Van de hoofdredactie: Ze ruiken het als je bang bent

Een theatervoorstelling als een van de gevolgen van journalistiek spitwerk. Niet gebruikelijk, maar wel een mooi resultaat. Afgelopen donderdag zat het Haagse theater De Vaillant uitverkocht vol met bezoekers aan een voorstelling over jeugdcriminaliteit: 'Ze ruiken het als je bang bent'.

Onder regie van theatermaker Jelle Zijlstra speelde Yari van der Linden een jongere, gebaseerd op ervaringsverhalen van tieners die op jonge leeftijd in aanraking komen met criminaliteit. Het was een bijzondere vertaling van onderzoeksjournalistiek door Monica Lam en Karlijn Saris van Omroep West, in samenwerking met cultureel centrum De Balie en onderzoekscollectief Spot on Stories.

Voor de voorstelling was iedereen die betrokken was bij het onderzoek uitgenodigd, maar ook iedereen die zich inzet voor kwetsbare jongeren of interesse heeft in het thema. De zaal zat vol met vooral jongeren en dat wil bij dit thema nog wel eens anders zijn. Ook van de partij: de lokale raadsleden Youssef Assad (D66) en Hera Butt (GroenLinks) die na de voorstelling vragen beantwoordden.

Hoe kan deze regio meer grip krijgen op jongeren die in de criminaliteit belanden? Wat moet er gebeuren om te voorkomen dat jongeren afglijden in de zware criminaliteit? Er volgde een betrokken nazit, niet in de laatste plaats dankzij deze zeer bewogen volksvertegenwoordigers, waarin een ding duidelijk werd: met liefde betrokken bewoners die met hulp van de gemeente, politiek zich inzetten - en die het vertrouwen hebben van jongeren - zijn o zo hard nodig.

De burgemeesters van Zoetermeer, Den Haag en Delft lieten onlangs weten te willen experimenteren met een digitaal gebiedsverbod. Ze hopen op die manier gewelddadige jongerengroepen uit de regio aan te pakken en geweldsdelicten te verminderen. Het is een volgende stap in de aanpak tegen onder meer drillrapgroepen in de drie steden.

Want er gebeurt niet niks. De schietpartij vorig jaar in een speeltuin op de Paganinirode in Zoetermeer, een steekpartij in een winkelcentrum in Delft, een schietpartij bij mboRijnland in Zoetermeer en de dood van Bilal Aydin en Myron Ampofo op de Rijswijkseweg in Den Haag. Allemaal hadden ze op de één of andere manier te maken met gewelddadige jeugdgroeperingen uit de drie steden. Den Haag, Delft en Zoetermeer zochten daarom de samenwerking op en lieten onderzoek doen door onderzoeksbureau Partner in Crime. De resultaten vielen niet mee.

Monica en Karlijn kwamen de afgelopen maanden heel dicht bij die jongeren. Ze kregen een uniek kijkje in de online wereld van de tieners die via (anonieme) accounts op Instagram, Snapchat en Telegram met elkaar praten. Zo wisten ze veel van deze jongeren op de voet te volgen en kregen ze inzicht in hun dagelijkse online en offline leven.

Wie die jongerenaccounts leest wordt daar niet vrolijk van. De grenzen vervagen en de stap naar crimineel of misdadig gedrag is klein. Dat kun je beschrijven, filmen of vertellen op de radio – dankzij de samenwerking met De Balie leidde het tot een niet dagelijkse uitwerking: een theatervoorstelling, die van dichtbij liet zien hoe ernstig dichtbij dit geweld komt, maar die ook de mogelijkheid gaf met jongeren en hulpverleners in gesprek te raken. Hoe onplezierig het onderwerp ook was, het werd toch een betrokken, warme bijeenkomst daar in hartje Schilderswijk.

Onze journalisten gaan nu ook, in samenwerking met podcastmaker Richard Grootbod van Omroep West, aan de slag met een podcast over dit thema. Artikelen, radio, televisie, een theatervoorstelling en dan een podcast maken dit dossier heel rijk. Een onderwerp dat om aandacht vraagt, om onderzoek en constructief meedenken over een aanpak. Dat zien we bij Omroep West als onze bijdrage, in de meest brede uitwerking.

Een eenvoudige oplossing is er niet, ook de politiek is niet het duizend-dingen-doekje dat dit maar even oplost. Raadslid Hera Butt deed de oproep dit toch vooral van onderaf te helpen beter maken, waarbij een gemeente niet meer (en niet minder) dan voorwaarde scheppend zal zijn. In de zaal klonk daarop een hartelijk applaus - dat zou je als instemming kunnen beschouwen op de stelling dat ouders, wijkbewoners en dus ook jongeren zelf niet aan de kant blijven staan.