OM: ondernemers zochten heel doelbewust naar invloed op Groep de Mos

In het eerste deel van het zogeheten requisitoir verklaarde het Openbaar Ministerie (OM) dinsdagmiddag wat de acht verdachten precies ten laste wordt gelegd, en waarom. De vijf verdachte ondernemers zijn volgens het OM zeer zorgvuldig te werk gegaan om 'op weinig democratische wijze’ invloed te krijgen op het politieke handelen van de partij van Richard de Mos. Het vertrouwen in de democratie kan zo een deuk oplopen, zei de officier van justitie.

De Mos heeft de voorbije week vaak gezegd dat zijn inspanningen niet alleen goed waren voor zijn sponsors, maar voor heel de stad. Maar de officier van justitie bestrijdt dat. ‘In de verhoren van meneer De Mos valt maar liefst 49 keer het woord 'generiek'', stelde de officier, die dit een 'teken aan de wand' noemt.

Volgens het OM was er sprake van 'netwerkcorruptie'. Dat is een vorm van corruptie waarin mensen met een breder netwerk worden voorgetrokken. 'Het was duidelijk dat het hier niet ging om individuele gevallen van corruptie, maar om personen die de deur bij elkaar plat liepen. Onder die personen ontstond het idee om Groep de Mos groot te maken.'

Dat Hart voor Den Haag/Groep De Mos uiteindelijk zelfs de grootste partij van Den Haag werd is mede te danken aan de donaties van ondernemers, stelde het OM. En door die donaties en een goede band, kregen zij invloed op het beleid van de gemeente Den Haag en werden ze bevoordeeld bij nieuwe projecten.

Dit wordt volgens de officier goed duidelijk in het dossier over parkeergarage De Zeeheld. NuProjectonwikkeling, het bedrijf van de verdachten Edwin Jansen en Michel Zaadhof, kocht de garage om te verbouwen tot woningen. De Mos gaf daarbij tegengas namens de buurt, die bang was voor een tekort aan parkeerplekken, dus besloot Jansen om de banden met De Mos aan te halen. Daarbij zag hij al vroeg het voordeel, blijkt uit mails, dat dit in de toekomst kon leiden tot invloed in het stadhuis. Want volgens Jansen kon De Mos wel eens 'heel groot worden'. Uit die mails blijkt ook dat Jansen en zijn bedrijf nadrukkelijk op de achtergrond willen blijven.

Dit plan pakt goed uit, mailt Jansen vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen aan een bedrijfspartner. Hij en Zaadhof hebben gedoneerd aan de partij voor een campagnefilm en website, posters geplakt en geadviseerd voor het partijprogramma. 'Het is goud dat we zo dichtbij het vuur zitten’, zegt Jansen. Zeker omdat zijn bedrijf daarvoor steeds zou zijn 'genaaid door de kutambtenaren' van de gemeente. Nu er contacten zijn met De Mos en Hart voor Den Haag zou het er voor de grote Haagse projecten van het bedrijf van Jansen 'beter uit gaan zien'.

De Zeeheld, waarbij De Mos zich als raadslid en wethouder inspande voor de belangen van Jansen, is volgens het Openbaar Ministerie slechts een van de meerdere projecten die door De Mos en collega-wethouder Rachid Guernaoui in een voor ondernemers positieve richting werden geduwd. 'En laten nu precies al die ondernemers ook donateurs zijn geweest.'

Dat De Mos het niet even goed voor heeft met alle ondernemers blijkt volgens het OM bij een bekende koopman van de Haagse markt. Deze heeft de Groep de Mos-campagnefilm gezien en vraagt De Mos of de maker voor hem ook zo'n film kan maken. Als vervolgens blijkt dat de koopman, die ook is gepolst voor de Groep de Mos-kieslijst, voor het CDA heeft gekozen, oppert De Mos om de factuur voor de koopman 'op te plussen' met een paar duizend euro. Dit geld moest stiekem naar de campagnekas van Groep de Mos vloeien, maar Edwin Jansen blokkeert het idee omdat de filmmaker er waarschijnlijk niet mee akkoord gaat.

Het OM spreekt dinsdagmiddag ook over stemfraude. Vrije, geheime en eerlijke verkiezingen staan 'aan basis van Nederlandse rechtstaat', zei de officier. 'De kiezer heeft het recht om de inhoud van zijn keuze voor zichzelf te houden. Daarom is het verboden om volmacht te ronselen.'

Dat ronselen deden de verdachten Nino Davituliani en Erdinç Akyol echter stelselmatig, aldus het OM. Zo verzamelde Akyol volmachtstemmen bij een familierestaurant aan het Hobbemaplein in Den Haag, mede om te zien wie er op Groep De Mos stemde en wie daarvoor een mogelijke tegenprestatie zou krijgen. Een getuige spreekt van 'honderden' stempassen die bij elkaar werden gesprokkeld. Veel van die stemmen konden niet worden uitgebracht, omdat Erdinç pas op de dag zelf ontdekte dat je per persoon maar twee volmachtstemmen mag uitbrengen. Bovendien zouden via een Turks-Azerbeidzjaanse vereniging veel stemmen op Hart voor Den Haag zijn geregeld. Die vereniging zou later weer subsidie hebben gekregen. De toenmalige wethouders Rachid Guernaoui en De Mos maakten zich daar hard voor, zei het OM.

Deze feiten tonen volgens het OM ook aan dat er geen sprake is van een politiek proces, zoals De Mos regelmatig beweert. Niet de manier van politiek bedrijven staat ter discussie, zegt de officier, 'maar het gaat om de vraag of strafbepalingen zijn overschreden.' Bovendien begon het onderzoek met verdenkingen aan het adres van Nino Davituliani en Erdinç Akyol, die betrokken zouden zijn bij illegale vergunningenverkoop. De eerste verdenkingen van De Mos en Guernaoui werden pas een half jaar later vastgelegd.

Ook ging het OM in op de beschuldiging van 'criminele organisatie'. De rechter zei eerder dat hij 'een hekel’ heeft aan die term, mede omdat deze een grote druk legt op de zaak. Het OM is zich er bewust van dat dit een bepaald gevoel kan oproepen. 'De keuze om dit ten laste te leggen is ook niet over één nacht ijs genomen.'

Het OM koos er uiteindelijk voor om dit wel te doen, omdat bij de Rijksrecherche een 'beeld ontstond van een zorgvuldig opererende operatie waarbij de deelnemers heel doelbewust bezig waren met invloed verkrijgen op het stadhuis.'

Behalve deelname aan een criminele organisatie, zijn er ook nog individuele verdenkingen voor de verdachten. Ook als de verdachten daarvan niet schuldig worden bevonden, kunnen zij nog lid zijn van een criminele organisatie. 'Een ondersteunende rol is genoeg.' Welke straffen het OM precies eist voor de misdrijven, wordt woensdag duidelijk. Dan vervolgt de officier van justitie het betoog, dat waarschijnlijk halverwege de middag uitmondt in een strafeis.