krijgen we van Aarts een uitleg over hoe het werkt. 'De bloempot vangt de warmte van de kaarsjes op, zet hem om in zijn eigen warmte en dan komt het als straling naar buiten. Die pot straalt dus warmte uit, maar lang niet zo efficiënt als een gewone kachel.'

'Je hebt wel een paar van die theelichtjes nodig, maar dan wordt het best warm', zegt Leo Gommans. 'Dan moet je er wel naast gaan zitten om het warm te krijgen, want zo'n bloempotkachel verwarmt niet je hele kamer, zoals een radiator. Maar omdat je dus niet je hele kamer verwarmt, kan het wel financieel voordeliger zijn.'

Er zit nog wel een addertje onder het gras. Gommans: 'Als de theelichtjes minder lang branden dan op de verpakking staat, wordt het al gauw minder voordelig. En nu het een hype is gaat de prijs van die waxinelichtjes vast ook omhoog. Bovendien worden ze gemaakt van olie, die prijs stijgt ook weer.' Volgens Aarts zijn er nog wel meer nadelen.

'Je moet elke acht uur opnieuw een waxinelichtje aansteken. En er komt veel roet en rook vrij, dat is niet goed voor de luchtkwaliteit in je huis.' Ook Gommans wijst op dat gevaar. 'Bij een gasketel gaat alles naar buiten, maar hier blijven die gassen in je kamer hangen. Dat is echt niet gezond. En het kan ook gevaarlijk zijn. Ik zou dit dus niet aanbevelen. Begin eerst maar eens met een warmte trui, of maak lekker een kruik.' Al raken die ook steeds vaker uitverkocht.

Bij de brandweer maken ze zich 'zeker zorgen' om deze trend, zegt Noor Winkel van de Veiligheidsregio Hollands Midden. 'Er is in Leiden al een brand door ontstaan. En het is inderdaad slecht voor je gezondheid. In theelichtjes zit petroleum, daardoor komt fijnstof en koolmonoxide vrij. Als je dan niet genoeg ventileert, kun je koolmonoxidevergiftiging krijgen.'

Ze adviseert om altijd goed te ventileren. Maar ja, als je het dan eindelijk warm hebt, ga je geen raam open zetten, toch? 'Dat klinkt misschien als onhandig, maar het is echt heel belangrijk om een luikje te hebben of het raam op een kiertje open te zetten. Anders kan het misgaan. Dat geldt ook voor openhaarden en palletkachels.'

Want ook die worden volgens haar in deze tijden steeds populairder. 'Mensen moeten echt een rookmelder en een koolmonoxidemelder in huis halen, en als je toch zo'n bloempotkachel gebruikt, zorg dan in elk geval dus dat je goed ventileert en dat hij stevig vast staat.'

Bij de Veiligheidsregio wordt momenteel bekeken wat ze kunnen doen om in te springen op deze hype. 'Voorlopig verwijzen we mensen naar onze website, daar staan allerlei tips hoe je veilig je huis kunt verwarmen. Maar het veiligst is toch maar gewoon de centrale verwarming aanzetten', aldus Winkel.