Lees hier terug hoe verkiezingen in Zuid-Holland zijn verlopen

De stemmen worden geteld
De stemmen worden geteld © Omroep West
DEN HAAG - Het was woensdag de dag van de Provinciale Statenverkiezingen en de Waterschapsverkiezingen. Tot 21.00 uur waren de stembureaus geopend. Daarna werden er tot diep in de nacht stemmen geteld en maakten de gemeentes een voor een hun uitslag bekend. Lees hier terug hoe de verkiezingen verliepen in Zuid-Holland.

Einde liveblog

Het tellen van de stemmen voor woensdag is gestopt en gaat donderdag verder. Dat betekent dat er een einde is gekomen aan de verkiezingsdag in de regio. Bekijk hieronder hoe er in jouw gemeenste is gestemd.

00.00: Te weinig stembiljetten in Nieuwkoop: 'Geduld kiezer op proef gesteld'

Het geduld van kiezers in Nieuwkoop is behoorlijk op de proef gesteld woensdagavond. Er was namelijk een tekort aan stembiljetten voor het Hoogheemraadschap van Rijnland, waardoor mensen lang moesten wachten bij verschillende stembureaus. ‘Er is met man en macht gewerkt om met grote spoed stembiljetten over te laten komen vanuit twee buurgemeenten’, zegt de gemeente in een statement.
Alle kiezers die tot 21.00 uur aansloten in de rij voor de stembureaus, mochten ook na de officiële eindtijd nog hun stem uitbrengen. Dat is zo geregeld in de Kieswet. Dat zorgde wel voor lange rijen. ‘Dat betekent dat het geduld van een aantal kiezers op de betreffende stembureaus tot onze spijt op de proef is gesteld’, schrijft de gemeente. ‘Maar iedereen die tijdig in de rij stond heeft de kans gekregen om zijn of haar stem uit te brengen.’ De gemeente gaat evalueren om ‘herhaling in de toekomst te voorkomen’.

23.50: Eerste gemeente heeft stemmen geteld

De gemeente Voorschoten heeft als eerste gemeente in de regio alle stemmen geteld. VVD is de grootste partij geworden in Voorschoten met 16,7 procent (2019: 14,2 procent) van de stemmen. Ook de Boer Burger Beweging (BBB) (11,7 procent) en GroenLinks (13,5 procent) komen als winnaars uit de bus in deze gemeente. Forum voor Democratie (FVD) is de grote verliezer in Voorschoten en kreeg 2,6 (2019: 14,2 procent) procent van de stemmen.

23.20: Stembureauleden huppelen rond tijdens tellen

Ondanks dat het tellen van de stemmen tot laat in de nacht zal duren, zijn de stemmentellers alles behalve moe. In het Provinciehuis worden de stemmen zelfs huppelend gesorteerd.

22.30: Teleurstelling bij CDA: 'Dit is niet wat je hoopt'

Het CDA lijdt veel verlies in de provincies, blijkt uit exitpolls. Dat zorgt voor een teleurgestelde lijsttrekker van het CDA Zuid-Holland, Meindert Stolk. 'Dit is niet wat je hoopt', zegt hij over de prognoses uit de andere provincies. 'Hoe dit komt, moeten we nog goed analyseren.'
'Wat je wel ziet, is dat de polarisatie en de verharding toeneemt', vervolgt Stolk. 'Wij hebben geprobeerd om daar een ander verhaal tegenover te zetten, maar blijkbaar is dat niet goed gelukt.'

22.15: Uitslagenavond 'heel spannend', vindt PvdA-lijsttrekker

'Heel spannend, ongelofelijk spannend.’ Dat zegt Anne Koning, voorman van de PvdA in Zuid-Holland, over de uitslagenavond. In het provinciehuis in Den Haag wachten de partijen nog op de eerste uitslagen. Ook kijken ze mee naar wat er in de rest van het land gebeurt, waar BBB de grote winnaar lijkt te worden.
'Het kan zijn dat de nieuwkomer de grootste gaat worden in Zuid-Holland’, beseft ook de PvdA-lijsttrekker. In de Eerste Kamer ligt de BBB nek-aan-nek met de nieuwe constructie op links: PvdA en GroenLinks. 'Het gaat er niet om wie daar de grootste wordt', vindt Koning. 'Het gaat om de idealen.'

