Vrijplaats De Samenscholing moet binnen twee weken leeg, anders 500 euro boete per dag

Vrijplaats De Samenscholing gaat dicht
Vrijplaats De Samenscholing gaat dicht © Omroep West
DEN HAAG - De gebruikers van vrijplaats De Samenscholing in Moerwijk in Den Haag moeten het pand binnen twee weken verlaten. Iedere dag dat zij er langer blijven zitten, moeten ze 500 euro betalen. Dat heeft de rechtbank bepaald in een kort geding dat de gebruikers hadden aangespannen tegen de gemeente Den Haag. In de politiek blijft ondertussen een aantal partijen strijden voor behoud van de vrijplaats.
Een leegstaand schoolgebouw aan de Beatrijsstraat in Moerwijk werd in 2015 in gebruik genomen als vrijplaats. Hier vonden veel mensen die eerder in de Vloek in Scheveningen een plekje hadden, sindsdien onderdak. Ze mochten gratis gebruik maken van het pand. Er traden bandjes op, er was een weggeefwinkel, een veganistisch restaurant, een filmzaal, een moestuin. Er werd radio gemaakt, er waren lezingen, discussies en buurtmarkten.
De gemeente wilde het gebouw echter terug en vroeg de gebruikers het pand per 6 januari op te leveren. Reden is dat de wethouder Saskia Bruines (D66, economie) een nieuwe bestemming voor de oude school heeft gevonden. De bedoeling is dat er kleinschalige bedrijven in worden gevestigd. Het idee daarachter is dat in Den Haag Zuidwest een groot gebrek is aan betaalbare ruimte voor ondernemingen. De bedoeling is dat al snel wordt begonnen met het verwijderen van het asbest in het pand, zodat het daarna kan worden gerenoveerd.

Geen haast

Omdat de gebruikers wilden blijven en niet uit het pand vertrokken, spande de gemeente een kort geding aan. Tijdens de zitting, eind december, betoogden hun advocaten onder meer dat er geen haast is met de ontruiming omdat de plannen voor de nieuwe invulling nog in een pril stadium verkeren. Er zou nog niet eens een concreet, uitgewerkt plan zijn. Ook hadden ze twijfels over de financiering ervan.
Verder zei de advocaat van de gebruikers dat zij het pand niet gebruikten, maar in feite huren. En dat ze daarom beter moeten worden beschermd. Bovendien zou het stadhuis hen een andere plek moeten aanbieden. Dat was niet gebeurd.

Ontruimen

Maar de rechter gaat in al deze punten niet mee, blijkt uit het vonnis dat vandaag openbaar is geworden. Volgens de rechter is het 'voldoende aannemelijk dat de opzegging van de overeenkomst rechtsgeldig' is. Er is, zegt de rechter ook, geen sprake van huur. Het contract dat de gemeente en de gebruikers sloten is duidelijk: zij hadden duidelijk voor ogen 'om een bruikleenovereenkomst aan te gaan'.
De gebruikers van De Samenscholing bij de Haagse rechtbank
De gebruikers van De Samenscholing bij de Haagse rechtbank © Omroep West
Het is ook niet van belang, oordeelt de rechter, of de gemeente nu wel of niet direct verbouwplannen heeft voor het gebouw. Dat het eventueel nog even leeg blijft staat, is 'niet voldoende voor een geslaagd beroep'. Conclusie van de rechter: de gebruikers maken nu 'zonder recht of titel' gebruik van het pand en ze moeten het complex ontruimen. Schrale troost is dat ze geen duizend euro per dag hoeven te betalen als zij onverhoopt toch blijven, maar 500.

Keerpunt

Woordvoerder Quincy van De Samenscholing zegt in een reactie 'teleurgesteld' te zijn. 'Dit komt hard aan.' Hij had zelf een opnamestudio in het pand. 'Daar heb ik veel tijd in gestoken. Ik moet nu wat anders gaan doen. Voor veel mensen is dit een keerpunt in hun leven.' De gebruikers beraden zich nog wel op verdere juridische stappen.
Wethouder Saskia Bruines zegt in een reactie dat zij in de uitspraak van de rechter een bevestiging ziet dat de gemeente zorgvuldig heeft gehandeld in het opzeggen van de bruikleenovereenkomst. 'Ondanks het feit dat De Samenscholing op de hoogte was van de tijdelijkheid van de locatie, begrijp ik dat dit geen leuk nieuws is voor hen', aldus Bruines. 'Tegelijkertijd blijven we, ondanks de overeenkomst ons daartoe niet verplicht, ons inspannen in de zoektocht naar een alternatieve locatie voor De Samenscholing. Dat is tot nu toe helaas nog niet gelukt, aangezien de beschikbare ruimte ontzettend schaars is onze stad en de behoefte groot. Maar het streven blijft om de kracht en creativiteit van Haagse ondernemers en cultuurmakers ruimte te geven.'

Alternatieve cultuur

In de Haagse politiek legt nog niet iedereen zich neer bij het verdwijnen van De Samenscholing. Een aantal progressieve partijen hoopt de vrijplaats – deels - te kunnen redden. 'Dit is letterlijk het enige restje alternatieve cultuur dat we nog in Den Haag hebben', zegt Leonie Gerritsen van de Partij voor de Dieren. Zij wil daarom dat het gemeentebestuur toch nog eens 'met de stofkam' door de stad gaat om te kijken of er niet ergens een plek is te vinden. 'Wij blijven geloven dat er een geschikte plek te vinden moet zijn.'
Daarnaast wordt het hoog tijd dat Den Haag een beleid gaat maken voor vrijplaatsen als De Samenscholing, vindt de Partij voor de Dieren. Gerritsen gaat daarom donderdag, tijdens de raadsvergadering, twee voorstellen indienen. Een om toch nog een ultieme poging te doen om een plek te vinden voor de gebruikers van De Samenscholing en een om er ervoor te zorgen dat meer vrijplaatsen tot bloei kunnen komen. 'Het zou echt gênant zijn als dit moet stoppen. Je wilt niet dat zoiets moois en puurs sterft.'