'Een donderslag bij heldere hemel', bewoners verrast door terugkeer plan torens naast Den Haag CS

De bouw van de torens op de Bellevue-locatie, de plek waar nu nog onder meer een supermarkt en het kantoor van woningbouwcorporatie Staedion zijn gevestigd, leidde vorig jaar al tot veel discussie. Volgens de bedenkers van het plan – Staedion zelf en de Duitse ontwikkelaar Patrizia – moeten ze zo hoog worden op het project rendabel te krijgen. Dat komt onder meer omdat een flink deel van de 1200 appartementen sociale huur wordt.

Ondanks de omvang, bleken de ontwikkelaars zelf tijdens de presentatie van de plannen enthousiast over de bouw van de torens op deze plek, zo vlakbij het groen van de Koekamp en dichtbij het centrum en station. 'Ik ben ervan overtuigd dat deze stad echt een plek verdient die op deze manier wordt ingevuld', aldus directeur Dre Boidin van Staedion, destijds.

Maar de toekomstige buren en de politiek waren destijds veel minder enthousiast. Oosterwal van de bewonersorganisatie herhaalt nu nog een keer de belangrijkste bezwaren: de buurt is te weinig bij de plannen betrokken, de gebouwen leiden tot windhinder en schaduw in de verre omgeving en er zijn onvoldoende voorzieningen in de buurt voor al die nieuwe bewoners. Hoe moeten ze een tandarts vinden of waar moeten de kinderen straks naar school?

De politiek, onder aanvoering van de VVD en Partij voor de Dieren, toonde zich gevoelig voor die argumenten. Tijdens intensieve debatten besloot een meerderheid van de raad dat er zo’n twintig meter van de torens af moest.

Gevolg was wel dat de ontwikkelaars het plan niet meer financieel rond kregen. Ze trokken zich terug, liet de toenmalig wethouder van stadsontwikkeling Anne Mulder (VVD) aan de raad weten. 'De initiatiefnemers hebben aangegeven dat ze met name door de beperking van de maximale hoogte niet meer tot een rendabele businesscase kunnen komen', meldde hij in november vorig jaar. 'Op dit moment heeft het project voor hen te grote financiële risico’s om nog investeringen te kunnen doen.'

Een maand later werd duidelijk dat in ieder geval GroenLinks en de PvdA spijt hadden gekregen van de beslissing om de torens te kortwieken. Die partijen vonden het jammer dat hiermee ook een streep ging door de bouw van 1200 woningen. Maar ook andere partijen leken toen al te gaan schuiven. D66 baalde er bijvoorbeeld van dat ook de verhuizing van de Koninklijke Bibliotheek naar deze plek nu niet kon doorgaan.

De raad steunde daarom een voorstel van GroenLinks dat de wethouder opdroeg om uit de impasse te komen. Het stadsbestuur zou opnieuw in gesprek moeten gaan met de ontwikkelaars om te onderzoeken hoe Bellevue doorgang kon vinden.

Bijna een jaar lang bleef het stil rond het project. Tot woensdagavond laat. Tijdens de begrotingsbehandeling kwam Hart voor Den Haag met een voorstel om Bellevue toch tot ontwikkeling te brengen. De opdracht was simpel: het stadsbestuur moet het plan 'verder ontwikkelen mét de oorspronkelijke bouwhoogte'. 'We hebben een wooncrisis. We hebben woningen nodig', aldus de simpele verklaring van raadslid Arjen Dubbelaar van Hart voor Den Haag. Dankzij steun van D66, PvdA, CDA en DENK kreeg dit voorstel een nipte meerderheid: 24 voor, twintig tegen.

De VVD die aan de basis stond van het terugbrengen van de bouwhoogte, toonde zich zeer verrast. Waren andere partijen dat de kritiek vergeten, bijvoorbeeld dat de buren nauwelijks inspraak hadden gehad? Fractieleider Lotte van Basten Batenburg sprak met nauwelijks ingehouden boosheid van een 'onzorgvuldig proces'. 'Wij zijn behoorlijk teleurgesteld', voegde raadslid Rutger de Ridder daar later aan toe. De voorstanders zouden wel erg makkelijk 'op hun rug gaan liggen' voor een ontwikkelaar. De Ridder: 'Natuurlijk: er is een tekort aan woningen. Maar dat wil niet zeggen dat je zo maar overal woningen moet neerplempen. Dat moet je zorgvuldig doen.'

Neemt niet weg dat de nieuwe bouwwethouder van Den Haag, Robert van Asten (D66) van plan is om begin volgend jaar het originele bouwplan naar de raad te sturen. Ook hij wijst op de grote woningnood in de stad.

Daarmee riskeert Van Asten ook een conflict met de acht bewonersorganisaties van de wijken waarin de komende jaren veel moet worden gebouwd, het Central Innovation District. 'Wij zijn laaiend', zegt Jacob Snijders van het Wijkberaad Bezuidenhout, ook namens die andere verenigingen. 'We worden nu compleet, maar dan ook compleet genegeerd.'

Het nieuwe stadsbestuur verklaarde participatie hoog in het vaandel te hebben en trok ook geld uit om dat vorm te geven. Snijders: 'Maar Den Haag heeft niet 1,25 maar 2,5 miljoen nodig om participatie te verbeteren. De helft daarvan moet naar het beter meenemen en opleiden van de politiek gaan. De andere uitkomst, dat al dat geld besteed moet worden aan juridische procedures, is voor iedereen onwenselijk. Maar dat de noodzaak groot is, is nu wel gebleken.'

Jeroen Oosterwal van Bewoners rond het Plein zegt ook 'zwaar teleurgesteld' te zijn. Hij heeft wel een voorstel. De gemeente worstelt al jaren met een ander groot project in de buurt. Bovenop de fietsenkelder onder het Koningin Julianaplein moet nog steeds een enorm complex verrijzen. Recent werd duidelijk dat na jaren van discussie en plannen maken het nog steeds niet duidelijk is wanneer de bouw hiervan kan beginnen. Zijn idee: combineer beide bouwplannen met elkaar. Het complex bovenop de fietsenkelder iets omvangrijker, Bellevue juist iets lager. 'Misschien kan je dan in totaal dezelfde hoeveelheden woningen bouwen.'