Help er zijn alweer teken! Schapen helpen ons ervan af
WASSENAAR - De lente is in aantocht en daarmee ook de teken. En dit jaar zijn ze er vroeger dan anders door de zachte winter. Omdat teken de ernstige ziekte Lyme kunnen overbrengen is het belangrijk deze insecten goed in de gaten te houden. In natuurgebied Meyendel bij Wassenaar worden de beestjes op een natuurlijke manier bestreden; met een schaapskudde van Drentse heideschapen. Eén gecastreerde heer en 42 dames doen het werk met liefde en vooral een aanhoudende vraatzucht.
'Het tekenseizoen is dit jaar vroeg begonnen', zegt herderin Judith Prins van de Dunea-schaapskudde in Meyendel. 'Ik vond al een paar teken op de schapen en ook op Joep, de bordercollie.' Drie keer per week gaan de Drentse heideschapen uit eten in het natuurgebied. En dat is niet alleen belangrijk voor het natuuronderhoud, maar ook voor onze gezondheid.
Door de begroeiing heel kort te houden in Meyendels speelbos Monkeybos zijn er minder teken op die plek. Teken houden zich meestal op in wat langer gras. Daarnaast kruipen de teken graag op de schapen, wat onschadelijk is. Schapen ontwikkelen anders dan mensen geen ziekte van Lyme door de bacterie borrelia die de teken bij zich kunnen dragen.
Bordercollie Joep wordt door Prins strak aangestuurd om de kudde te drijven. Met een boog rent hij om de schapen, alsof hij een onzichtbare lasso om ze heen spant. De kudde rent netjes dichtbij elkaar in één richting. 'De schapen zijn niet bang van Joepie, maar ze hebben wel respect voor hem', zegt de herderin.
Exoten bestrijden met de kudde
Naast tekenbestrijding zorgen de schapen er ook voor dat sommige planten niet gaan woekeren. 'Een voorbeeld is de exoot Japanse duizendknoop of de Amerikaanse vogelkers. Daar zetten we de schapen regelmatig op, waardoor ze kaal worden gevreten. Na een tijdje geven die woekerende planten het op, dan hebben ze niet meer de energie om nieuwe blaadjes te maken. Zo kan je ongewenste planten bestrijden', zegt Prins.
Het hoofddoel van de driewekelijkse graassessies op Meyendel is het natuurbeheer. 'Zonder de kudde zou het natuurgebied helemaal vol groeien. Er zouden geen lege plekken meer zijn', zegt Prins. 'Nu er zoveel stikstof in de lucht is, groeien planten helemaal hard. De schapen houden het gebied open en zorgen voor meer diversiteit in planten en bomen.'
Geen makkelijke baan
Wie denkt dat het herder zijn een makkelijke baan is, heeft het mis. Schapen zijn geen machines en doen nooit aan weekend, vakanties, snipperdagen of pauzes. 'We kunnen nooit lang op vakantie.' Ook het graasmanagement is niet eenvoudig, doordat je rekening moet houden met factoren die de groei van de planten bepalen. Het ene jaar is het droog en dan weer nat en elk seizoen is anders. In deze weken zit er weinig voeding in de planten voor de schapen, het is een beetje op. Het is de moeilijkste tijd.'
Een andere uitdaging is de honden van bezoekers op afstand te houden. 'In het oosten van het land zijn er wolven, hier hebben we honden', zegt Prins. Hondeneigenaren moeten hun huisdieren aangelijnd houden. Maar soms gaat het mis en vliegt er een hond onaangelijnd de kudde in. Gelukkig zijn deze schapen niet zo snel onder de indruk.' Maar als Prins de hond uit de kudde probeert te jagen door met haar herdersstok te zwaaien, kunnen hondeneigenaren verontwaardigd reageren. 'Kom niet aan de honden van mensen', zegt Prins. Het loopt helaas niet altijd met een sisser af. 'We hebben eens 's morgens de kudde aangetroffen waarbij achttien schapen dood waren gebeten door twee honden.'
