Nieuwe blokkade A12, hoe succesvol zijn de demonstraties?

'We willen dat de overheidssubsidies op fossiele brandstoffen, ongeveer 17,5 miljard euro per jaar, worden afschaft', legt Hofstede uit. 'Dit is een doel wat we al lang uitdragen, maar waar in die tijd nog niet veel in is veranderd. We blijven terugkomen op de A12 tot dit stopt.'

Dat ligt eraan hoe je het bekijkt. Zoals Hofstede al zegt heeft de politiek nog niet toegegeven aan hun doel. Toch is het afschaffen van de subsidies niet de enige manier om het succes te meten, vertelt Jacquelien van Stekelenburg, professor aan de Vrije Universiteit op het gebied van sociale verandering en conflicten. 'Er zijn ook andere effecten van demonstraties die net zo belangrijk zijn.'

'Zo komen de demonstraties op deze manier in het nieuws. Dit is cruciaal om de publieke opinie te veranderen en de beweging te laten groeien. Het is bekend dat politici zich in hun beslissingen vaak laten leiden door wat er in de media wordt gezegd en wat de publieke opinie is. Vandaar dat de groei van de beweging net zo belangrijk is.'

'Ik denk dat Zwarte Piet een goed voorbeeld is', vertelt Van Stekelenburg. 'In 2011 vond de meerderheid van de Nederlanders nog dat Zwarte Piet zwart moest zijn. In een paar jaar tijd is er een cultuurverandering teweeggebracht en volgens mij vond in 2015 al een meerderheid van de mensen dat Zwarte Piet niet meer zwart moest zijn.'

De hoogleraar ziet in dit protest duidelijke overeenkomsten met Extinction Rebellion. 'Kick Out Zwarte Piet heeft dit eigenlijk met een kleine groep activisten weten te bereiken. En zo is Extinction Rebellion ook begonnen. Zij hebben gezien hoe belangrijk het dus is om je boodschap te blijven herhalen.'

'Dat is altijd een risico', vertelt Van Stekelenburg. 'Je ziet dit vooral als de openbare orde wordt verstoord of dat een actie over de grens gaat. Dan is het mogelijk dat je de sympathie van mensen verliest. Dit hebben we bijvoorbeeld bij de boeren gezien. In het begin was ongeveer 80 procent het wel met de boeren eens. Dat is in de jaren erna gezakt naar ongeveer 60 procent. Vooral na de extreme acties, zoals het molesteren van de deur van het provinciehuis in Groningen, zie je dat de sympathie daalt.'

Het is iets waar activisten volgens de hoogleraar rekening mee houden. 'Bij de boeren zag je niet voor niets dat ze vooral na deze extreme acties hun best deden hun imago weer op te krikken. Zo werd er bijvoorbeeld een boerenontbijt georganiseerd in Den Haag. Met dit soort acties proberen ze de verloren sympathie weer terug te winnen.'

'Er wordt al 40 jaar op het Malieveld gedemonstreerd en dat heeft niets opgeleverd', zegt Hofstede stellig. 'Wat heeft het voor nut om op het Malieveld tegen de wind in te staan schreeuwen? Vandaar dat we het over een andere boeg hebben gegooid. Natuurlijk vinden wij het ook vervelend voor mensen dat ze de stad niet in kunnen en in de file staan of om moeten rijden. Maar wij vinden dat een dagje ongemak niet in verhouding staat met wat ons te wachten staat als we de klimaatverandering niet weten te stoppen.'

De A12 is daarnaast volgens Extinction Rebellion ook een strategische locatie. Hier zit namelijk het tijdelijke onderkomen van de Tweede Kamer tijdens de verbouwing van het Binnenhof. Precies tegenover het ministerie van Economische Zaken, die de subsidies verleent. 'We willen daar zijn waar we zichtbaar zijn voor politici. Op deze manier kunnen ze niet om ons heen.'

'Omdat onze demonstranten dan zelf aan het werk zijn', geeft Hofstede eerlijk toe. 'Het is voor ons veel makkelijker om mensen op een zaterdag te mobiliseren. Met succes. Iedere dag melden zich nieuwe mensen aan en onze actietrainingen zijn overvol. De volgende demonstratie op de A12 wordt groter dan ooit.'

Eigenlijk nog niet zoveel. 'De gemeente heeft geen kennisgeving voor een demonstratie op 11 maart ontvangen', vertelt een woordvoerder van de burgemeester.

De afgelopen demonstratie was veel in het nieuws. Zo werden er enkele demonstranten opgepakt en de burgemeester wilde vanwege de veiligheid de demonstratie graag op het Malieveld hebben. Volgens Extinction Rebellion hebben ze afgelopen zaterdag laten zien dat de blokkade van de A12 wel degelijk veilig kan verlopen en dat er daarom eigenlijk geen bezwaar tegen de demonstratie kan zijn.

De woordvoerder van de burgemeester is het hier niet mee eens. 'Door rustig optreden van de politie is de blokkade van afgelopen zaterdag zonder incidenten verlopen. Het heeft echter wel veel tijd gekost en veel inzet van politie die in een stad als Den Haag eigenlijk niet gemist kan worden om de andere veiligheidsissues in de stad aan te pakken.'

'In Den Haag zijn ruim 2000 demonstraties per jaar. Iedereen die met ons in overleg treedt over voorgenomen demonstraties wordt daarin gefaciliteerd. Daarbij heeft de burgemeester de bevoegdheid om aanwijzingen te geven. Welke dat zijn wordt per demonstratie bepaald. Zolang er geen kennisgeving is kunnen wij hier geen uitspraken over doen.'

Toch is de kans dat de demonstratie verplaatst kan worden vrij klein, aangezien zondag de NN CPC Loop in Den Haag is. Tienduizenden hardlopers starten en finishen dan op het Malieveld. In de dagen ervoor zal dit evenement al worden opgebouwd, waardoor er, in tegenstelling tot afgelopen zaterdag, geen plek is voor ze op het veld.

De gemeente is er ook van overtuigd dat de demonstratie anders ook niet verplaatst had kunnen worden. 'We zijn niet in overleg met de organisatoren. Eerdere contacten tussen ons en hen waren heel sporadisch, ze doen er alles aan om dat te vermijden. We hadden het Malieveld zaterdag kant en klaar voor ze, ze konden daar hun gang gaan, maar ze hadden geen belangstelling. Als je niet met mensen kunt praten, kun je ook geen alternatieven aandragen', zegt de woordvoerder.