'Geen sprake van corruptie', De Mos en Guernaoui verdedigen zich in rechtbank

Richard de Mos met links van hem advocaat Peter Plasman en mede-verdachte Rachid Guernaoui
Richard de Mos met links van hem advocaat Peter Plasman en mede-verdachte Rachid Guernaoui © ANP
DEN HAAG - De advocaten van oud-wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui komen dinsdag vanaf 9.30 uur aan het woord in het Haagse corruptieproces. Bepleit zal worden waarom beide politieke kopstukken in hun ogen vrijuit moeten gaan. Openbaar Ministerie eiste vorige week respectievelijk 22 en 16 maanden gevangenisstraf tegen hen vanwege deelname aan een criminele organisatie, corruptie, stemfraude en schending van het ambtsgeheim. Lees alle ontwikkelingen vanuit de rechtbank terug in ons liveblog.

17.45 uur | De slotconclusie: 'Geef de stad deze heren terug en veroordeel ze niet'

De advocaat van De Mos en Guernaoui sluit af met een paar afrondende opmerkingen. Zo vraagt hij zich af hoe groot Hart voor Den Haag zou zijn geworden bij de verkiezingen van 2022 als deze zaak er niet was geweest. Ook zegt hij dat de wethouders misschien op een manier opereerden die men in het stadhuis niet was gewend. 'Maar wanneer je iets wilt veranderen en je mensen weer enthousiast wilt krijgen als het om politiek gaat, moet je waarschijnlijk dingen doen die men nog nooit heeft meegemaakt.'
Ook wijst hij erop dat de toenmalige wethouders contacten onderhielden met zeer vermogende ondernemers. Als ze werkelijk zo corrupt waren, zouden ze om heel veel meer geld hebben gevraagd. 'Wethouders die corrupt zijn en de gelegenheid krijgen zichzelf te verrijken pakken die kans.' Volgens Plasman is er geen enkele reden voor de rechter om een straf op te leggen. De advocaat aan het einde van zijn betoog: 'Geef de stad Den Haag deze heren terug en veroordeel ze niet.'
Daarmee is de zitting voor vandaag afgelopen. Morgen om half tien gaat het verder. Dan komen advocaten van Atilla Akyol - de voormalig eigenaar va zalencentrum Opera, en Dennis Buis, voormalig vastgoedondernemer, aan het woord. Dank voor het lezen!

17.39 uur | 'Dit is een openbare aanval op de Mos'

Peter Plasman nadert het einde van zijn betoog. Hij leest nog enkele citaten van andere mensen over zijn client voor. 'De Mos staat in het middelpunt van de aanval door het Openbaar Ministerie. Hij is neergezet als een doortrapte, op zelfverrijking uit zijnde, corruptie politicus.' Maar de citaten van anderen moeten toch een ander licht op hem werken.
Zo zegt oud-burgemeester Pauline Krikke: 'U vraagt mij of hij wel eens gedreigd heeft om de coalitie te laten klappen. Daar dreigde iedereen altijd mee. Dat is een wekelijkse gebeurtenis.' Een bestuursadviseur van de gemeente omschrijft De Mos als iemand die een grote betrokkenheid toonde. 'Hij was heel laagdrempelig en benaderbaar. Aimabel. Hij had ook humor.'
En oud-wethouder Boudewijn Revis verklaarde dat na het aftreden van De Mos en Guernaoui in hun dossiers geen grote onregelmatigheden werden aangetroffen. 'Maar is sommige gevallen is daarna wel de koers gewijzigd, maar dat hangt ook samen met de gewijzigde politieke verhoudingen.'

