Rolling Stones in Kurhaus: 'Politie was bang er niet levend uit te komen'

Rellen tijdens het optreden van de Rolling Stones in het Kurhaus in Scheveningen
Rellen tijdens het optreden van de Rolling Stones in het Kurhaus in Scheveningen © ANP
DEN HAAG - 'Het publiek had geen trek in een voorprogramma, want ze kwamen voor de Stones.' Rudy Bennett kan zich het optreden van de Rolling Stones in het Scheveningse Kurhaus nog als de dag van gisteren herinneren. De zanger stond op 8 augustus 1964 in het voorprogramma van de Stones. 'Op een gegeven moment brak de hel los', blikt hij bijna zestig jaar na dato terug.
De Rolling Stones vierden in 2022 hun 60-jarig bestaan met een uitgebreide wereldtournee. Sinds begin deze eeuw luidt elke keer de vraag of het hun laatste is. Niemand die het weet. Wat wel zeker is, is dat de Britse band in totaal 43 keer heeft opgetreden in Nederland. Maar de meeste indruk maakten, om verschillende redenen, de vier concerten in Den Haag. En, met een beetje smokkelen, hebben we zelfs nog een vijfde gevonden. Dat verdient een serie, die uiteraard begint met het optreden in het Scheveningse Kurhaus. Het concert dat ontaardde in een chaos.
Een week voor het optreden in het Kurhaus ontmoet Henk van der Meyden de Rolling Stones in Londen. Het vijftal maakt, gezien zijn verslag in de Telegraaf, zichtbaar indruk: 'Hun verschijning brengt een kleine schok teweeg. Hun haar is langer dan van sommige vrouwen. Ze dragen kleren, die ze al maanden lijken te dragen en hun ogen hebben een glazige uitdrukking, die nachten slaaptekort lijken uit te schreeuwen.'
Ook de politie kan die ochtend niet bevroeden dat het eerste optreden van de Stones op het vasteland van Europa zo uit de hand zal lopen. 'Politie niet bang voor de Stones', kopt de showpaginaredactie van de Telegraaf: 'Hoewel The Stones al maandenlang aan de top van de Engelse hitparade balanceren, en zelfs de Beatles van hun plaats hebben weten te verdringen, verwacht de politie op Schiphol in het geheel geen onregelmatigheden.'

Veiligheidsmaatregelen

Voor het concert in het Kurhaus wordt 's avonds wel 'aanmerkelijk meer personeel dan gewoonlijk' opgetrommeld: 'Wat onze bijzondere voorbereidingen zijn kunnen wij niet vertellen, allereerst omdat we het publiek niet willen opruien, veel agenten werken nu eenmaal altijd verkeerd op jongelui, en ten tweede omdat de maatregelen die we bij eventuele ongeregeldheden zullen treffen steeds naar de aard en omvang zullen variëren.'
Maar dat heeft duidelijk niet geholpen, zo valt twee dagen later te lezen in het Algemeen Handelsblad: 'Concert The Rolling Stones ontaardde in chaos. Politie was bang er niet levend uit te komen.' Na het ingrijpen van de politie maakte zich een grote woede van het publiek meester: 'Hele rijen stoelen werden uit elkaar getrokken en de politie werd met de brokstukken bestookt.'
Zanger Rudy Bennett van The Ricochets en Stones-fans Freddie Harinck en Monny van Soest waren getuige van het legendarische concert:
De veldslag van de Rolling Stones in het Kurhaus
'De politie vluchtte naar buiten', zo stelt een verslaggever vast. 'Daarna kon de jeugd haar vernielzucht verder botvieren. Van het balkon af begon men met stoelen te mikken op de weelderige lichtkronen. Spoedig werd het halfduister in de zaal. Plantenbakken werden leeggestort, ruiten ingedrukt, gordijnen stukgescheurd.'
Paul Acket, de organisator van het concert, laat optekenen dat hij het politieoptreden te slap en beneden peil vindt: 'Er zijn mensen achter het toneel mishandeld en meisjes door vijf, zes politiemannen tegelijk gegrepen. In de zaal werd echter niets gedaan. Alles werd afgebroken, zonder dat men er iets tegen deed.'
De politie treedt hard op tijdens het concert van de Rolling Stones in het Kurhaus
De politie treedt hard op tijdens het concert van de Rolling Stones in het Kurhaus © ANP
Als excuus voert hoofdinspecteur Buyse aan dat er te weinig personeel was: 'Ik was met zes rechercheurs, 25 man geüniformeerde politie en drie honden. Maar ik durfde mijn mannen niet de zaal in te sturen. Ik geloof dat zij er niet levend uit gekomen zouden zijn.' Een speciale verslaggever van de Volkskrant ziet hoe de ongeregeldheden zich naar buiten verplaatsen: 'Terwijl in de zaal een deel van de toeschouwers de veldslag met zaalwachters voortzette, stormden talrijken elkaar opzwepend naar het plein om hun woede over het afbreken van de voorstelling te koelen op alles wat hun in de weg kwam.'
Daar krijgen ze onverwacht hulp: 'Met behulp van paarden en politiebonden en gebruik makend van de gummistok, verspreidden de agenten de oproerkraaiers. Zij konden niet voorkomen dat nog talrijke auto's werden beschadigd. Vrij kort na het ontstaan van de relletjes brak een hevige stortbui los die het werk deed wat de politie alleen met de allergrootste moeite scheen te; kunnen volbrengen: het plein was binnen een oogwenk vrijwel verlaten.'