21.45: BBB Zuid-Holland: 'Ongelofelijk, maar voor ons nog afwachten'

Dat de BoerBurgerBeweging (BBB) grote winsten boekt in andere provincies in het land zorgt voor vreugde bij de lijsttrekker van de BBB in Zuid-Holland Hans Veentjer. 'Het is ongelofelijk wat daar gebeurt', zo refereert hij naar de monsterzege van BBB in Overijssel en de winst in Noord-Holland en Brabant. 'Dat is onbeschrijfelijk', vindt Veentjer. In de Eerste Kamer gaat BBB volgens de eerste exitpoll van de NOS ook aan kop met 15 van de 75 zetels.
Toch is het voor BBB Zuid-Holland nog geen reden voor feest. 'Wat het voor ons betekent, is nog afwachten. We zijn de meest dichtbevolkte provincie met veel steden, dus of we hier ook zo groot worden is afwachten', tempert hij de verwachtingen vanuit het Provinciehuis in Den Haag. 'Maar als het een beetje in dezelfde lijn zit, ga ik hier kruipend vandaan. Maar dat moet je maar niet opschrijven', zegt hij met een knipoog.
Blijdschap bij BBB in het Provinciehuis
Blijdschap bij BBB in het Provinciehuis © Omroep West

21.40: VVD Zuid-Holland sluit BBB niet uit: 'Nooit gedaan'

De VVD in Zuid-Holland laat weten een samenwerking met de BBB niet uit te sluiten. Dat zegt Jeannette Baljeu, lijsttrekker namens VVD Zuid-Holland. Na de grote winsten van BBB in Overijssel, Noord-Holland en Noord-Brabant noemt ze het 'afwachten' wat er in Zuid-Holland gebeurt. De VVD verloor in de drie genoemde provincies licht. 'Als het zo doorgaat zou BBB hier de grootste kunnen worden. Dan gaan we praten', aldus Baljeu. 'We hebben de partij nooit uitgesloten. De grootste heeft straks het voortouw.'

21.00: Stembussen in regio gesloten

De stembussen zijn gesloten en het tellen is begonnen voor de stembureauleden in de regio. In de loop van de avond zullen de uitslagen per gemeente binnendruppelen. Daarna zal duidelijk worden hoe de nieuwe zetelverdeling in de provincie Zuid-Holland eruit gaat zien.

20.30: Nog een half uur

Voor mensen die nog willen stemmen voor de Provinciale Statenverkiezingen en Waterschapsverkiezingen begint de tijd inmiddels te dringen. Over minder dan 30 minuten sluiten de stembussen in de regio en zullen de eerste exitpolls verschijnen. Doordat je twee stembiljetten kan invullen, is het wel opletten geblazen. 'Doe het stembiljet voor de Waterschapsverkiezingen, die met een blauwe rand, in de blauwe stembus. En het stembiljet voor de Provinciale Statenverkiezingen, die met een groene rand, in de groene stembus', vertelt een stembureaulid in Pijnacker-Nootdorp.
Stembureau in Pijnacker-Nootdorp
Stembureau in Pijnacker-Nootdorp © Gemeente Pijnacker-Nootdorp

20.00 uur: Nieuwe opkomstcijfers bekend

Een aantal gemeenten deelt een uur voor het sluiten van de stembussen nieuwe opkomstcijfers van de Provinciale Statenverkiezingen.
De opkomstcijfers per gemeente in onze regio:
  • Alphen aan den Rijn: 35,92 procent (17.00 uur)
  • Bodegraven-Reeuwijk: niet bekend
  • Delft: niet bekend
  • Den Haag: 43,70 procent (19.30 uur)
  • Gouda: 48,80 procent (20.00 uur)
  • Hillegom: niet bekend
  • Kaag en Braassem: 40 à 45 procent (17.15 uur)
  • Katwijk: 50,50 procent (19.00 uur)
  • Krimpenerwaard: niet bekend
  • Leidschendam-Voorburg: 43,00 procent (19.00 uur)
  • Leiden: niet bekend
  • Lisse: niet bekend
  • Midden-Delfland: niet bekend
  • Nieuwkoop: 53,00 procent (19.15 uur)
  • Noordwijk: niet bekend
  • Oegstgeest: niet bekend
  • Pijnacker-Nootdorp: 36,80 procent (17.00 uur)
  • Rijswijk: niet bekend
  • Teylingen: niet bekend
  • Voorschoten: niet bekend
  • Waddinxveen: 35,59 procent (17.00 uur)
  • Wassenaar: niet bekend
  • Westland: 49,00 procent (19.00 uur)
  • Zoetermeer: 29,10 procent (16.00 uur)
  • Zoeterwoude: niet bekend
  • Zuidplas: 34,00 procent (18.00 uur)
29 procent van de stemgerechtigden heeft om 16.00 uur gestemd voor de Provinciale Statenverkiezingen. Dat heeft de provincie Zuid-Holland eerder al bekendgemaakt. Volgens de provincie ligt het opkomstpercentage hoger dan vier jaar geleden rond dit tijdstip. Welk percentage dat in 2019 was, meldt de provincie niet. De stembureaus zijn tot 21.00 uur open.
In heel Nederland lag het landelijk gemiddelde om 15.45 uur op 29 procent. Dat is iets meer dan bij de Provinciale Statenverkiezingen van vier jaar geleden op dit tijdstip, toen 26 procent van de kiesgerechtigde Nederlanders voor 15.45 uur had gestemd. Dat blijkt uit de opkomstcijfers van Ipsos, in opdracht van de NOS.