17.20 uur | 'Er moet vrijspraak komen voor Guernaoui'

Voor de slotconclusie, gaat L'Homme nog even specifiek in op de rol van Rachid Guernaoui. Het OM omschreef hem vorige week als een meewerkende figurant in alle dossiers, maar volgens zijn advocaat is Guernaoui - die niets anders zou willen dan de publieke zaak dienen - bij de strafzaak getrokken op basis van feitelijke onjuistheden.
Zo zou Guernaoui volgens het OM persoonlijk gewin hebben gehad bij het wethouderschap door een hoger salaris, maar volgens L'Homme verdiende Guernaoui meer toen hij zijn vorige baan combineerde met het raadslidmaatschap. Ook zou er geen enkele aanwijzing zijn dat Guernaoui de eerdergenoemde Turks-Azerbeidjaanse stichting heeft willen bevoordelen met subsidies.
L’Homme concludeert daarom: 'Het OM heeft geprobeerd Guernaoui neer te zetten als een schakel in het geheel. Wanneer echter op inhoudsniveau inhoudelijk wordt gekeken naar de concrete en feitelijke handelingen van Guernaoui, dan kan er maar een conclusie volgen: Guernaoui dient van alle feiten te worden vrijgesproken.'

17.11 uur | 'Ook vrijspraak van mensensmokkel en illegale tewerkstelling'

Na een korte pauze komt advocaat L’Homme nu bij het laatste tenlastegelegde feit: mensensmokkel en illegale tewerkstelling. Oftewel: het inhuren van een klusjesman die illegaal in Nederland zou verblijven. De Mos had dit moeten weten volgens het OM, maar De Mos zegt dat hij niets anders wist dan dat de klusjesman al 25 jaar in Nederland verbleef. Hij had de man leren kennen via de kerk van zijn vriendin.
Hierover is de advocaat kort: 'Van mensensmokkel kan geenszins sprake zijn, nu De Mos op geen enkele manier behulpzaam is geweest bij het verschaffen van een verblijf in Nederland. Ten aanzien van het illegaal tewerkstellen geldt dat De Mos op geen enkel moment wist of ernstige redenen had om te vermoeden dat de toegang of het verblijf van de klusjesman wederrechtelijk was.' De conclusie luidt wederom: er moet vrijspraak komen.

16.43 uur | 'Vrijspraak voor schending ambtsgeheim'

Naast de vrijspraak voor omkoping, wil raadsman L'Homme ook vrijspraak zien bij het ten laste gelegde 'schending van het ambtsgeheim'. De vermeende schending van ambtsgeheim die het meest uitvoerig besproken wordt, is het doorsturen van stukken over cultuurpaleis Amare door De Mos naar Edwin Jansen. In de stukken stond dat Amare nog een 11 miljoen euro duurder uit zou vallen. De Mos had deze ontvangen van Guernaoui, die ze weer had van bouwwethouder Revis. De Mos wilde met Jansen overleggen of het verstandig was om akkoord te gaan met de hogere kosten, en zo een eventuele breuk in de coalitie voorkomen.
De stukken zijn momenteel inderdaad geheim. Maar, zegt de verdediging, die geheimhouding moest nog worden bekrachtigd in een collegevergadering. Op het moment van delen waren de documenten dus nog niet geheim, dus kon er op dat moment ook geen geheimhouding worden geschonden.
De Mos wordt ook verweten dat hij Atilla Akyol heeft ingelicht over het besluit over de nachtvergunningen, voordat dit publiekelijk bekend werd. Ook zou hij het ambtsgeheim hebben geschonden toen hij naar Omroep West lekte dat parkeergarage De Zeeheld zou worden verkocht. Maar ook in deze gevallen was de informatie niet officieel geheim verklaard, zegt L’Homme, die daarom ook voor dit feit vrijspraak eist.

16.28 uur | 'Vrijspraak voor omkoping'

Samenvattend concludeert L’Homme dat geen enkel dossier voldoende bewijs bevat voor omkoping. De logische tusseneis die daaruit volgt, is vrijspraak voor deze beschuldiging. Daarna gaat L'Homme verder met het volgende tenlastegelegde feit: schending van het ambtsgeheim.

