Kunstenaar Rein Dool eist dat Leidse Universiteit zijn schilderij terughangt na ophef

'Sigaarrokende oude mannen' van beeldend kunstenaar Rein Dool
'Sigaarrokende oude mannen' van beeldend kunstenaar Rein Dool © Elina Zorina
LEIDEN - De 90-jarige schilder Rein Dool kan het maandag nog steeds niet geloven dat de Leidse Universiteit zijn schilderij vorige week heeft verwijderd. Afgelopen dinsdag startte de promovendus Elina Zorina op Twitter een discussie omdat ze zich stoorde aan de 'sigaarrokende oude mannen' op het schilderij. Twee dagen later werd het doek van de muur gehaald.
'Vreselijk! Benepen. Kortzichtig.' Dool heeft geen goed woord over voor de actie van het bestuur van de Universiteit Leiden om zijn doek uit de jaren 70 te verwijderen. 'Het is heel bekrompen. Het doek geeft een goed tijdsbeeld. Alleen rokende heren, geen vrouwen. Het zag er blauw van de rook. Overal in die tijd werd er gerookt, ik deed het zelf ook. Het schilderij is ironisch bedoeld.' Lachend er aan toevoegend: 'De hoogleraren vonden het zelf prachtig.'
Volgens de geboren Leidenaar zouden ze de Nachtwacht van Rembrandt van Rijn dan ook weg moeten halen. 'Daar waren ze toen ook niet blij mee. En ik kan nog wel meer schilderijen bedenken. Ik heb een mooi portret van mijn moeder gemaakt, met een wasknijper in haar mond. Dat kan dan ook niet. En wat te denken van al die schilderijen over de slavenhandel. Dat moet allemaal weg.'

Kleinburgerlijk

Dool is verder verbaasd dat er nog geen contact met hem is opgenomen over het weghalen van zijn schilderij. 'Ze hadden mij moeten informeren! Het is een goed schilderij. Dat schilderij moet terug op zijn plek waar het bijna 50 jaar heeft gehangen. Zo niet, dan moeten ze het naar mij terugsturen.' Waarna hij er misprijzend aan toevoegt: 'De Universiteit Leiden, héél kleinburgerlijk.'
Aan de andere kant kan Dool er ook wel weer om lachen. 'Ik heb nog nooit zoveel aandacht gekregen voor mijn werk. Het is gratis publiciteit. Bovendien bereiken ze het tegendeel, want door het verwijderen van het schilderij is er nu juist heel veel ophef ontstaan en kritiek op hun actie.'
Op de foto is te zien dat het schilderij van Dool wordt verwijderd
Op de foto is te zien dat het schilderij van Dool wordt verwijderd © Twitter
Maar wat bezielde de Universiteit Leiden om een schilderij met rokende oude mannen van de Leidse schilder afgelopen week van de muur te halen? Het schilderij werd verwijderd nadat de promovendus van de Political Science Leiden afgelopen dinsdag een tweet verstuurde waarin zij zich afvroeg welk signaal het schilderij uit 1976 uitstraalde en opmerkte dat een ironische of zelfkritische noot ernaast niet zou misstaan.
De tweet zorgde blijkbaar voor discussie want een dag later reageerde de hoogleraar criminologie Joanne van der Leun als volgt. 'Persoonlijk denk ik dat het kan gaan en ik verwacht dat het snel zal gaan. Ik heb het grootste deel van mijn carrière in de academische wereld doorgebracht in kamers met mannen en schilderijen van mannen. Bovendien heb ik een hekel aan de rook, ook al is het maar geschilderd.'
Op deze foto op Twitter is te zien dat het schilderij van Dool omgedraaid tegen de muur is gezet
Op deze foto op Twitter is te zien dat het schilderij van Dool omgedraaid tegen de muur is gezet © Joanne van der Leun
Een dag later verstuurt Van der Leun een tweet waarop te zien is dat het schilderij wordt verwijderd, voorzien van het commentaar dat er ‘gelijk actie’ is ondernomen. De promovendus reageert blij: ‘Dit is geweldig!’
In een reactie zegt een woordvoerder dat er binnen de Universiteit Leiden al langer wordt gesproken over bestaande kunstwerken in eigen gebouwen. 'Die discussie speelt al vanaf 2016. Het beeld was nogal eenzijdig: met alle respect, dat waren vooral oude kerels. Sindsdien krijgen vrouwen steeds meer de ruimte.'

Discussie

Dat het doek van Dool nu is weggehaald vanwege de tweet bestrijdt de woordvoerder. 'Die discussie speelde al langer. Het was een spontane, ludieke actie. Voor alle duidelijkheid: het is geen officieel besluit. Persoonlijk vind ik het erg mooi. Maar het is een groot doek, in een kleine ruimte en daardoor dominant aanwezig en niet iedereen herkent zich er in. Maar wij willen het niet wegmoffelen. Het is een deel van onze geschiedenis. We willen het niet kwijt.'
Over wat er dan met het werk van Dool moet gebeuren is nog niet duidelijk. ‘We laten het niet verdwijnen. We gaan hierover in gesprek met onze studenten, de kunstcommissie en de conservator. De discussie die er nu over is ontstaan is alleen maar goed. Daar lopen we niet voor weg, die willen we voortzetten. Maar we willen ook laten zien wat we willen uitstralen. En wat je ook doet, het is nooit goed. Je bent woke, of niet-woke.'