18.00 uur: Weet je op valreep nog niet waar je op gaat stemmen?

17.10 uur: Opkomst in Zuid-Holland hoger dan vier jaar geleden

29 procent van de stemgerechtigden heeft om 16.00 uur gestemd voor de Provinciale Statenverkiezingen. Dat heeft de provincie Zuid-Holland bekendgemaakt. Volgens de provincie ligt het opkomstpercentage hoger dan vier jaar geleden rond dit tijdstip. Welk percentage dat in 2019 was, meldt de provincie niet. De stembureaus zijn tot 21.00 uur open.
In heel Nederland lag het landelijk gemiddelde om 15.45 uur op 29 procent. Dat is iets meer dan bij de Provinciale Statenverkiezingen van vier jaar geleden op dit tijdstip, toen 26 procent van de kiesgerechtigde Nederlanders voor 15.45 uur had gestemd. Dat blijkt uit de opkomstcijfers van Ipsos, in opdracht van de NOS.
De opkomstcijfers per gemeente in onze regio:
  • Alphen aan den Rijn: 35,92 procent (17.00 uur)
  • Bodegraven-Reeuwijk: niet bekend
  • Delft: niet bekend
  • Den Haag: 43,70 procent (19.30 uur)
  • Gouda: 31,36 procent (16.00 uur)
  • Hillegom: niet bekend
  • Kaag en Braassem: 40 à 45 procent (17.15 uur)
  • Katwijk: 15,56 procent (12.00 uur)
  • Krimpenerwaard: niet bekend
  • Leidschendam-Voorburg: 43,00 procent (19.00 uur)
  • Leiden: niet bekend
  • Lisse: niet bekend
  • Midden-Delfland: niet bekend
  • Nieuwkoop: 53,00 procent (19.15 uur)
  • Noordwijk: niet bekend
  • Oegstgeest: niet bekend
  • Pijnacker-Nootdorp: 36,80 procent (17.00 uur)
  • Rijswijk: niet bekend
  • Teylingen: niet bekend
  • Voorschoten: niet bekend
  • Waddinxveen: 35,59 procent (17.00 uur)
  • Wassenaar: niet bekend
  • Westland: 32,00 procent (16.00 uur)
  • Zoetermeer: 29,10 procent (16.00 uur)
  • Zoeterwoude: niet bekend
  • Zuidplas: 34,00 procent (18.00 uur)
© ANP

15.10 uur: Opkomst in Nederland iets hoger dan in 2019

Van alle mensen die mogen stemmen voor de Provinciale Statenverkiezingen heeft twintig procent dit inmiddels gedaan. Dit blijkt uit cijfers van onderzoeksbureau Ipsos, in opdracht van de NOS. Volgens de NOS is de opkomst hiermee hoger dan in 2019, toen rond deze tijd achttien procent van de kiesgerechtigden had gestemd.
Mensen kunnen tot 21.00 uur hun stem uitbrengen. Bij deze Provinciale Statenverkiezingen zijn bijna 13,3 miljoen mensen kiesgerechtigd volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

14.20 uur: Opkomst Den Haag 16,3 procent

Den Haag heeft een nieuw opkomstpercentage bekendgemaakt: 16,3 procent om 13.00 uur. Om 10.30 uur stond de teller op 7,7 procent.

13.45 uur: Tussentijdse opkomst in Katwijk en Pijnacker-Nootdorp

Een aantal gemeenten deelt halverwege de dag de opkomstcijfers van de Provinciale Statenverkiezingen.
  • Gemeente Katwijk: 15,56 procent
  • Gemeente Pijnacker-Nootdorp: 15 procent

12.56 uur: Sfeer is goed in Gouds stembureau

In Gouda zit de sfeer er goed in bij de stembureaus. 'Het loopt als een trein', vertelt een van de vrijwilligers op het stembureau in de Chocoladefabriek, waar nu de bibliotheek gevestigd zit. Volgens burgemeester Pieter Verhoeve ligt het opkomstpercentage rond het middaguur op tien procent.
Burgemeester Pieter Verhoeve in de stembusbus van Omroep West
Burgemeester Pieter Verhoeve in de stembusbus van Omroep West © Chris Westerduin

12.15 uur: Drukte om te kunnen stemmen in gemeentehuis Noordwijkerhout

Het is druk in het gemeentehuis in Noordwijkerhout. De gemeente laat weten dat er inmiddels een flinke rij staat om te stemmen. Op andere locaties in de gemeente is het wel nog rustig.