16.24 uur | Het laatste dossier: De Schilde

L’Homme belandt nu bij het laatste dossier waarin De Mos en Guernaoui worden beschuldigd van corruptie: De Schilde. Dit bedrijfspand is deels eigendom van de gemeente en zou mogelijk gehuurd worden door Atilla Akyol. Aanvankelijk om tentamens te faciliteren voor de Universiteit Leiden, maar terloops zouden er plannen zijn ontstaan voor huisvesting van arbeidsmigranten.
De Mos zou zich, volgens het OM, buiten zijn portefeuille om hebben bemoeid met de huur. Volgens de verdediging heeft hij Akyol alleen gekoppeld aan de juiste ambtenaar en heeft Akyol vervolgens het juiste proces bij de gemeente doorlopen. De Mos zou pas geïnteresseerd zijn geraakt in het pand, omdat dit de mogelijkheid bood om arbeidsmigranten weg te verhuizen bij de Uithof. Daar wilde hij attractiepark Plopsaland vestigen. Toen dit idee ontstond, heeft De Mos het bedrijfspand laten overdragen naar zijn portefeuille. Met hele goede redenen dus, zegt de verdediging.

16.15 uur | 'Guernaoui was niet omgekocht, volgde advies van ambtenaren'

Het volgende dossier, dat gaat over subsidies aan de Turks Azerbeidzjaanse Culturele Vereniging, is vooral belangrijk voor voormalig wethouder Guernaoui. Volgens de Rijksrecherche heeft Guernaoui een integratiesubsidie verstrekt aan de vereniging, omdat de stichting zou hebben geholpen bij het 'ronselen' van stemmen voor Groep de Mos. Guernaoui belde ook een keer met Erdinç Akyol over de subsidie, omdat de haast jaarlijkse toelage later werd uitgekeerd dan normaal. Bovendien had Erdinç rond de verkiezingen contact met de stichting.
Maar dat hier sprake is van omkoping met het ronselen van stemmen, is volgens de verdediging een verkeerd gelegd verband. Guernaoui zou namelijk niets hebben geweten van het ronselen van stemmen door de vereniging en heeft de subsidie pas verstrekt na een ambtelijk advies. De subsidie was ook minder dan eerdere jaren, en minder dan werd aangevraagd.

15.54 uur | De nachtvergunningen: De Mos wilde nachtleven stimuleren

Plasman gaat vervolgens verder met de nachtvergunningen voor zalencentrum Opera, waarschijnlijk het meest bekende dossier in deze zaak. De belangrijkste verweerpunten zijn dan ook al vaker gehoord: De Mos wilde het Haagse nachtleven stimuleren, maakte geen geheim van zijn relatie met het zalencentrum en nam ambtenaren mee in het bestuurlijk proces. Kortom, volgens Plasman speelden Akyol en De Mos helemaal niet onder een hoedje om de nachtvergunningen aan Opera te geven.
Even later gaat het nog een keer over het raadslidmaatschap van Nino Davituliani, die 'geplant' zou zijn door de broers Akyol. De koppeling tussen de donatie en haar zetel is een keer gelegd in een anonieme tip aan de politie, die volgens Plasman gemakshalve en zonder bewijs is overgenomen door het OM. Niet voor de eerste keer wordt er verwezen naar een appje waarin De Mos tegen Erdinç Akyol zegt dat een plek in de top-5 van de kieslijst gegarandeerd is, 'ook zonder donatie'.

15.36 uur | Dossier 'DI-RECT' geen tegenprestatie

Het volgende dossier dat wordt aangestipt, is het bedrijfspand dat de Haagse Di-rect wilde kopen van de gemeente om te gebruiken als oefenruimte. Jansen, voormalig manager van Di-rect, vertelde De Mos over de plannen. De Mos liet vervolgens aan zijn ambtenaren weten dat hij dat plan 'graag gehonoreerd zag'.
Het OM zag die vorm van beïnvloeding als een tegenprestatie voor de donatie die ondernemer Jansen deed, raadsman Plasman ziet de reactie van De Mos echter als 'enthousiasme over het plan van een iconische Haagse band'.

