Achterkleinkind van nazi emotioneel nadat hij Stolpersteine voor deur krijgt
GOUDA - 'Het is de bedoeling dat je erover struikelt met je hoofd en je hart', zegt Gunter Demnig, de bedenker van de Stolpersteine, als hij een nieuwe steen legt in Gouda. Je struikelt en leest dan de naam van de persoon, die hier is afgevoerd door de Duitsers en vermoord is in de concentratiekampen. De Duitse kunstenaar is al ruim vijfentwintig jaar bezig met het project Stolpersteine. Dit weekend reikte burgemeester Pieter Verhoeve de bronzen erepenning van Gouda uit aan Demnig.
Demnig en zijn foundation hebben al zo'n 95.500 van deze struikelstenen gelegd in 21 Europese landen. Dit weekend legt hij dertig nieuwe stenen in Gouda en dan komt het totaal op 343 Stolpersteine in de stad. Er woonden in de oorlog ongeveer vierhonderd joden.
Halverwege volgend jaar denkt Demnig dat er 100.000 stenen in heel Europa liggen. 'Voor mij is het nooit een routine, ik denk altijd aan het moment dat de mensen en kinderen uit hun huizen werden gehaald of wat de buren deden toen dat gebeurde', vertelt hij tijdens de onthulling van de nieuwe Goudse stenen. 'Elke steen heeft een verschrikkelijk verhaal.'
Achterkleinkind van nazi
Soesja Citroen is in Gouda nauw betrokken bij het project van de Stolpersteine en schreef het boek 'Hier woonden ...'. Het vertelt de verhalen van de vermoorde mensen die in Gouda uit hun huizen zijn gehaald. 'Het is een belangrijk project, de Stolpersteine. Het geeft diepte aan de stad', zegt ze. 'Toen ik ermee begon waren er veel mensen die verbaasd waren. Hier, hier in Gouda? Nadat er een steen gelegd is wordt er een Joods gebed voorgedragen en leggen belangstellende kiezelsteentjes rond de tegelmonumenten.'
'Mijn familiegeschiedenis is verantwoordelijk voor de dood van de mensen van wie de namen nu voor mijn deur liggen.'
Na het plaatsen van een paar Stolpersteine bij een huis aan de Goudse Krugerlaan zit een bewoner op een stoel voor zich uit te staren. Er zijn net twee struikelstenen voor zijn deur gelegd. De bewoner is jong en hij vertelt een bijzonder verhaal. Het blijkt dat hij van oorsprong Duitser is. Zijn overgrootvader heeft de nationaal socialistische partij NSDAP, de partij van Adolf Hitler, mede opgericht in een deel van Duitsland. 'Het is pijnlijk', zegt hij. 'Mijn familiegeschiedenis is verantwoordelijk voor de dood van de mensen van wie de namen nu voor mijn deur liggen.' De bewoner is duidelijk geëmotioneerd.
Stolpersteine gelegd in Gouda
Gunter Demnig, de initiatiefnemer van de Stolpersteine is nu 75 jaar oud. Halverwege volgend jaar wil hij dat er 100.000 stenen in heel Europa liggen, omdat de namen niet vergeten mogen worden.