12.00 uur: Opkomst in Zoetermeer 9,7 procent

Gemeente Zoetermeer heeft een eerste opkomstcijfer bekendgemaakt: 9,7 procent van de kiesgerechtigden heeft om 11.00 uur gestemd voor de Provinciale Statenverkiezingen.

11.25 uur: Minder stemlocaties in wijken met lagere WOZ-waarde

Het aantal stembureaus in arme wijken daalt sterk, blijkt uit onderzoek van de NOS. Het aantal stembureaus in dure wijken daalt ook een beetje, maar in arme wijken zijn aanzienlijk meer stembureaus opgeheven. Daar ziet de NOS een daling van maar liefst zeven procent. De NOS heeft bij elk stembureau gecheckt of dat in een gebied ligt waar de WOZ-waarde onder of boven de gemiddelde WOZ-waarde voor de provincie ligt.
ChristenUnie/SGP vinden deze ontwikkeling zorgwekkend. Judith Klokkenburg, fractievoorzitter van de gecombineerde fractie ChristenUnie/SGP in de gemeenteraad van Den Haag, maakt zich zorgen: 'Tijdens de verkiezingen van 2019 was de opkomst in wijken met een lagere WOZ gemiddeld genomen lager. Nu blijkt dat juist in die wijken ook nog eens stemlocaties verdwijnen. Mensen moet verder van huis om te stemmen. Zo wordt stemmen minder aantrekkelijk gemaakt.'
'Onbegrijpelijk', vindt ook de Haagse lijsttrekker voor ChristenUnie in Zuid-Holland Steven Datema. ChristenUnie/SGP heeft schriftelijke vragen gesteld aan het college van burgemeester en wethouders in de gemeenteraad.

11.00 uur: Opkomst in Den Haag 7,7 procent

Om 10.30 uur, drie uur nadat de stembureaus opengingen, had 7,7 procent van de inwoners van Den Haag gestemd. Dat heeft de gemeente Den Haag bekendgemaakt via persbureau ANP.

10.30 uur: Kijk onze verkiezingsdebatten terug

In aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen heeft Omroep West in samenwerking met lokale omroepen Den Haag FM, WOS, Sleutelstad, Studio Alphen, Bollenstreek Omroep, Midvliet, RTV Gouwestad, RTV Krimpenerwaard en Omroep Delft regiodebatten georganiseerd. Lokale en provinciale politici gaan met elkaar in debat over lokale thema's waar de provincie over gaat. Hieronder kun je alle zeven debatten terugkijken.

09.45 uur: Commissaris van de Koning stemt

Jaap Smit, commissaris van de Koning in de provincie Zuid-Holland, heeft ook gestemd. In Oegstgeest deed hij dat, samen met burgemeester Emile Jaensch van Oegstgeest. De provincie maakte daar deze video van:

09.30 uur: Rutte, Wilders en Klaver hebben gestemd

Op het kantoor van de Unie van Waterschappen heeft minister-president en VVD-leider Mark Rutte gestemd. Ook PVV'er Geert Wilders heeft zijn stemformulier ingevuld. Dat deed hij in het stadhuis van Den Haag. GroenLinks-voorman Jesse Klaver stemde in Kunstmuseum Den Haag.

09.05 uur: 'Verkiezingen gaan in eerste instantie om provincie'

'Je stemt in eerste instantie om de provincie.' Dat zegt Jan Anthonie Bruijn, de voorzitter van de Eerste Kamer. Het leek tijdens de verkiezingscampagnes soms vooral over de Eerste Kamer te gaan, toch gaan de verkiezingen van woensdag écht om de provincie, benadrukt Bruijn.
'Als je vandaag gaat stemmen, bedenk dan: wat zijn de uitdagingen in jouw provincie? Die zijn per provincie verschillend', zegt de inwoner van Den haag woensdagochtend in het radioprogramma West Wordt Wakker van Omroep West, dat volledig in het teken staat van de verkiezingen. 'Het gaat primair over de provincies. En op 30 mei kiezen de mensen die vandaag in de provincie worden gekozen de Eerste Kamer.'
Commissaris van de Koning, Jaap Smit, beaamt dat: 'Ik maak dit jaar voor het eerst mee dat er gesproken wordt over thema's die zowel landelijk als provinciaal gelden. Op landelijk niveau stellen we doelen - bijvoorbeeld een bepaald aantal asielzoekers huisvesten, stikstofreductie, huizenbouw - en dat is vaak een vertaling op provinciaal niveau. En dat is per provincie verschillend.'
West Wordt Wakker komt vandaag vanuit de Omroep West Stembusbus
West Wordt Wakker komt vandaag vanuit de Omroep West Stembusbus © Chris Westerduin

