Vieze straten te lijf met onderzoek en gedragspsycholoog: 'Hopelijk keren we het tij'

24 november 2022, 17:30 • 5 minuten leestijd

De bijgeplaatste vuilniszakken zorgen voor veel overlast © ANP

DEN HAAG - Den Haag gaat onderzoeken wat de achterliggende oorzaken zijn van de vervuiling op straat. Ook schakelt het stadsbestuur gedragspsychologen in om grip te krijgen op het afvalprobleem en gaat het de wijken in om met bewoners te praten over oplossingen. Bewoners lopen in een aantal wijken al jaren te hoop tegen de grote hoeveelheid zwerfafval in de straten en de bijplaatsingen van vuilniszakken bij ondergrondse afvalcontainers. Maar de gemeente krijgt in sommige wijken geen controle over het probleem. 'Er zijn veel aannames over de oorzaken, maar we willen het zeker weten', zei wethouder Anne Mulder (VVD) donderdag in een commissievergadering.

Zwerfafval, bijplaatsingen, weesfietsen en niet opgeruimde hondenpoep. De vervuiling van straten is ergernis nummer een van veel Hagenaars. Toch lukt het de gemeente Den Haag niet om alle straten in de stad schoon te krijgen en te houden. In de ene wijk is het probleem groter dan in de andere wijk, merkt D66-raadslid Dennis Groenewold. 'Sommige kinderen groeien op in een buurt waar veel zwerfafval op straat ligt en het andere kind woont in een buurt waar bij wijze van spreken van de straten gegeten kan worden', zei hij in de commissievergadering. 'Laten we het probleem oplossen waar het probleem het grootst is.'

Dat is ook het advies van de Rekenkamer Den Haag. De rekenkamer deed vorig jaar onderzoek naar het afvalbeleid van de gemeente Den Haag en concludeerde onder meer dat de doelen die de gemeente zichzelf stelt niet ambitieus en specifiek genoeg zijn, waardoor de problemen blijven bestaan. Het beleid geldt voor de hele stad, terwijl de problemen per wijk kunnen verschillen. Ook zet de gemeente te weinig in op het oplossen van de oorzaken van rommel op straat, zo stelde de rekenkamer.

Wethouder Mulder volgt de adviezen van de rekenkamer op en wil het gedrag van mensen beïnvloeden met behulp van gedragspsychologen. Ook komt er een onderzoek over de oorzaken van de vervuiling. 'Overbewoning, frequente verhuizingen, weinig betrokkenheid bij de eigen straat en sociale problematiek lijken ten grondslag te liggen aan het vraagstuk van afvaloverlast', aldus de wethouder. 'De aanpak van achterliggende problemen zal daarom voorwaardelijk zijn om afvaloverlast in de toekomst echt te kunnen voorkomen.'

Maar zekerheid over de oorzaken is er niet. Als voorbeeld noemde Mulder verhalen die hij van bewoners hoort in bijvoorbeeld Laak waar veel arbeidsmigranten wonen. 'Zij vertellen mij dat op de eerste van de maand vaak huisraad, zoals matrassen, op straat wordt gezet. Zij koppelen dat aan arbeidsmigranten die dan terugkeren naar het land waar zij vandaag komen', zei hij. 'Dit zijn aannames en wij willen weten of het echt zo is. Wij willen het wetenschappelijk onderbouwen.' Daarnaast gaat Mulder bekijken welke maatregelen die de gemeente nu inzet het meest effectief zijn.

De gemeenteraad is blij dat de wethouder de adviezen van de rekenkamer overneemt. 'Hopelijk kan de gemeente het tij nu keren', zei Kim Vrolijk van de Haagse Stadspartij. Ook Adeel Mahmood van Denk hoopt dat de gemeente eindelijk resultaat gaat boeken. 'De afgelopen jaren werd er veel gedaan, maar dat leverde geen resultaten op. Ik hoop dat de wethouder ons kan belonen met schone straten.'

Maarten De Vuyst van GroenLinks drong aan op snelheid en wil dat er op korte termijn onderzoek gedaan wordt naar de achterliggende oorzaken van het probleem. 'Daar weten we nu heel weinig over', zei hij. 'Maar het moet wel snel gebeuren, anders span je het paard achter de schillenwagen.'

Voor Ab Waasdorp van de PvdA is snelheid ook belangrijk. Hij riep de wethouder op om te leren van andere steden. 'Hagenaars zijn bijzondere mensen, daar kan geen misverstand over bestaan', zei hij. 'Maar iets zegt mij dat de beweegredenen van mensen om hun afval op straat te pletteren niet zoveel verschillen van Rotterdam, Amsterdam of Utrecht.' Dat bevestigde de wethouder. 'Wij zijn in gesprek met andere steden en kijken wat zij doen', zei Mulder.

De PVV ziet helemaal niets in onderzoeken. De partij wil dat de gemeente hard optreedt tegen mensen die de straten vervuilen. 'Wij willen een lik-op-stuk-beleid voor mensen die hun troep op straat pleuren', zei Nick Kaptheijns van de PVV. 'Waarom kiest het college voor een aanpak om begrip te krijgen voor het gedrag van mensen? Wij vinden dat de boetes omhoog moeten en Den Haag een Singapore-aanpak gaat voeren.'

Maar dat is Mulder niet van plan. De boetes kunnen volgens de wet niet hoger dan ze nu al zijn. Daarnaast vindt ook de wethouder dat overtreders beboet moeten worden, maar een boete is volgens hem het sluitstuk van de aanpak. 'We moeten mensen in de eerste plaats stimuleren om afval op te ruimen', zei hij. 'Daarbij kunnen gedragspsychologen helpen. Uiteindelijk willen we allemaal hetzelfde: een schone stad. Laten we de ambitie hebben om de schoonste stad te worden.' In het voorjaar verwacht Mulder een nieuwe afvalplan naar de gemeenteraad te kunnen sturen.