15.12 uur | Weer de Zeeheld

De verdediging denkt dat het, na de ‘indringende’ verklaring van Edwin Jansen, eigenlijk niets meer kan toevoegen over het belangrijke dossier van parkeergarage De Zeeheld. Toch waagt L’Homme een poging. Hij bespreekt vooral de vermeende bemoeienis van De Mos bij de verkoop van de garage door Jansen aan de gemeente.
Het enige wat De Mos gedaan zou hebben, is zich als raadslid inzetten voor het behoud van de Zeeheld, terwijl Jansen deze wilde verbouwen tot woningen. Het OM stelt dat De Mos wel betrokken is geweest bij een 'herenakkoord', waarbij Jansen in ruil voor de garage op andere plekken in de stad mocht bouwen. Maar hier ging De Mos helemaal niet over, zegt L’Homme.

14.57 uur | 'Geen sprake van tegenprestaties'

Het pleidooi gaat nu verder over de tegenprestaties die De Mos en Guernaoui zou hebben geleverd, allereerst met betrekking tot vastgoed. L'Homme sluit zich grotendeels aan bij de verdediging die de advocaten van Jansen gisteren hebben opgeworpen, namelijk dat er geen sprake was van ondemocratische beïnvloeding, maar van het opperen van 'goede ideeën voor de stad'.
Hieraan voegt L’Homme nog toe dat ook andere vastgoedpartijen het eens waren met de plannen die De Mos met zijn donateurs had besproken, bijvoorbeeld over erfpachtsuppletie. En bij alle plannen die De Mos maakte voor de Leyweg, deels met donerende ondernemers, zou wethouder Revis ook betrokken zijn geweest. Over de getuigenissen van een bestuursadviseur van De Mos, die de werkwijze van De Mos vreemd vond, zegt L'Homme: 'Hij besefte zicht niet dat hij hier getuige was van een staaltje andere, resultaatgerichte politiek.'

14.36 uur | Giften waren donaties aan partij, niet aan De Mos of Guernaoui zelf

L’Homme bespreekt per gift waarom er geen sprake zou zijn geweest van omkoping, te beginnen met de donaties van de vastgoedondernemers. Belangrijke argumenten: het waren donaties aan de partij en niet aan de ambtenaren De Mos en Guernaoui. Eén donatie, voor tv-advertenties, betrof eigenlijk lening. Voor een andere gift, voor het gebruik van een hijskraan, zou De Mos de factuur nog moeten betalen.
Dat eerste argument zou ook gelden voor de donaties die werden gedaan vanuit Zalencentrum Opera: De Mos en Guernaoui hadden geen privébeschikking over het geld, dat geld was van de partij. Ook stelt L’Homme de vraag: als De Mos zich inspande voor Akyol vanwege zijn donaties, waarom deed hij dat dan ook al toen Akyol nog niet doneerde?
L’Homme doet wel nog een verzoek aan de rechtbank. Namelijk dat als de rechters toch tot de conclusie komen dat De Mos en Guernaoui zelf giften hebben aangenomen, zij willen nagaan of het tweetal had kunnen vermoeden dat deze donaties werden gedaan om invloed te kopen. Want als ze dit niet 'op hun klompen konden aanvoelen', zegt L’Homme, moet er vrijspraak volgen. En volgens hem is er geen bewijs dat De Mos en Guernaoui van iets wisten. 'Hun motief was handelen in belang van de stad.'

14.12 uur | Verdediging over OM: 'Sprake van stemmingmakerij'

Na de pauze heeft L'Homme het pleidooi hervat met een verweer tegen de beschuldiging van omkoping. Omdat hij er vanuit gaat dat de rechtbank het dossier goed kent, wil hij niet alle deeldossiers van A tot Z bespreken, maar die verleiding is volgens hem wel groot geweest: 'In ieder zaaksdossier zoals dat door het Openbaar Ministerie is besproken, kunnen door de verdediging meerdere feitelijke onjuistheden, verkeerde aannames, suggesties en onhoudbare stellingen die door het Openbaar Ministerie zijn geponeerd, worden weerlegd.'
'Waarom zou je als verdediging niet al die feitelijke onjuistheden weerleggen?', vraagt L'Homme hardop af, want: 'De verdediging kan deze door het Openbaar Ministerie ingezette route niet anders zien dan stemmingmakerij.'