08.40 uur: Kopstukken D66 stemmen in Den Haag en Leiden

D66-leider Sigrid Kaag heeft woensdagochtend gestemd voor de Provinciale Statenverkiezingen en Waterschapsverkiezingen. Dat deed de minister van Financiën en vicepremier van het kabinet in haar woonplaats Den Haag. Jan Paternotte, fractievoorzitter van D66 in de Tweede Kamer, en Eerste Kamer-lijsttrekker Paul van Meenen wonen allebei in Leiden. Zij stemden tegelijk in hetzelfde stembureau.

08.30 uur: Zijn afspraken in coalitieakkoord nagekomen?

Werd het 'elke dag beter' in Zuid-Holland? Die belofte deden vijf politieke partijen in de provincie na de vorige verkiezingen in hun coalitieakkoord. VVD, GroenLinks, PvdA, CDA en ChristenUnie/SGP gingen de provincie samen besturen en spraken af over welke plannen nu echt eens een besluit genomen moest worden en welke koers de provincie moest gaan varen. Maar wat is daarvan terechtgekomen? Wij checkten tien gemaakte afspraken, waarvan een aantal niet is nagekomen.

08.10 uur: Arriva: gevolgen staking streekvervoer voor bijna alle buslijnen

Busmaatschappij Arriva zegt dat bijna alle buslijnen hinder ondervinden door de staking in het streekvervoer. Busreizigers in alle regio's moeten de hele dag rekening houden met uitval van Arriva-bussen 'in meer of mindere mate', meldt de vervoerder woensdag.

07.45 uur: Verkiezingsdag droog, zonnig en koud

Het wordt een droge, zonnige en koude verkiezingsdag. 'We krijgen aardig wat zon te zien vandaag', zegt Omroep West-weerman Huub Mizee. De temperatuur ligt in de ochtend dichtbij het vriespunt. 'Maar van gladheid is bij ons niet echt sprake.' In de middag wordt het zo'n acht graden, er kan een vrij stevige westenwind waaien.

07.30 uur: Alle stembureaus zijn open, op wie ga jij stemmen?

Het is zover: er kan gestemd worden. In de regel zijn alle locaties open van 7.30 tot 21.00 uur. Al kon op een aantal plekken al vroeger gestemd worden, zoals op station Den Haag Holland Spoor. Daar bracht de eerste kiezer om 6.30 uur zijn stem uit.
Een van de eerste stemmers in Voorschoten
Een van de eerste stemmers in Voorschoten © Omroep West

07.15 uur: Stembureaus verplaatst vanwege norovirus

Bij twee stemlocaties in Leiden is het norovirus uitgebroken. Het gaat om zorgcentrum Lorentzhof en woonzorgcentrum De Parelvissers. De stembureaus zijn verplaatst naar de Petruskerk aan de Lammenschansweg en naar een leegstaande school aan het Bizetpad. Het norovirus is zeer besmettelijk en veroorzaakt een ontsteking van het maagdarmkanaal (buikgriep).

Waarom zou ik stemmen tijdens de Provinciale Statenverkiezingen?

Wat kun je van Omroep West verwachten tijdens de verkiezingen? Vandaag, op woensdag, maken wij speciale radio-uitzendingen vanaf locatie. West Wordt Wakker (6.00-10.00 uur) komt vanuit Leiden, Menno in de Middag (12.00-14.00 uur) vanuit Gouda en West Komt Thuis (16.00-19.00 uur) vanuit Den Haag. Met verslaggevers bij stembureaus en politieke gasten die aanschuiven. Via de website en app houden wij je op de hoogte van al het nieuws en lees je 's avonds en 's nachts alle uitslagen: zowel de uitslag en zetelverdeling in Zuid-Holland, als de uitslag per gemeente. Morgen, donderdag, blikken we uitgebreid terug in de radio-uitzending van West Wordt Wakker (6.00-10.00 uur), die volledig in het teken staat van de verkiezingen, en in een speciale televisie-uitzending vanuit het provinciehuis om 17.00 uur waar alle lijsttrekkers aanschuiven.