Allereerste 'spookprovincie' heeft vandaag één taak: stemmen voor Eerste Kamer

© ANP
DEN HAAG - In de raadzaal van de gemeente Den Haag komt dinsdagmiddag het allereerste kiescollege niet-ingezetenen bij elkaar. Het kiescollege, dat eind maart is geïnstalleerd, gaat voor de eerste keer in de geschiedenis stemmen voor de Eerste Kamer. Het is een soort dertiende provincie in het buitenland met maar één taak: het kiezen van de Eerste Kamer. Voor deze stemronde komen de 25 leden uit de hele wereld naar Den Haag.

Wie zitten er in het kiescollege niet-ingezetenen?

Hierin zitten Nederlanders die in het buitenland wonen. De meesten hebben zich namens een politieke partij kandidaat gesteld en zij zijn door andere Nederlanders in het buitenland gekozen. In totaal hebben zich 37.455 kiezers geregistreerd en zij konden stemmen voor 129 kandidaten uit 27 landen. Er deden 12 politieke partijen mee en 1 onafhankelijke kandidaat.
Uiteindelijk werd GroenLinks met 5 zetels de grootste, gevolgd door D66 (4 zetels) en de VVD (4 zetels). Daarna volgen JA21 (2), PvdA (2), Volt (2), Partij voor de Dieren (2), Forum voor Democratie (2), CDA (1) en SP (1). BBB deed niet mee. De gekozen kandidaten komen uit tien verschillende landen.

Waarom is dit kiescollege in het leven geroepen?

Nederlanders in het buitenland konden al stemmen voor de Tweede Kamer en de Europese Verkiezingen, maar invloed op de samenstelling van de Eerste Kamer hadden ze niet. Het parlement wilde dit toch mogelijk maken en heeft daarom het kiescollege bedacht. Hiervoor was een grondwetswijziging nodig en op 5 juli 2022 stemde de Eerste Kamer hiermee in.

Wat is de taak van het kiescollege?

Dat is er maar één: het kiezen van de Eerste Kamer. Het kiescollege functioneert als een soort dertiende provincie van de Nederlanders in het buitenland. Dat zit zo.
De Nederlandse kiezer krijgt eens in de vier jaar te maken met getrapte verkiezingen voor de Eerste Kamer. Burgers kiezen de leden van de Provinciale Staten en zij kiezen op hun beurt de leden van de Eerste Kamer. Dit gebeurt binnen drie maanden na de verkiezingen van de Provinciale Staten en is deze keer op dinsdag 30 mei.
Het kiescollege krijgt vandaag dezelfde taak als alle Statenleden en dat is dus het kiezen van de Eerste Kamerleden. De leden moeten hiervoor vanuit de hele wereld naar de raadszaal van Den Haag komen om hun stem uit te brengen. Daarna zit hun werk erop en mogen ze terug naar huis. Maar ze blijven in functie tot er over vier jaar een nieuw kiescollege niet-ingezetenen is gekozen.
Jan van Zanen beëdigt de 25 leden van het kiescollege niet-ingezetenen
Jan van Zanen beëdigt de 25 leden van het kiescollege niet-ingezetenen © Omroep West

Hoe zijn de leden eind maart geïnstalleerd?

Dat deed burgemeester Jan van Zanen, de voorzitter van het kiescollege niet-ingezetenen, tijdens een digitale vergadering. Hij nam bij de 25 leden de eed of de belofte af. Van Zanen zat in de raadzaal in Den Haag en de leden van het kiescollege waren thuis en via het scherm aanwezig. Toen is het kiescollege dus niet fysiek bij elkaar geweest in Den Haag.

Hoeveel invloed heeft het kiescollege op de samenstelling van de Eerste Kamer?

De 25 leden zijn goed voor 0,2 procent van de Eerste Kamerzetels. ‘Dat is niet erg veel’, zei Van Zanen eerder. 'Maar het kan net een zetel meer of minder betekenen voor een partij. En elke stem telt.'