12.54 uur | Onvoldoende bewijs voor criminele organisatie

Dan komt Peter Plasman opnieuw aan het woord. Hij gaat in op de verdenking dat De Mos en Guernaoui deel uitmaakten van een criminele organisatie. Maar het OM maakt dat onvoldoende hard, stelt hij.
De politici zouden ‘volledig in het duister tasten’ waarop dit is gebaseerd. Ook zou het OM onvoldoende duidelijk hebben gemaakt of zij nu lid zijn van één of meerdere criminele organisaties. Daardoor kunnen De Mos en Guernaoui zich niet goed verweren, het is voor hen onduidelijk waarvan zij worden beschuldigd. Daarom moet deze tenlastelegging nietig worden verklaard.
Na het betoog is het tijd voor een lunchpauze. Rond 14.00 wordt iedereen weer terug in de zaal verwacht.

12.35 uur | Verdediging: OM enkel gericht op activiteiten voor beperkt aantal ondernemers

Volgens de advocaat heeft het Openbaar Ministerie zich bij het onderzoek alleen gericht op de activiteiten van De Mos voor een aantal ondernemers, maar is voorbij gegaan dat hij zich inspande voor vele anderen. Daarom presenteert hij twintig pagina’s met linkjes naar berichten over de inzet van de partij. Dat moet een wat evenwichtiger beeld schetsen.

12.25 uur | 'Ombudspolitiek heeft niets te maken met vriendjespolitiek'

De afgelopen week werd de 'ombudspolitiek' van De Mos, waarbij hij vaak op kwam voor individuen in de stad, gekoppeld aan de corruptiezaak. Volgens advocaat Jordi L'Homme, de tweede advocaat van De Mos die het na een korte pauze over nam, moest De Mos wel op zoek naar geldschieters om tegen landelijke partijen 'op te kunnen boksen.' Volgens de advocaat is dat ook helemaal niet verboden voor lokale partijen: zij mogen de regels voor giften nu nog zelf verzinnen.
Verder, zegt hij, heeft ombudspolitiek niets te maken met 'vriendjespolitiek'. De advocaat: 'De Mos en zijn politieke partij willen een verbindende schakel zijn tussen bestuur en burger. De Mos wil met zijn politieke partij opkomen voor belangen van burgers en kleine ondernemers, die zoals hij het noemt, 'worden platgewalst door de gemeentelijke regeltjesbulldozers'. Dat mag en het spreekt de bewoners aan, aldus L'Homme. 'Sterker nog, andere partijen nemen het over en ook politicologen waarderen dat.'

11.48 uur | Appjes niet in juiste context geplaatst, geen sprake van corruptie

Net als de advocaten gisteren, vindt Plasman dat het OM in de behandeling van de vele appjes en afgetapte gesprekken niet goed heeft gekeken naar de context. Zo haalt hij een column van cabaratier Sjaak Bral aan, die onlangs schreef dat 'de Haagse Bluf het grootste slachtoffer is van deze zaak', omdat het OM het 'opscheppen' veel te serieus zou nemen.
Als laatste 'inleidende opmerking' loopt Plasman alle verwijten van het OM nog eens langs: zoals dat er sprake zou zijn van persoonlijke verrijking door De Mos, doordat hij als wethouder meer geld en macht zou krijgen. Plasman verzoekt de rechtbank om met name nog eens naar dit punt te kijken, want zonder persoonlijk gewin kan er volgens hem eigenlijk geen sprake zijn van corruptie.
Die laatste opmerking maakt hij buiten de pleitnota om, merkt de rechter op. Plasman met een knipoog: 'Ik heb een hekel aan die pleitnota’s. Deze opmerking is belangrijk, dus dan doe ik het liever uit mijn hoofd.'

11.27 uur | Een politiek proces?

