Duizenden huishoudens dreigen energietoeslag mis te lopen

Foto ter illustratie
Foto ter illustratie © ANP
REGIO - Bijna 15.000 huishoudens in de regio moeten hun energietoeslag nog aanvragen. Dat blijkt uit een rondvraag van Omroep West bij gemeenten. Als mensen hun energietoeslag niet aanvragen, lopen ze per huishouden gemiddeld 1300 euro mis. Er zijn grote verschillen tussen de gemeenten, wat mogelijk komt doordat sommige gemeenten hun inwoners pro-actiever wijzen op de toeslag. De tijd dringt, want in een deel van de gemeenten sluit de deadline binnen twee maanden.
Omroep West heeft bij alle gemeenten gevraagd hoeveel huishoudens een energieaanvraag hebben gedaan. Hierop hebben 21 gemeenten gereageerd. Bij deze gemeenten bleek dat in totaal ruim 35.000 huishoudens een aanvraag ingediend hebben. In deze gemeenten komen ruim 50.000 huishoudens in aanmerking voor de energietoeslag. Dat betekent dat bijna 15.000 huishoudens geld mislopen. De toeslag is bedoeld om mensen met het laagste inkomen in de samenleving te helpen hun energierekening te betalen.
Voor veel van deze gezinnen begint de tijd te dringen. In veel gemeenten, zoals Katwijk, Pijnacker-Nootdorp en Leidschendam-Voorburg geldt oktober of november als uiterlijke termijn waarbinnen de aanvraag gedaan moet zijn. Midden-Delfland is daarbij een uitzondering. Daar kan de aanvraag tot juni 2023 worden ingestuurd.

Aanvragen kan obstakel zijn

Het aanvragen van de energietoeslag kan een obstakel zijn, hoe eenvoudig deze ook ingericht is, zegt Wilma Kuiper van Stimulansz. Deze organisatie adviseert gemeenten bijvoorbeeld over de energietoeslag. 'Voor veel mensen kan het digitaal insturen van het aanvraagformulier lastig zijn. Zij hebben daar echt hulp bij nodig. Het kan daarom zijn dat de aanvraag toch blijft liggen.'
Dat het aanvragen niet makkelijk is hebben Iglal Ashmage, Soraida Windster en Sahra Ahmed ook ervaren. De drie vrouwen wonen in dezelfde flat in Delft en hebben de energietoeslag hard nodig vanwege de stijgende prijzen.
Grote groep loopt energietoeslag mis
'Ik moet heel veel informatie geven op de website van de gemeente en dat lukt mij niet', zegt een van vrouwen. 'Het kost mij zo veel moeite dat ik ermee stop, dat ik denk ik ga het wel later doen.' Haar vriendin vult aan: 'Ik weet ook niet of het me met dat extra geld wel zou lukken om de energierekening te betalen. Je krijgt het geld zo lang van te voren, dat je het toch ook voor boodschappen gaat gebruiken, of iets anders.'
Ze vrezen roodstand door de automatische incasso: 'Er zijn wel rekeningen maar er is geen geld. Hoe moeten wij dan verder?'

Verschillen tussen gemeenten

Gemeenten mogen zelf bepalen wie er in aanmerking komt voor de toeslag. Het Rijk gaf als richtlijn dat mensen die minder dan 120 procent van het 'sociaal minimum' verdienen recht hebben op de toeslag. De meeste gemeenten hebben die richtlijn gehanteerd. Om een voorbeeld te geven: in een stad als Leiden betekent dit dat je als gezin minder dan 1795 euro per maand mag verdienen.
Igla, Soraida en Sahra
Igla, Soraida en Sahra © Omroep West
Sommige gemeenten, zoals Gouda, Den Haag en Rijswijk zijn daar iets boven gaan zitten. Zij hanteren 130 procent. Daarom kunnen er ook verschillen ontstaan tussen buurgemeenten. Ben je samenwonend en verdienen jullie 2000 euro per maand? Dan heb je in Leidschendam-Voorburg geen recht op toeslag. Maar in buurgemeente Den Haag val je wel binnen de norm. Barbara - wonend op de grens van Voorburg en Den Haag - vindt dat zuur. 'Daar krijg je gedoe van: "Waarom de buren wel en ik niet?" Ik vind dat buurgemeenten de regels gelijk moeten trekken.'
De verschillen zijn ook merkbaar bij ouderen. Bent u een samenwonende AOW'er in Gouda? Dan krijg je energietoeslag als je inkomen niet hoger is dan 2052 euro. In Bodegraven-Reeuwijk mag een samenwonende AOW'er maximaal 1893 verdienen om in aanmerking te komen.

Onbekende groep

De grootste groep armen krijgt - omdat zij een uitkering ontvangen - automatisch energietoeslag. Maar er is een groeiende groep ondernemers en ouderen zonder uitkering, die door hun lage inkomen toch tot de doelgroep behoren. Opvallend is dat veel gemeenten geen goed zicht hebben op de grootte van de groep die de toeslag zelf moet aanvragen. Oegstgeest bijvoorbeeld, gaf aan: 'Het is niet bekend hoe groot de groep is die nog geen energietoeslag heeft aangevraagd.' Leidschendam-Voorburg, Rijswijk en Noordwijk gaven eenzelfde reactie. Om te bepalen hoeveel mensen in hun gemeente voldoen aan de voorwaarden voor een 'laag inkomen', wordt vaak gebruik gemaakt van cijfers van het CBS. Omroep West maakte uit die cijfers op dat ruim 90.000 personen in de hele regio waar Omroep West uitzendt onder de door het Rijk gestelde inkomensgrens zitten.
Gemeenten zeggen nog altijd dagelijks aanvragen binnen te krijgen. In Alphen aan den Rijn, Delft, Rijswijk en Gouda moeten nog altijd honderden mensen hun aanvraag indienen. In plaatsen zoals in Katwijk en Midden-Delftland, slagen gemeenten er goed in om de inwoners te wijzen op het aanvragen van de toeslag. Hier is de groep die zelf de toeslag moet aanvragen bijna volledig bereikt.
Omroep West bekeek van de 21 gemeenten die hebben geantwoord de informatie over de energietoeslag op hun website. De gemeenten Leiden, Zoetermeer, Voorschoten, Wassenaar, Zoeterwoude, Zuidplas hebben niet gereageerd. De overige gemeenten gaven reacties op vragen over hoeveel aanvragen zij hebben ontvangen, wat hun voorwaarden zijn en hoe zij over de energietoeslag communiceren. Opvallend is dat in gemeenten zoals Katwijk en de Krimpenerwaard veel van de mensen die in aanmerking komen, bereikt zijn. Hier verspreidde de gemeente informatie ook via de diaconieën en via wmo-consulenten. De meest gangbare manier van communiceren over de energietoeslag, blijkt via social media, via uitingen van de gemeente, lokale media en via maatschappelijke partners. In Den Haag kregen de mensen die zelf een aanvraag moesten doen een brief om ze hierop te attenderen. En met schijnbaar effect, want ruim 80 procent van de aanvragen is binnen. In de eerste instantie zou de energietoeslag 800 euro zijn, maar recent is deze opgehoogd naar 1300 euro.