Paul Verhoeven: 'Ik wil door die golf van preutsheid breken'

'Ik woon op vijf minuten van het strand, in Scheveningen', vertelt Verhoeven aan studentensite De Nieuwsooievaar, via een digitale Zoommeeting vanuit Los Angeles. Verhoeven besteedt zijn dagen in Los Angeles en Parijs. Ook is hij vaak nog te vinden in Den Haag, de stad van zijn jeugd, die hij nog altijd een warm hart toedraagt.

'Hoe ouder je wordt, hoe moeilijker het is om je snel aan te passen aan een andere cultuur en taal. Elke keer dat ik overvlieg naar Nederland kost het me twee weken om te normaliseren. Maar na die weken voel ik me weer helemaal oké in Den Haag.'

Dit jaar is het vijftig jaar geleden dat Turks Fruit, geregisseerd door Verhoeven, in première ging. Het is een verfilming van het boek van Jan Wolkers over de relatie van een (in het boek naamloze) beeldhouwer en zijn vrouw Olga. In 1999 kreeg Turks Fruit een Gouden Kalf voor beste film van de twintigste eeuw.

'Als ik nu moet praten over Turks Fruit is het vaak wel een zekere aanval. Het kan eigenlijk niet meer. Maar het was wel de waarheid van Jan Wolkers. Dat zegt niet dat het goed is. Het is eigenlijk gewoon een autobiografische film, you know. Laatst had ik een interview met een journalist, die stelde dezelfde vraag. Ik had voor het maken van de film in het boek allerlei stukken onderstreept die ik wilde gebruiken, maar wat de scenarioschrijver Gerard Soeteman niet gebruikt heeft. Ook in die tijd dachten we namelijk al: nou, je kan niet te ver gaan. Ik wilde een onderstreepte bladzijde citeren aan de journalist, en die zei: dat kan ik er niet inzetten. Het ging over bladzijde 89, waar Olga menstrueert, en dan zegt ze: gebruik maar m'n poepertje!'

'Juist. Ik zou het nog veel erger maken. Als je namelijk naar het boek Turks Fruit kijkt, dan lees je dat het allemaal nog veel erger was, nog veel schunniger en seksueler. Let's say, er is nu een golf van preutsheid. Ik wil daar nog steeds doorheen breken. Zo zit ook in mijn laatste film Benedetta wat naaktheid en seksualiteit. Het gaat over lesbische nonnen. Zo'n film kan je in Frankrijk nog wel maken. Bij het filmen was er geen enkel probleem. Het stond ook goed in het script en alles was bespreekbaar. In Amerika, en waarschijnlijk in Holland ook, merk je toch dat naaktheid heel wat lastiger wordt. Mijn vraag is eigenlijk: wat is er zo vreselijk aan naakt en seks? We doen de seks natuurlijk, vanuit een darwinistisch standpunt, om in leven te blijven. Als er geen baby's meer komen dan is de human-species klaar, nietwaar?! Wat is nou dat grote geheim, waardoor mensen het niet meer willen laten zien? Waarom is dat nu verboden terrein?'

'Daar bestaat seks niet. Die hebben ook geen baby's. De Amerikaanse films zijn niet scheutig met seks, nee. Maar waar dat vandaan komt…? Geen idee.'

'Ik had net "Wat Zien Ik" gemaakt, naar het boek van Albert Mol, in 1971. Dat was een comedy over twee prostituees. Daar kwamen twee miljoen mensen naar kijken. Ik had al een keer eerder het boek Turks Fruit willen verfilmen. Destijds zou Jan Wolkers zelf het scenario schrijven, maar dat lukte hem niet. Hij kwam er niet uit. Hierdoor viel het project even weg. Na Wat Zien Ik zei de schrijver van die film, Gerard Soeteman, die ook Floris had geschreven, dat hij een verfilming van het boek Turks Fruit wel zag zitten. Wij zijn toen naar Jan Wolkers gegaan, samen met de producent Rob Houwer, met de vraag: zullen we het opnieuw proberen? De tweede poging ging eigenlijk moeiteloos.’

'Het was de tijd van de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog. Ik was een bèta, dus ik ging na de middelbare school wiskunde studeren. Vervolgens zouden dan de banen voor het oprapen liggen. Zo was dat in die tijd. Maar mijn interests lagen in film, you know. Na de oorlog werden we overrompeld door grootse Amerikaanse films die we tijdens de oorlog niet konden zien. Mijn ouders namen mij mee naar de bioscoop en ik ging tijdens mijn studie voor de lol films maken. Toen ik afstudeerde moest ik twee jaar in militaire dienst. Daar zochten ze een regisseur voor een documentaire over driehonderd jaar corpsmariniers. Toen de film en mijn militaire dienst klaar waren, besloot ik: ik ga niet verder met wiskunde, ik wil films maken.'

'Zeker. Ik ben bezig met drie á vier mogelijkheden. Een Amerikaanse en een Hollandse film. Ik werk aan de film "Young Sinner" met de schrijver van Robocop, een thriller in Washington. Gerard Soeteman, die al mijn Hollandse films heeft geschreven (inclusief Turks Fruit), kwam met een interessant idee over een film in Holland in de jaren 30. Door corona heb ik natuurlijk twee jaar geen films kunnen maken. Daarnaast had ik een heupoperatie die verkeerd ging, waar ik veel last van had. Nu is die tribulatie voorbij. Ik kan weer films gaan maken.'