De schade

Dagblad Trouw vat het legendarische concert na afloop als volgt samen: 'Een bijna totaal platgeslagen Kurzaal, enkele arrestanten en tientallen gewonden. De schade loopt waarschijnlijk in de tienduizend guldens.' De onrust begon al bij het voorprogramma: 'Het georganiseerde programma bevatte enkele Nederlandse artiesten, die bij het voornamelijk uit nozems bestaand publiek niet in goede aarde vielen. Men wilde de Rollende Stenen en schreeuwde en tierde om deze "kunstenaars"'.
De spanning stijgt als tijdens de pauze geen sterke drank wordt geschonken. Maar het gaat helemaal mis nadat het publiek aan het begin van het concert van de Stones naar voren stormt: 'Toen zette men de voorstelling stop, ondanks het protest van de Rolling Stones. Scheldend gaven de nozems blijk van hun ontevredenheid en men viel de politie en suppoosten aan met alles wat los en vast zat.'

'Nooit meer in Den Haag'

Henk van der Meyden tekent na afloop in de Telegraaf op dat het volgens de vijf muzikanten zelf 'een echte Rolling Stones voorstelling' was. Alhoewel dit nog wel weer een tandje erger was: 'We zijn gewend dat de jeugd hysterisch wordt, maar echt, zo iets als dit hebben wij nog nooit meegemaakt. In het buitenland worden er ook véél meer veiligheidsmaatregelen genomen.'
Jagger wijt de veldslag voor een belangrijk deel aan de politie zelf: 'Ook de politie treedt daar veel tactischer op dan hier het geval was, want werkelijk, onze muziek heeft de jeugd niet gek gemaakt. Ze waren alleen maar woedend omdat een knokploeg op het toneel hen trapte en sloeg. Men raakte daarover in razernij zodat men tot een algehele aanval overging.'
Als manager Ian Stewart met een verband om zijn hoofd binnenvalt, omdat hij een fles in zijn gezicht heeft gekregen, voegt Brian Jones daaraan toe: 'We hebben nog nooit een politiemacht gezien, die zo hardhandig en ontactisch optrad als hier in Den Haag. We willen dan ook nooit meer in Den Haag spelen. Dit is te gek.' Gelukkig hielden ze geen woord, want in 1967 traden de Stones toch weer op in Den Haag. Dit keer in de Houtrusthallen.