Hart voor Den Haag bestaat 10 jaar en viert verjaardag midden in 'een politiek proces'
28 januari 2023, 07:00 • 9 minuten leestijd
DEN HAAG - De corruptiezaak die deze week van start is gegaan weerhoudt Richard de Mos er niet van om een feestje te vieren. Zijn partij Hart voor Den Haag bestaat zaterdag tien jaar en dat mag niet ongemerkt voorbijgaan, vindt hij. In De Uithof is zaterdagmiddag een jubileum rally, zoals De Mos het zelf noemt. Hij wil laten zien dat zijn partij 'ondanks een politiek proces, springlevend is'. De hoogte- en dieptepunten van Hart voor Den Haag in de afgelopen tien jaar.
Het begin
Op 28 januari 2013 is het officieel. De Vereniging Groep de Mos is opgericht en staat geregistreerd. De oprichting is niet vanzelfsprekend. Integendeel. Een paar maanden eerder overweegt De Mos zelfs nog om de politiek de rug toe te keren.
Het is zomer 2012. En Richard de Mos is zwaar teleurgesteld. Hij is op dat moment al wat jaren actief voor de PVV van Geert Wilders. Hij is Tweede Kamerlid en daarnaast sinds 2010 ook raadslid in de Haagse gemeenteraad. Maar in juli 2012 hoort De Mos dat Wilders hem niet opnieuw op de kieslijst voor de Tweede Kamer zet. In zijn boek Mijn Verhaal schrijft De Mos dat Wilders tegen hem gezegd heeft dat hij 'te veel in het nieuws is en niet goed in de fractie ligt'.
De beslissing is een klap in het gezicht van De Mos en hij wil stoppen als PVV-raadslid en zijn zetel teruggeven aan de partij. Maar de directeur van de Uithof, Eugène de la Croix, haalt hem over om zijn zetel te houden en een lokale partij op te richten. Dat doet hij. 'Ik heb afgelopen zomer in eerste emotie gehandeld en die emotie heb ik nu achter me gelaten', vertelt hij in oktober 2012 aan Omroep West.
De Mos raapt alle moed bij elkaar en gaat tot de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 als éénpitter verder als Groep de Mos. 'Back in business', lacht hij na de eerste raadsvergadering waarin hij solo opereert. Ondertussen broedt hij op plannen om zijn ambities te verwezenlijken. Hij wil de grootste partij van Den Haag worden. 'Wij gaan werken aan een herkenbare lokale partij, waar het groengele bloed door de aderen stroomt.'
Richard de Mos wordt op Bevrijdingsdag 1976 geboren in een Haags gezin: een Scheveningse vader en een Haagse moeder. Na meerdere opleidingen te hebben gevolgd, begint hij op 26-jarige leeftijd met zijn carrière in het onderwijs. Na vijf jaar leraar te zijn geweest op twee basisscholen in Den Haag, maakt De Mos de overstap naar de politiek. Hij wordt beleidsmedewerker onderwijs en cultuur voor de landelijke PVV-fractie. In september 2009 zet hij zelf zijn eerste stappen als Kamerlid op het Binnenhof. Hij volgt PVV-Kamerlid Barry Madlener op.
In 2014 doet Groep de Mos voor de eerste keer mee aan de gemeenteraadsverkiezingen. Niet als Groep de Mos, maar onder de naam Groep de Mos/Ouderenpartij Den Haag. Dat is een electorale keuze, want uit peilingen blijkt dat een samenwerking tussen de twee partijen meer zetels oplevert. De Mos denkt vijf tot tien zetels binnen te halen, maar dat blijkt te hoog gegrepen. Groep de Mos/Ouderenpartij Den Haag sleept drie zetels in de wacht. De Mos laat drie groengele stropdassen maken en samen met Arjen Dubbelaar en Lex Kraft van Ermel komt hij met zijn eigen partij in de Haagse gemeenteraad.
