Oproep om opgepakte ambtenaar te ontslaan schiet burgemeester in verkeerde keelgat

Half februari deed de bewuste ambtenaar, die ook raadslid is voor GroenLinks in Rijswijk, mee aan een blokkade van de Mauritskade in Den Haag. De klimaatdemonstranten hadden zich daar met stalen buizen aan elkaar geketend. De politie moest de actievoerders met een slijptol losmaken. Acht mensen werden aangehouden, onder wie de Haagse klimaatambtenaar.

VVD, CDA en Hart voor Den Haag in de Haagse gemeenteraad maakten zich boos over deze 'illegale actie', omdat het onverenigbaar zou zijn met het werk als ambtenaar. 'Zeker in de gemeente waar je werkt en op het beleidsterrein waarin je werkt', zeggen de partijen. 'Dit is onacceptabel en wat de VVD betreft reden voor ontslag', zei VVD-fractievoorzitter Lotte van Basten Batenburg.

Deze reactie schoot andere partijen in het verkeerde keelgat en GroenLinks en de Partij voor de Dieren wilden opheldering van burgemeester Van Zanen. Die is duidelijk: het is niet aan raadsleden om te bepalen of de ambtenaar over de schreef is gegaan, dit ligt op het bordje van het college van burgemeester en wethouders.

Van Zanen: 'De taak van raadsleden is het controleren van het college van burgemeester en wethouders. Daarin past het niet om (individuele) ambtenaren, die zich niet in het openbaar kunnen verdedigen, te betrekken in het politieke debat noch in de media', schrijft Van Zanen aan de gemeenteraad. Hij wijst naar de gedragscode voor raadsleden waarin staat dat omgangsvormen in en buiten de raad 'bevorderd' moeten worden. 'Het gaat daarbij in het bijzonder om de respectvolle omgang met elkaar, met inwoners, organisaties, medewerkers en andere politieke ambtsdragers', schrijft hij.

Van Zanen hekelt het feit dat de partijen schriftelijke vragen hebben gesteld over een ambtenaar. 'Als burgemeester en als voorzitter van uw raad vind ik het onwenselijk dat raadsleden gebruik maken van deze mogelijkheid waar het een individuele casus rond een ambtenaar betreft.'

De VVD-fractievoorzitter noemt de reactie van Van Zanen 'de wereld op z’n kop'. Van Basten Batenburg: 'Een medewerker van de gemeente blokkeert op klaarlichte dag een doorgaande weg en wordt afgevoerd door de politie. En wij mogen daar niks over vragen omdat de ambtenaar dan betrokken wordt in het publieke debat? Dat was nota bene het doel van die hele blokkade.'

Ze vindt dat Hagenaars moeten kunnen rekenen op 'een eerlijke, neutrale behandeling' door de gemeente. 'Hoe kunnen we vertrouwen op die eerlijke behandeling op het moment dat een ambtenaar ervoor kiest om mee te doen aan zo'n wegblokkade,' vraagt ze zich af. 'Zo'n actie is schadelijk voor het vertrouwen van de burger in de overheid, daar moet ik als raadslid het college op kunnen aanspreken. En niet andersom.'

Eerder stelde de gemeente Den Haag al in een reactie dat het iedereen, dus ook ambtenaren, vrij staat om te demonstreren. Wél gelden er op grond van de Ambtenarenwet en de Gedragscode van de gemeente Den Haag enkele beperkingen. Zo mag een ambtenaar bij een demonstratie niet als zodanig herkenbaar zijn of uitlatingen doen alsof die namens zijn of haar werkgever worden gedaan.

'In de gedragscode - die onlosmakelijk is verbonden met de arbeidsovereenkomst van onze medewerkers - staat onder meer dat ambtenaren zich er bewust van moeten zijn dat zij óók burger zijn en dat hun gedrag invloed heeft op de reputatie van de gemeente; binnen en buiten werktijd en ook op sociale media', stelde een gemeentewoordvoerder. 'Wat er rond deze specifieke demonstratie precies is gebeurd, zoeken wij als gemeente uit. Op zaken die individuele medewerkers betreffen, gaan wij niet in.'