Duikers die mobiel vermoorde Esmee boven water haalden: 'Wij hebben ook staan huilen'

Het is dinsdag 24 januari en steenkoud. De watertemperatuur is amper 4 graden als een team van Recovery Divers een eerste poging doet de telefoon van Esmee op te duiken uit het water. Na drieënhalf uur staken de duikers en kantwachters hun actie. Teleurgesteld, maar langer doorzoeken zou vanwege het koude weer ten koste gaan van de veiligheid van de duikers. Alleen, de telefoon móét daar liggen, weten zij. 'We beloofden toen aan de moeder van Esmee: we komen terug. Het kan een week, of twee weken duren, een maand, maar we komen terug', blikt duiker Jochem van Recovery Divers terug op de actie.

Dat duurt geen weken of maanden, maar dagen. 'Het liet ons niet los. Ik zat toen in de auto met een van mijn buddy’s en we zeiden allebei dat we zo snel mogelijk terug wilden. We hebben meteen weer alles in gang gezet voor een nieuwe zoekpoging.'

Het verzoek om de telefoon van Esmee boven water te krijgen komt van moeder Natascha zelf. Het is het laatste tastbare bezit van haar dochter en van onschatbare waarde voor de familie. Waar het de politie bij twee eerdere pogingen niet lukte de mobiele telefoon te vinden, hoopt moeder Natascha dat de duikgroep wel succes zal hebben.

'Voor we het water in gaan doen we eerst zelf uitgebreid onderzoek', legt Jochem uit. 'Naar de omstandigheden, locaties, diepte van het water en we leggen uit wat we doen, hoe we te werk gaan en wat de risico's zijn, want we vinden niet alles. Hoe nauwkeuriger de informatie, des te beter. Het water is ijskoud, dus je bent beperkt in je zoekgebied en de duur dat je erin kunt blijven.'

Via moeder Natascha komt het duikteam in contact met het Team Grootschalige Opsporing. 'Met al deze informatie konden we twee mogelijke locaties in kaart brengen', aldus Jochem. 'Vervolgens hebben we de gemeente om toestemming gevraagd.' Tweeënhalve week later ligt een team van Recovery Divers in het water aan het Utrechtse Jaagpad. Na de eerste, mislukte poging op de eerste locatie is het op dinsdag 31 januari op de andere locatie wel raak. 'Binnen tien minuten hadden we de telefoon.'

Een emotioneel moment voor de familie, die hierbij aanwezig is. Ook het zestal duikers en de kantwachters houdt het niet droog. 'Wij hebben eveneens staan huilen met z’n allen. De spanning staat er al die tijd natuurlijk op bij iedereen. Je moet je voorstellen: de kantwachters, de onmisbare ogen en oren van de duikers bóven water, hebben het touw dat vastzit aan de duikers in handen; de veiligheidslijn. Zo communiceren zij met elkaar. De kantwachter krijgt een attentieteken, dat hij moet opletten, en dan twee rukken: 'gevonden'. Die jongen roept keihard: hij heeft ‘m! De andere kantwacht begint meteen te huilen, zo hoog zat de emotie al voor we de telefoon hadden gevonden.'

Hoe kan het dat het team van Recovery Divers het mobieltje van Esmee wel wist te vinden, in tegenstelling tot de politie eerder? 'Wij hebben een andere werkwijze', verklaart Jochem. 'De politie beschikt over duikteams, alleen hebben zij geen metaaldetectoren. Die duikers zoeken op zicht. Zodra je bijvoorbeeld de bodem raakt van een vaart, stuift er vuil op en zie je nauwelijks meer iets en moet je veel op de tast doen. De kans dat je misgrijpt is daardoor groot. Wij zoeken met metaaldetectoren. En als het bij ons op de ene dag niet lukt, komen we op een andere dag terug. De politie maakt andere afwegingen, bekijkt onder meer wat het belang is binnen een onderzoek. Van deze telefoon was al een kopie gemaakt via de cloud, dus voor het onderzoek was deze telefoon niet meer nodig.'

Kun je überhaupt iets met een mobiele telefoon die zo lang in het water heeft gelegen? 'Zeker. Specialisten kunnen de geheugenmodules van zo'n mobieltje verwijderen en in een werkende mobiel zetten. Negen van de tien keer kunnen ze er zo nog data vanaf halen. Dat kan tot wel tien of vijftien jaar terug.'

De zaak-Esmee is niet de eerste moordzaak waarbij het Recovery-team werd ingeschakeld. Begin januari vonden ze de telefoon van een Groningse jongen die in 2008 is verongelukt. Zo stromen er meer verzoeken binnen en dat terwijl het team nog helemaal niet zo lang bestaat; sinds april vorig jaar. 'We hebben deze maand bijna dagelijks in het water gelegen', zegt Jochem. 'Dat kan uiteenlopen van het opduiken van een verloren trouwring tot iets heftigs als spullen van een overleden persoon. Dat groeit door mond-tot-mond en media-aandacht.' Het duikteam, bestaande uit dertien mannen en vrouwen, kent elkaar van duikverenigingen en via via. De duikers werken op vrijwillige basis. 'We hebben er allemaal een baan naast. We communiceren met elkaar in een appgroep en bekijken per melding wie er beschikbaar is. Vervolgens komt een team in actie.'

Het belangeloze karakter geeft het team niet minder voldoening. 'De reactie van de moeder van Esmee toen we de mobiel konden overhandigen, de vader van Esmee en haar oma waren er ook bij, dat is met geen pen te beschrijven. Daar doen we het voor.'