Die groeit tussendoor onverwachts met een zetel, want in 2017 sluit een nieuw raadslid zich aan bij De Mos. Het gaat om Rachid Guernaoui van D66. Hij zit al sinds 2008 in de gemeenteraad van Den Haag en is van 2010 tot 2014 fractievoorzitter van D66. Maar Guernaoui krijgt ruzie in zijn partij, nadat een poging van hem om wethouder te worden mislukt. Hij vertrekt bij de partij waarvan hij al tientallen jaren lid is en gaat verder bij Groep de Mos. 'We zijn zo trots als een pauw', zegt De Mos over de overstap van Guernaoui.
Ombudspolitiek
De Mos wil met Groep de Mos een lokale partij zijn die dicht bij de kiezers staat. 'Wij nemen de telefoon op en luisteren echt naar bewoners en ondernemers', herhaalt De Mos keer op keer. Het wordt door een AD-journalist in een krantenartikel omschreven als ombudspolitiek. Dat neemt de partij over als geuzenaam en inmiddels is de term onlosmakelijk verbonden aan de partij van Richard de Mos.
Zelf omschrijft hij ombudspolitiek als 'een politiek die voorbijgaat aan het links-rechts denken en die problemen bij de hoorns pakt en met kordate plannen oplost'. 'De marktkooplui in Loosduinen hebben problemen met peperdure vergunningen? Wij komen langs. Een 81-jarige vrouw struikelt over stoeptegels? We zijn al onderweg', schrijft De Mos in zijn boek.
Maar deze 'wij regelen het'- politiek levert hem ook kritiek op. In de zomer van 2017 leidt het tot de eerste botsingen met een deel van de gemeenteraad. De SP, PvdA en de Haagse Stadspartij vinden dat Groep de Mos, die dan nog in de oppositie zit, aan cliëntelisme doet. Hij zou donateurs van zijn partij voortrekken.
Aanleiding voor de politieke clash is een motie die Groep de Mos indient waarin de partij oproept om zalencentrum Opera een nachtvergunning te geven. De eigenaar van het zalencentrum is een donateur van Groep de Mos en het is niet zuiver om op te komen voor een individuele ondernemer die ook nog eens een geldschieter van de partij is, vinden de partijen.
Richard de Mos timmert de laatste jaren ook aan de weg voor een andere partij, die van Tweede Kamerlid Wybren van Haga. Hij is woordvoerder van Van Haga en zijn partij BVNL. Vrijdag maakte De Mos bekend dat hij voor BVNL de waterschappen in wil. Hij is lijsttrekker voor het Hoogheemraadschap Delfland. Ook is De Mos lijstduwer van BVNL voor de Provinciale Statenverkiezingen in Zuid-Holland. Als hij voldoende voorkeurstemmen krijg gaat hij de Staten in, zo laat hij weten. Maar: 'Ik blijf ten alle tijden Hart voor Den Haag-raadslid met de focus op terugkeer in het stadsbestuur', zegt hij. De waterschapsverkiezingen zijn tegelijkertijd met de Provinciale Statenverkiezingen op 15 maart.
Richard de Mos ontsteekt in woede en verwijt de partijen een 'politieke show' op te voeren. Als lokale partij krijgt Groep de Mos geen subsidie en dus moet hij op zoek naar andere manieren om geld in de campagnekas te krijgen, stelt hij. 'Daar ben ik heel creatief en transparant in. Het zal mij een worst zijn wat u daarvan vindt. Het is aan de kiezer om dat te beoordelen. U kunt mijn rug op', is zijn commentaar in de raadszaal.
Grootste partij
De kiezer blijkt niet zo streng voor De Mos. Sterker: in maart 2018 wordt Groep de Mos met acht zetels de grootste partij in de stad. De Mos kan zijn geluk niet op en de ochtend na de verkiezingsnacht heeft zijn stem het begeven. 'Ik ben een beetje hees, want ik heb afgelopen nacht nogal hard gejuicht', is zijn verklaring.
De Mos mag de formatie trekken en verrast vriend en vijand als hij de naam van de verkenner bekend maakt. VVD-prominent Hans Wiegel gaat proberen een meerderheidscoalitie te smeden. Het lukt Wiegel vrij snel om de vier grootste partijen aan tafel te krijgen. Groep de Mos, VVD, D66 en GroenLinks willen het met elkaar proberen. En opnieuw komt De Mos met een klinkende naam op de proppen. Voormalig VVD-minister Edith Schippers gaat aan de slag als informateur in Den Haag.
