Bram geeft groot deel van zijn salaris aan goede doelen: 'Word ik blij van'

Zo'n veertien jaar geleden begon Bram (38) aan zijn droombaan bij de Nederlandse Spoorwegen. 'Ik wilde altijd al machinist worden en werken bij de NS was mijn doel.' Dat lukte en Bram had er een goede tijd. 'Totdat ik een podcast luisterde waarin moraalfilosoof Stijn Breurs geïnterviewd werd. Hij vertelde over effectief altruïsme. Daarin legde hij uit hoe je met je geld en met je tijd zo goed mogelijk kan doen. Dat vond ik interessant. Want ik was wel maatschappelijk betrokken - ik doneerde ook - maar hoe effectief was dat eigenlijk?' 

Door zijn keuze om de principes van het effectief altruïsme te gebruiken, belandde Bram bij de stichting Doneer Effectief. Daar is hij nu zelfs de directeur van. Deze stichting biedt een podium voor alleen díe goede doelen waarvan wetenschappelijk bewezen is dat je met je gedoneerde geld zo veel mogelijk positief effect bereikt.

'Er zijn veel problemen in de wereld. Denk aan armoede, klimaat en dierenwelzijn. Voor deze onderwerpen zijn er een paar goede doelen die het meest effectief zijn in wat ze doen. Waar je dus het meeste waar krijgt voor je gedoneerde euro', zegt Bram.

Voor die doelen geeft hij voorlichting en haalt hij geld op. 'Vaak zijn dit niet de organisaties die de meeste aandacht krijgen, maar het zijn organisaties waarin je als donateur een groot verschil kan maken.'

Mensen die zich aansluiten bij de 10 procentclub geven van hun salaris elke maand 10 procent weg aan effectieve goede doelen. Heb je een netto salaris van 2400 euro dan is dat dus 240 euro per maand. Een behoorlijk bedrag. Bram doet dit ook. 'Persoonlijk heb ik het liever over "een aanzienlijk deel" van je salaris. Als je een klein inkomen hebt is 10 procent veel meer dan als je een heel groot inkomen hebt. In Nederland zijn er zo'n tweehonderd mensen die dit aan zichzelf hebben beloofd en deze groep groeit. Een paar keer per jaar komt de 10 procentclub bijeen om morele ambities te delen en elkaar te inspireren. Het is een groeiende beweging van mensen die de principes van het effectief altruïsme omarmt.'

Toen Bram afscheid nam van de NS, ging hij ook aanzienlijk minder verdienen. 'Het schoot wel even door mijn hoofd, moet ik hier niet blijven zodat ik meer kan doneren? Maar uiteindelijk bereik ik met mijn werk bij de stichting meer mensen. Het geeft mij een hele hoop voldoening.'

Nederland staat in de top tien van de rijkste landen ter wereld. Als je op het station geregeld een koffie to go kan kopen, behoor je al bij de rijkste 3,5 procent van de wereld. 'Dat geeft te denken. Want als je zo rijk bent en dat soort dingen onderweg kunt kopen, dan heb je ook een verantwoordelijkheid vind ik.'

Bram merkt dat mensen ondanks hun eigen financiële problemen graag willen blijven doneren. Maar daarbij willen donateurs wel zeker weten dat hun geld goed terechtkomt en niet aan de zogeheten 'strijkstok' blijft hangen. 'Ik krijg bij de stichting mensen aan de telefoon die een kleine beurs hebben en toch willen doneren. Dan kan ik ze vertellen dat voor 1,25 euro een kind in Afrika een vitamine A-dosis kan krijgen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie leidt vitamine A-tekort jaarlijks bij 250.000 tot 500.000 kinderen tot blindheid, de helft van hen sterft binnen twaalf maanden daarna. Dus ook mensen met een klein inkomen kunnen een verschil maken.'

Een man die urenlang de hand vasthoudt van zijn - onder het puin bedolven - dochter. Het symbool van een ramp die zo groot is, dat het je voorstellingsvermogen te buiten gaat. Bram krijgt veel vragen binnen van mensen die graag willen doneren aan de slachtoffers van de aardbevingen in Turkije en Syrië.

'De mensen willen vooral weten: welke noodhulp kan ik bieden voor de slachtoffers in Turkije en Syrië? Hoe kan ik effectief doneren? Het antwoord op "het waarom" achter de geefvraag is, vind ik interessant. Wat ik dan hoor, is: "ik wil iets bijdragen", "reddingswerk bespoedigen", "onderdak, warmte, slaapplaatsen en voedsel regelen". Kortom: levens redden én als dat niet meer kan, lijden verminderen. Maar, hoe geef je op een goede manier? En, is dit effectief?'

De effectiviteit van donaties bij rampenbestrijding is vaak niet hoog, legt Bram uit. Dat komt door de combinatie van twee wetten. 'Wet één: alles wat aandacht krijgt, groeit. Veel aandacht, veel donaties. Tot zover geen probleem.'

Dan wet twee: de wet van de afnemende meeropbrengst. Die wet houdt volgens Bram in dat er op een gegeven moment zoveel geld is dat het niet meer fatsoenlijk omgezet kan worden in daden. Een voorbeeld is de verschrikkelijke aardbeving in Haïti (2010). 'Door de overweldigende wereldwijde steunactie moesten miljarden aan hulpgelden in Haïti worden besteed, zelfs toen het geld geen zinvolle bestemming meer had. Zonde.'

Ook zijn er stille rampen, zegt Bram. 'Dit zijn rampen die zich elke dag opnieuw voltrekken, maar waar je maar weinig over hoort. Denk bijvoorbeeld aan de duizenden jonge kinderen die dagelijks sterven aan ziekten die te voorkomen zijn. Alleen al aan malaria sterven elke dag meer dan 1300 kinderen, wat voorkomen kan worden door eenvoudige maatregelen, zoals muskietennetten.'

Ook hier geldt volgens hem een wet: steeds hetzelfde nieuws heeft geen nieuwswaarde. Gevolg: minder aandacht, minder donaties. 'Dat is op een andere manier zonde, want voor ongeveer 5000 euro red je het leven van één kind.? Heb je de behoefte om te doneren bij het zien van de nationale inzamelingsactie? Doe dat dan vooral. Als je achterliggende wens is om vaker effectief goed te doen, geef dan juist ook aan de stille rampen.'