Eerste boeren krijgen te horen dat ze moeten vertrekken, provincie maakt excuses
NIEUWKOOP - Boeren met een bedrijf in de Meijegraslanden stonden maandagmiddag te klapperen met de oren. Op het gemeentehuis kregen ze tijdens een spoedbijeenkomst uit het niets te horen dat de provincie Zuid-Holland zich heeft voorgenomen dat er in het Natura 2000-gebied ten zuiden van de Nieuwkoopse Plassen geen plek meer is voor veehouderij. Oftewel in 2030 moeten alle boeren daar weg zijn. Toen sloeg de verbazing om in boosheid. 'Het fragiele vertrouwen dat wij in de overheid hadden, is nu helemaal weg', zegt veehouder Richard Vergeer. Volgens LTO Noord Zuid-Holland zijn dit de eerste boeren in de provincie te horen hebben gekregen dat zij verplicht moeten stoppen vanwege de stikstofproblematiek.
De boeren uit de Meijegraslanden kregen vorige week donderdag een mail met de vraag of ze maandag even naar het gemeentehuis konden komen. 'Daar waren we met alle boeren uit het gebied en toen kregen we, na lang om de hete brei heen draaien, opeens te horen dat de hele polder wordt leeg geveegd', begint Vergeer gefrustreerd. 'De stikstofuitstoot moet daar naar nul en daardoor is er geen plaats meer voor veehouderij.'
Die plotselinge boodschap schoot bij de boeren in het verkeerde keelgat. 'We waren in eerst instantie heel erg geschrokken. Je weet dat er iets in de lucht hangt en er gereduceerd gaat worden. Maar dat de polder opeens in een keer leeg moet, dat zagen we niet aankomen', vertelt de veehouder. 'Daarnaast voel je ook heel boos over de manier waarop het gecommuniceerd wordt.'
'Jullie mogen niet meepraten'
Ook Arie Verhorst, voorzitter van LTO Noord Zuid-Holland, is alles behalve blij met deze plotselinge beslissing van de provincie. 'Ze hebben gewoon de boeren uit de Meijegraslanden bij elkaar gehaald en gezegd dat het in dat gebied 'einde voor de boeren' is', vertelt hij. 'Als je dat in een keer zo brengt, zonder duidelijke onderbouwing, dan heb je een probleem.'
Het bericht dat de boeren weg moeten, komt nog eens extra hard aan, omdat er bij de Nieuwkoopse Plassen een gebiedsproces loopt. Dat is een samenwerking tussen alle betrokken partijen om de stikstofuitstoot omlaag te brengen. 'Daar hoop je dan met elkaar afspraken te maken voor de toekomst', zegt Verhorst. 'En dus is het nog vervelender dat er nu een polder uitgepikt wordt en tegen hen wordt gezegd: 'jullie mogen niet meepraten'. Dat botst enorm', legt hij uit.
200 boeren voor dichte deur
'Met de mededeling van maandag geeft de provincie gewoon aan dat ze hun eigen plan trekken', voegt veehouder Vergeer toe. Én dat ze dat vooral zonder overleg of medewerking van de boeren willen doen.'
Daarnaast veroorzaakte deze actie van de provincie Zuid-Holland niet alleen veel commotie bij de boeren uit de Meijegraslanden. Het zorgde ook voor veel vragen bij de andere boeren uit het gebied rond de Nieuwkoopse Plassen. Daarom organiseerde de provincie een bijeenkomst in Zegveld (Utrecht) voor alle 300 boeren. Maar deze werd ook weer last-minute gecanceld zonder duidelijke reden én met alle gevolgen van dien. 'Zo stonden er bijna 200 boeren voor een letterlijke dichte deuren, omdat ze niet op de hoogte waren gebracht', vertelt Verhorst.
Excuses provincie
Maar hoe moet het nu verder voor de boeren in de Nieuwkoopse Plassen? 'Volgens mij is de provincie wel behoorlijk geschrokken van de commotie die is ontstaan door hun plotselinge aankondiging. Dus ik hoop dat zij nu even tot bezinning komt en gaat nadenken of dit wel de goede weg is', zegt Verhorst van LTO. 'Voor gebiedsplannen heb je namelijk draagvlak nodig bij boeren en deze actie werkt juist averechts', legt hij uit. Het fragiele vertrouwen dat wij in de overheid hadden, is nu helemaal weg', bevestigt Vergeer.
Gedeputeerde Staten van Provincie Zuid-Holland reageerden pas vrijdagavond op de commotie die is ontstaan door de aangekondigde plannen voor de Meijegraslanden. Kern daarvan: 'Was nog geen besluit, wilden bespreken hoe verder, reactie onderschat, excuses, trekken het terug, beginnen opnieuw en dan met de boeren.' Eerder schreef gedeputeerde Meindert Stolk (CDA) de boeren dat ook al in een excuusbrief:
'Gedeputeerde Staten hebben goed geluisterd naar alle reacties op maandag. Tijdens dat gesprek zijn door de ondernemers veel zorgen en vragen geuit. Helaas kan de provincie op dit moment nog niet alle vragen beantwoorden.' Dat kwam ook omdat het kabinet de vrijdag daarvoor nog niet de gehoopte helderheid leverde over wie de piekbelasters zijn en wat de concrete klimaatdoelstellingen, schrijft Stolk.
'Wij hebben daarom dinsdag besloten om een pas op de plaats te maken. Eerst willen wij graag met ondernemers in de Meijegraslanden verder kijken hoe we nu het gebiedsproces inrichten. Vervolgens zullen wij opnieuw een bredere bijeenkomst organiseren om samen met alle betrokkenen rond de Nieuwkoopse Plassen te bouwen aan een nieuw perspectief.'
Boze brief wethouders
De wethouders van de omliggende gemeenten Nieuwkoop, Alphen aan den Rijn en Bodegraven-Reeuwijk hebben een gezamenlijk brief gestuurd aan het provinciebestuur van Zuid-Holland. Daarin dringen ze erop aan dat de fout wordt goedgemaakt en dat de gemeenten - toch de overheid die het dichtst bij de boeren staat - bij het proces worden betrokken:
'Het is in ons gezamenlijk belang tegenstellingen te overbruggen en te komen tot oplossingen die in onvoldoende mate bijdragen aan de klimaat-, natuur- en wateropgaven in het gebied. Helaas moeten wij constateren dat de communicatie rondom de bijeenkomst op 13 februari en het te elfder ure annuleren van de grote bijeenkomst op 14 februari niet hebben bijgedragen aan het vertrouwen in het proces bij de agrariërs en andere betrokkenen in het gebied. Wij betreuren dat.'
Een gelijkluidende brief hebben de wethouders van de Utrechtse gemeenten Ronde Venen en Woerden gestuurd naar zowel de provincie Utrecht als de provincie Zuid-Holland.