Op donderdag 7 juni 2018 gaat het voor Richard de Mos echt beginnen. Hij en zijn partijgenoot Rachid Guernaoui worden officieel geïnstalleerd als wethouder. De Mos is daarnaast locoburgemeester van de stad en dus de eerste vervanger van de burgemeester. Hij voelt de druk op zijn schouders, zegt hij op de avond van de installatie. Maar hij is ook vol vertrouwen. 'Ik heb met mezelf afgesproken dat ik hard ga werken en dat ik mijn achterban vandaag niet, morgen niet en nooit niet teleur zal stellen.'
De corruptiezaak
De kersverse coalitie van Hart voor Den Haag, VVD, D66 en GroenLinks gaat voortvarend van start. Richard de Mos stort zich op de portefeuille Economie, Sport en Buitenruimte en Rachid Guernaoui neemt Financiën, Integratie en Stadsdelen onder zijn hoede. Maar veel tijd om hun vele plannen en ideeën uit te voeren krijgen ze niet.
Op 1 oktober 2019 staat de Rijksrecherche op de stoep bij zowel De Mos als Guernaoui. De twee politici worden verdacht van corruptie, omkoping en schending van het ambtsgeheim. Later komt daar deelname aan criminele organisaties bij. Ook partijgenoot en raadslid Nino Davituliani en vijf Haagse ondernemers zijn verdachten in de zaak. Het Openbaar Ministerie (OM) verdenkt de ondernemers ervan dat zij in ruil voor partijdonaties voorgetrokken werden en invloed kregen op het gemeentelijk beleid.
De verdenking betekent het einde van De Mos en Guernaoui als wethouders en het einde van de coalitie met Groep de Mos. De drie andere partijen willen niet met ze verder en sluiten een coalitieakkoord met CDA en PvdA. Groep de Mos, die de naam inmiddels in Hart voor Den Haag heeft veranderd, zit weer in de oppositie.
Weer de grootste
Een maand na de inval keert Richard de Mos terug in de gemeenteraad. Hij wordt weer fractievoorzitter. 'De tijd van slikken en emotie is voorbij. Nu is het tijd om de rug te rechten en met heel veel energie aan de slag te gaan', reageert hij. Hij neemt zich voor om direct met de verkiezingscampagne voor 2022 te beginnen.
Die campagne krijgt een paar maanden voor de verkiezingen in maart 2022 extra kracht. De Mos baart opzien met het aantrekken van oud-minister Rita Verdonk als zijn 'running mate' en de partij trekt met een groengele stadsbus en limousine de stad in. Met de campagne van hoop en optimisme, zoals Richard de Mos het noemt, weet zijn partij weer de grootste te worden. Hart voor Den Haag groeit zelfs met een zetel.
Maar de negen zetels is niet het aantal waarop Richard de Mos heeft gehoopt. Hij gokte op vijftien zetels, zodat hij coalitiedeelname kan afdwingen. Nu weet hij dat een meerderheidscoalitie met Hart voor Den Haag uitermate lastig zal worden. D66, de tweede partij in de stad, heeft voor de verkiezingen namelijk al gezegd niet met Hart voor Den Haag in een coalitie te willen zolang er nog geen gerechtelijke uitspraak ligt in de corruptiezaak. De handreiking van De Mos en Guernaoui om af te zien van een wethouderspost brengt daar geen verandering in.
Toch mag Hart voor Den Haag als grootste het voortouw nemen bij het vormen van een coalitie. Maar dat mislukt. De belangrijkste reden is volgens de informateurs die Hart voor Den Haag heeft aangesteld, het strafrechtelijk onderzoek naar De Mos en Guernaoui. 'Die vormt een blokkade voor te veel partijen. De zaak trekt een zware wissel op de lokale democratie', schrijven ze in hun eindverslag.
Weer in oppositie
Uiteindelijk lukt het D66, VVD, GroenLinks, PvdA en CDA, na maanden onderhandelen onder leiding van CDA-prominent Piet Hein Donner, een coalitieakkoord te sluiten. Hart voor Den Haag zit als grootste partij weer in de oppositie.
