Burgemeester na klimaatdemonstratie: 'Ik wil mensen niet op de A12 hebben'

'Stel je voor dat er iets mis was gegaan op de A12? Dat toch iemand doorrijdt die de demonstratie niet zag? Mijn hemel', vertelt Van Zanen tegen presentator Twan Huys in het VPRO-programma waar het klimaatprotest op de A12 met gasten wordt besproken. Volgens de burgemeester waren er in de omgeving van de A12 goede plekken waar je gewoon kunt demonstreren. '100 meter verderop ligt nota bene het Malieveld! Dat is een topplek.'

Wat de Haagse burgemeester dwarszit is dat de actievoerders van tevoren geen 'kennisgeving' hebben gestuurd. Hierdoor krijg je geen vergunning, maar op die manier kan de gemeente zich voorbereiden op een demonstratie en vervolgens afspraken maken met de organisator. Op het laatste moment hebben Van Zanen en de klimaatbeweging Extinction Rebellion (ER) elkaar nog wel kunnen spreken, maar dat leverde volgens hem niets op.

Volgens de burgervader wilde ER voor onbepaalde tijd op de A12 demonstreren, totdat de regering de klimaatactivisten gelijk geeft. 'Dat heeft niks meer met meningsvorming te maken. Het is doelbewust je zin doordrijven.'

In de aanloop naar de demonstratie, werden deze week zeven leden van de klimaatbeweging Extinction Rebellion (ER) opgepakt. Zij kregen vervolgens een preventief gebiedsverbod. Volgens Van Zanen is dat niet zijn zaak: 'Ik ga over de demonstraties, daar heb ik niks van te vinden maar die heb ik te faciliteren en dat doe ik ook.'

'Dit jaar zijn er 2000 demonstraties die de gemeente Den-Haag faciliteert en daarbij is het demonstratierecht van toepassing', legt Van Zanen uit. 'Hierin staat dat er geen strafbare feiten mogen worden gepleegd. Het OM moet dat handhaven en kan ook in de voorbereiding van het plegen van strafbare feiten optreden.'

Volgens mensenrechtenorganisatie Amnesty International is het inzetten van preventief oppakken van demonstranten 'een paardenmiddel'. Deze arrestaties passen volgens de organisatie in een wereldwijde trend waarbij demonstraties worden gecriminaliseerd. 'Als maatregelen nodig zijn, moet het bij de situatie passen en moet gekozen worden voor wat noodzakelijk is.'

Amnesty vond het oppakken van de activisten dan ook een brug te ver. 'Wij zijn er stil van. We hadden niet gedacht dat dit in Nederland zou gebeuren. Dit was een preventieve onderdrukkende reactie op een vreedzaam protest', zegt Dagmar Oudshoorn, directeur van Amnesty International Nederland.

Wat klimaatbeweging Extinction Rebellion tegen de borst stuit is dat bij de boerenprotesten dergelijke maatregelen niet werden toegepast. Van Zanen reageert op deze kritiek: 'Ik ga over het demonstratierecht en ook bij vergelijkbare demonstraties moet ik precies hetzelfde handelen. Dat terwijl ik de politie liever voor andere dingen inzet. Ik leg alleen beperkingen op als het niet anders kan', beweert de burgervader.

Amnesty vindt dat de overheid demonstraties ruim baan moet geven en demonstraties moet faciliteren. Of dat nu om demonstraties van boeren, de politie, klimaatbeweging of wie dan ook gaat. 'Als maatregelen nodig zijn, moet gekozen worden voor wat noodzakelijk en proportioneel is. Bij een verkeersblokkade kan bijvoorbeeld een verkeersomleiding worden georganiseerd. Het gaat ons om het demonstratierecht, waar iedereen gebruik van moet kunnen maken', zegt woordvoerder Marjon Rozema.