Emotionele vastgoedondernemers in Haags corruptieproces: 'Levenswerk is nu dampende ruïne'

Nadat de relatie tussen zalencentrum Opera en Hart voor Den Haag in de eerste twee dagen van het Haagse corruptieproces is uitgediept, is er deze donderdag veel aandacht voor twee van de verdachte vastgoedondernemers. Hierdoor kan Buis voor het eerst zijn verhaal kwijt in de rechtszaal. Daar wil hij graag gebruik van maken, zegt hij tegen de rechters. Hij leest zijn bijdrage met moeite voor. ‘Ik heb nooit iets verkeerds gedaan. Toen niet en nooit niet', zegt hij. 'Dat is de waarheid.'

Verbazingwekkend vindt Buis het dat hij een van de verdachten is in een grote zaak, zonder volgens hem een greintje bewijs. Hij wijst naar het OM: 'Ik vraag mij werkelijk af hoe mensen van justitie ’s morgen in de spiegel hebben gekeken, wetend dat levens zijn geruïneerd.' Door de verdenkingen hebben banken het vertrouwen in Buis verloren, zegt hij, waardoor hij veel heeft moeten verkopen. 'Mijn levenswerk is nu een dampende ruïne.' De bijkomende stress heeft volgens Buis geleid tot een herseninfarct en twee maagbloedingen. Inmiddels is hij geëmigreerd: 'Ik wil geen belastingen meer betalen die dit soort uitwassen mogelijk maken.'

Medeverdachte Edwin Jansen, tegenwoordig van NU Projectontwikkeling, vroeger bekend als manager van Anouk, Di-Rect en Kane en jurylid van Idols, doet een vergelijkbaar verhaal. Onschuldig, zegt hij. En nooit verhoord door de Rijksrecherche, dit tot verbazing van de rechter. Als die aan de officier van justitie vraagt of dat klopt en waarom Jansen niet is verhoord, aarzelt zij. 'Dat gaan we navragen bij de Rijksrecherche.' Jansen: 'Ik had in die fucking 3,5 jaar wel twintig keer naar het OM willen rijden.'

Na de inval, op 1 oktober 2019, is Jansen begin 2020 een keer langs geweest bij de Rijksrecherche. 'Na zo’n honderd berichten. Want ik wilde dolgraag mijn hart luchten. Toen kreeg ik te horen dat ik later nog een keer verhoord zou worden.' Die uitnodiging kwam inderdaad, maar op dat moment onderging Jansen een chemokuur omdat er kanker bij hem was geconstateerd. 'Ook toen wilde ik getuigen, zelfs kaal. Maar na een gesprek met mijn huisarts zag ik daar toch vanaf. Toen heb ik gezegd: als ik weer beter ben, ben ik de eerste.'

In oktober 2020 werd Jansen schoon verklaard. Toen zag hij twee opties, zegt hij: 'Óf het wordt geseponeerd, want het zit verkeerd. Óf de zaak start in 2021, dus ik ben te laat met mijn verhoor. Maar wat blijkt: tot eind 2022 zijn er nog verhoren gedaan. Maar ik ben nooit meer uitgenodigd. En dat in zo’n groot proces.' Jansen beeldt een grote stapel uit met zijn handen: 'Er word zó’n dossier naar uw rechters gestuurd. Als je echt wil doen aan waarheidsvinding, is het minste wat je kan zeggen: dit is er volgens ons gebeurd en dit is het verhaal van meneer Jansen.'

Nu Jansen wel wordt gehoord, gaat het vooral over parkeergarage De Zeeheld. Jansen leerde Richard de Mos kennen via de garage, die door Jansens bedrijf Nu Projectontwikkeling in 2015 was gekocht om tot woningen te verbouwen. De Mos was daar aanvankelijk tegenstander van, omdat dit mogelijk ten koste zou gaan van de parkeerplaats-terrassen in de Prins Hendrikstraat in Den Haag. Als Jansen en De Mos in 2017 en 2018 samen over een alternatief spreken, blijken de twee een klik te hebben. Jansen raakt vervolgens ook betrokken als adviseur en donateur van de partij.

Een slepend bureaucratisch proces leidt ertoe dat De Zeeheld in 2019 wordt gekocht door de gemeente. Jansen regelt dit met ambtenaren en vermoedt dat verkeerswethouder Robert van Asten hier 'mooie sier' mee wil maken, wat tot uitstel van de verkoop zou leiden. Van Asten zou het nieuws namelijk willen bewaren tot hij op een ander moment moet aankondigen dat er parkeerplaatsen in de buurt verdwijnen, door de verbreding van de trambaan in de Haagse Zoutmanstraat.

