André moest verwarde man helpen die collega overgoot met heet water: 'Ernstig, maar zeldzaam'

André werd dinsdag zelf ook opgeroepen om te helpen bij het incident. 'Ondanks dat mijn collega verwond was door deze persoon, moest diegene ook nog wel onze aandacht krijgen.' Het incident was een klap voor de collega's van de verwonde hulpverlener. 'Het hakt er echt in', vertelt André. 'Als een collega iets overkomt denk je: dit is heftig en dit komt dichtbij.'

'Tegen de tijd dat ik ter plaatse was, was mijn collega al afgevoerd', vervolgt André. 'Alle aandacht gaat op zo'n moment uiteraard naar de collega. Maar de realiteit blijft dat er nog steeds een persoon is die geholpen moet worden. Ondanks dat mijn collega verwond was door deze persoon.'

Volgens André is deze mate van geweld tegen een hulpverlener 'zeldzaam'. 'Ik kan me niet herinneren wat de laatste keer was dat we iets in deze ernstige categorie hebben meegemaakt.' Toch krijgen André en zijn collega's te maken met agressiviteit en geweld tijdens hun werk. 'Gelukkig niet veel, maar het komt zeker voor.'

Dienstwagens worden weleens beschadigd, medewerkers worden bedreigd en uitgescholden of zelfs fysiek aangevallen. Hoewel dit niet nieuw is en het geweld vaak op elkaar lijkt, zit er volgens André een groot verschil tussen het geweld dat door personen met verward gedrag wordt gepleegd, of door anderen zoals omstanders. 'Als er over geweld tegen ambulancemedewerkers wordt gesproken, voelt het soms alsof het allemaal op één hoop gegooid wordt. Zo zien we dat niet en dat doet geen recht aan de situatie.'

'Mensen die verward of onbegrepen gedrag vertonen, zoals wij dat noemen, reageren dat op alles af. Ik weet niet hoe het precies is gegaan dinsdag, maar in het algemeen merken we dat mensen in zo'n staat zich ook kunnen afreageren op de boekenkast en op de tafel en zeker niet altijd heel specifiek en bewust op jou als persoon of als hulpverlener. Voor hetzelfde geld denken ze dat je de duivel bent, je weet niet wat ze zien of denken. In dit geval werd onze collega helaas geraakt.'

Maar dan heb je nog de groep mensen die gericht hulpverleners benadelen. Volgens André kan dit gedrag voortkomen uit stress, frustratie en paniek. 'Mensen snappen soms ook niet wat je aan het doen bent of waarom je iemand bijvoorbeeld niet meeneemt in de ambulance. Of ze zijn boos dat we ergens geparkeerd staan en slaan de spiegels eraf.'

Het gevolg kan zijn dat ambulancemedewerkers worden belemmerd in hun werk of zelf worden geslagen en geschopt. 'Dan heb ik meer begrip voor mensen met verward gedrag. Die weten vaak op dat moment niet wat ze doen, bijvoorbeeld als gevolg van een psychiatrische aandoening.'

Per definitie keurt André elke vorm van geweld tegen hulpverleners af. 'Het is niet acceptabel dat onze collega's gewond raken. Ik zal nooit zeggen: het hoort er nou eenmaal bij. De gouden regel die wij handhaven is altijd: eigen veiligheid eerst. Dit zit ook verweven in onze scholing en procedures.' Ondanks die gouden regel gaat het nog wel eens fout, zoals in Gouda.

André vertelt dat het lastig in te schatten is wat er precies heeft geleid tot dit incident. 'Situaties als deze worden altijd intern onderzocht met het doel om herhaling zoveel mogelijk te voorkomen. Maar het is inherent aan ons werk dat we in onverwachte, onvoorspelbare situaties terechtkomen.'

'Bij elke melding denkt iedereen met ons mee. Vanaf de meldkamer wordt ook al gekeken naar de aard van de melding en als het nodig is, wordt de brandweer of politie met ons meegestuurd. Maar bij veel gevallen komen we alleen. We hebben wel beschermende middelen mee, maar die trekken we niet altijd preventief aan, dat is niet realistisch. We willen niet bepantserd binnenvallen, dat past niet bij wat zorgverleners doen. Als sprake is van een gevaarlijke situatie zullen we altijd een beroep doen op politie of brandweer, afhankelijk van de aard van het gevaar.'