Verder in het betoog vraagt advocaat Plasman zich hardop af of deze zaak niet vanuit politieke overweging is gestart. Volgens de verdediging is daar geen bewijs voor, maar zijn er wel een paar kanttekeningen te plaatsen. Zo is niet bekend of de anonieme bronnen die hebben bijgedragen aan de start van het onderzoek, misschien een politiek motief hebben.
Ook ziet de verdediging een aanwijzing in het feit dat de Rijksrecherche binnen viel bij locoburgemeester De Mos, vlak voor het aangekondigde vertrek van oud-burgemeester Pauline Krikke. Verder zouden in de toelichting van de aanklacht, vorige week, ook politiek gekleurde opmerkingen te vinden zijn en worden getuigen opgevoerd die iets verklaren over politieke aspecten.
Plasman merkt op dat dit haaks staat op een opmerking van het OM aan begin van het requisitoir, namelijk dat de zaak niet gaat over het politiek functioneren van Hart voor Den Haag.

11.17 uur | 'OM is er met twee gestrekte benen in gegaan'

Als er minder aan de hand blijkt dan door het OM is voorgesteld, zal dat volgens Plasman, de advocaat van Richard De Mos, 'ingrijpende gevolgen' hebben voor de aanklager.
'Het Openbaar Ministerie heeft daardoor een te groot eigenbelang bij de afloop van deze zaak gekregen.' Vanwege dat belang is het OM er tijdens het requisitoir met twee benen ingegaan om De Mos en Guernaoui onderuit te halen, zegt Plasman. En dat terwijl de officier tijdens de voorbereidende zittingen nog tamelijk genuanceerd klonk, zegt de advocaat.

11.07 uur | Advocaat De Mos begint met pleidooi

Na nog een fragment van BNNVARA-radioprogramma Spijkers met Koppen, waarin onder meer de hoge druk op het OM besproken wordt, is Plasman nu echt begonnen aan het pleidooi van maar liefst 117 pagina's, waarin hij zowel de zaak van De Mos als Guernaoui behandelt.
Hij verwijst nog even naar Napels aan de Noordzee, nadat de ambassadeur van Italië klaagde over de titel van die documentaire. 'Hoe mooi zou het zijn wanneer na deze strafzaak de ambassadeur van Italie¨ weer kan melden dat Napels best met Den Haag vergeleken kan worden', zegt Plasman. 'Omdat beide steden ten tijde van De Mos en Guernaoui geen corrupt bestuur hebben gehad. Het zou ook de enige juiste uitkomst van deze strafzaak zijn.'

10.28 uur | Beginnen met documentaire

Na al een korte schorsing vanwege technische problemen bij de griffie, is het pleidooi nu echt begonnen. De start daarvan blijkt te bestaan uit een half uur lange samenvatting van de documentaire Napels aan de Noordzee, waarvoor De Mos twee jaar met camera's is gevolgd in onder meer zijn persoonlijke leven. Het duurt dus nog even voor Peter Plasman echt het woord neemt.

9.52 uur | OM komt terug op aanklacht

Het Openbaar Ministerie (OM) wil eerst nog terugkomen op iets van maandag. De advocaat van ondernemer Edwin Jansen deelde maandag in zijn pleidooi een document uit waaruit blijkt dat het OM citaten verkeerd heeft gebruikt in het requisitoir. Volgens de officier van justitie is het OM afgegaan op een foutieve samenvatting die Rijksrecherche heeft gemaakt van de zogeheten brondocumenten.
De advocaat van Jansen voegt hieraan toe dat dit niet de enige verkeerde samenvatting in het dossier is. Ook maandag wees ze de rechtbank erop om voor het vonnis vooral uit te gaan van de brondocumenten.

9.45 uur | Start met lichte vertraging

Met wederom een lichte vertraging begint de zevende zittingsdag. De start van de zitting was om 9.30 uur gepland, maar ging zo'n tien minuten later van start. Na drie pleidooien maandag, volgen er dinsdag twee: in de zaak van Richard de Mos en van Rachid Guernaoui. Beiden worden bijgestaan door Peter Plasman. De papierwinkel is zojuist uitgedeeld aan de rechtbank en het OM. Het is een behoorlijke stapel.

9.25 uur | Goedemorgen, welkom bij een nieuw liveblog

Goedemorgen! Welkom bij wederom een nieuw liveblog rond de zaak-De Mos. Na vorige week het staartje van de inhoudelijke behandeling en het requisitor van het Openbaar Ministerie te hebben gehad, gaan we vandaag verder met de verdediging door de advocaten.