'Ik begreep inmiddels hoe politiek werkt, maar vond dit een vieze streek', zegt Jansen. Hij bespreekt dit gevoel met De Mos, die dan inmiddels wethouder is. Jansen heeft met de gemeente afgesproken dat hij zelf niet naar de pers toe stapt over de verkoop, maar De Mos heeft een ander idee: hij seint Omroep West in om Jansen te bellen. 'Want ik zou de pers niet zelf opzoeken, maar er ook niet over liegen als zij het wisten.' Mede vanwege dit inseinen wordt De Mos verdacht van schending van het ambtsgeheim. Hijzelf noemt het een doodgewoon voorbeeld van politiek lekken.

Jansen vertelt het verhaal snel – 'ik heb adhd' - maar blijft relatief rustig. Tot hem e-mails worden voorgehouden waarin Jansen tegen vastgoedpartners spreekt over ‘dicht bij het vuur’ van de partij zitten en dat, vlak voor de verkiezingen, ‘de finish in zicht’ is. Hieruit zou volgens het OM blijken dat de donaties van Nu Projectontwikkeling waren bedoeld om het vastgoedbeleid van de gemeente Den Haag te beïnvloeden.

Dan wordt Jansen emotioneel, omdat hij die mails nooit heeft kunnen toelichten. 'Natuurlijk word ik nu boos, emotioneel. Ik ben kapotgemaakt, het is zo oneerlijk, er klopt niets van! Zo ben ik helemaal niet!' Dat hij ook met De Mos appte over vastgoed, vindt hij niet gek: 'We appten over alles, ook over zijn dochter die hij niet ziet.' Een tafel verderop zit De Mos inmiddels te snikken, net als Rachid Guernaoui. Over de mails zegt Jansen dat hij ze heeft geschreven vanuit een schuldgevoel richting zijn zakenpartners, omdat hij zijn werk voor Groep de Mos deed tijdens een burn-out terwijl zijn collega's voor hem waar moesten nemen. 'Het was voor mij een hobby, maar verantwoordde dat door te zeggen dat we er ook zakelijk iets aan hadden.'

In de middag richt de rechtbank zich tot Dennis Buis. Hij doneerde in drie delen 75.000 euro aan Hart voor Den Haag. Vergeleken met de miljoenenomzet die hij jaarlijkse draaide, was dat een schrijntje voor hem. 'Zeker in vergelijking met de gift die ik ga doen als we worden vrijgesproken', zegt hij in de pauze. De Mos ging ook twee keer varen op Buis z’n schip in het IJsselmeer.

In ruil voor zijn bijdrage zou Buis volgens het OM zijn bevoordeeld via het vastgoedbeleid. Deze beschuldiging blijkt vooral te drijven op mails van Jansen, die Richard de Mos aanmoedigt om zich af te zetten tegen een verbod op het splitsen van huizen. Jansen mailt over dat splitsverbod ook naar Buis: 'Kut voor je business dit.' Maar Buis overlegt tijdens de zitting papieren waaruit blijkt dat hij amper gesplitste woningen bezat. 'Ik verdiende hier niks aan.' Jansen zegt niet meer te weten waarom hij die mails heeft gestuurd.

Het OM ziet ook verbanden tussen de donaties van Buis en de plannen van De Mos om de leegstand in winkelcentrum Leyweg te bestrijden. De Mos had daarover onder meer contact met Hommerson, McDonald’s en Atilla Akyol. Buis was even in beeld als investeerder, maar echt concreet is dat volgens hem nooit geworden.

Buis begrijpt daarom niet dat hij wordt ondervraagd over dit dossier. En eigenlijk überhaupt niet dat hij verdachte is: 'Ik heb Richard zelfs geadviseerd om vooral geen wonen te gaan doen als wethouder. Ik heb nergens een voordeel gehad en zie vandaag ook niet waar dat had gekund.' Als de rechter aan het einde van de zitting vraagt of hij nog vragen heeft, aarzelt hij even. Maar dan heeft hij toch nog een vraag voor het OM: 'Waarom zo hard erin gaan? En waarom zo hard door blijven gaan? Waarom?'