OM overweegt hoger beroep na vrijspraak corruptiezaak, burgemeester blij voor De Mos en Guernaoui

Tot zover het liveblog. Later vandaag publiceren wij nog een nieuw bericht met politieke reacties op de vrijspraak en waarin wij de stemming op straat in Den Haag peilen.

Tranen bij Richard de Mos en Rachid Guernaoui. Ook de vrijgesproken vastgoedondernemer Edwin Jansen is blij. Lees hieronder hun reacties.

De Haagse burgemeester Jan van Zanen reageert op de overwinning van De Mos en Guernaoui. 'Vandaag heeft de rechter uitspraak gedaan in een zaak die ons lang heeft bezig gehouden. Goed dat er een uitspraak is voor alle betrokkenen, ik ben in het bijzonder blij voor Richard en Rachid.'

'Hiermee komt voor dit moment een einde aan een te lange periode van onzekerheid. De rechter heeft nu geoordeeld, het is een heldere uitspraak die klip en klaar is. Het is nu aan iedereen die zich met de stad Den Haag verbonden voelt om vooruit te kijken. Te luisteren naar elkaar, elkaars mening te respecteren, maar vooral ook de schouders te blijven zetten onder onze prachtige stad', zegt Van Zanen.

Het Openbaar Ministerie noemt de vrijspraak in de zaak van Richard de Mos 'teleurstellend' en overweegt in hoger beroep te gaan. Dat heeft een woordvoerder laten weten.

Hart voor Den Haag wil na de vrijspraak van hun oud-wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui het Haagse gemeentebestuur in en het coalitieakkoord openbreken. De Mos zegt dat hij wil dat zijn partij alsnog wordt toegelaten tot het college van burgemeester en wethouders. Hiervoor wordt na het mei-reces een debat aangevraagd in de gemeenteraad. ‘De coalitie moet open’, stelt De Mos na zijn vrijspraak.

De Mos stelt dat hij en zijn partij, de grootste politieke partij in de gemeenteraad van Den Haag, door de andere Haagse politieke partijen bij de vorming van een stadsbestuur is buitengesloten door de verdenking van corruptie. Nu de rechter heeft bepaald dat daarvan geen sprake is, zou die blokkade wat Hart voor Den Haag betreft met terugwerkende kracht opgeven moeten worden. ''Onze partij moet zo snel als mogelijk terug daar waar we horen: in het Haagse stadsbestuur', zegt De Mos.

Blijdschap in de rechtszaal zodra de rechter vertelt dat De Mos en Guernaoui vrijgesproken worden in de corruptiezaak tegen hen. De mannen vallen elkaar in de armen en vanaf de toeschouwerstribune klinkt gejuich. Buiten worden de oud-wethouders feestelijk ontvangen door hun groen-geel geklede supporters. 'Ik ben heel opgelucht en blij. De woede en frustratie van afgelopen 3,5 jaar kwamen er even uit en dan komt er een traantje mee. Maar nu staat hier weer een man een rechte rug', zegt De Mos.

'Ik wil het openbaar ministerie oproepen om het los te laten, om het democratisch proces in Den Haag niet langer te gijzelen en niet in hoger beroep te gaan.' Volgens de rechter was te weinig bewijs voor passieve ambtelijke corruptie en deelname aan een criminele organisatie, het inhuren van een illegale klusjesman, meineed en schending van de geheimhoudingsplicht. Alleen Atilla Akyol krijgt een voorwaardelijke celstraf van vier maanden voor het verboden wapenbezit.

Omdat er bij de partijdonaties geen sprake was van kwalijke bedoelingen bij de ondernemers, en ook geen tegenprestaties zijn geleverd, is er geen sprake van ambtelijke corruptie en dus ook niet van deelname aan een criminele organisatie. Atilla Akyol krijgt vier maanden voorwaardelijke celstraf voor verboden wapenbezit, maar de rest van de verdachten worden volledig vrijgesproken.

Dan het dossier De Schilde, het bedrijfspand dat Atilla Akyol graag wilde huren om er onder meer arbeidsmigranten te huisvesten. De Mos zou zich volgens het OM hebben bemoeid met dit dossier, en het pand laten overdragen naar zijn portefeuille, om zijn sponsor te veroordelen. Maar de rechtbank geeft De Mos gelijk: hij introduceerde Akyol wel bij de juiste ambtenaar, maar kreeg pas echt interesse toen hij het ‘Polenhotel’ aan de Lozerlaan weg wilde hebben, om hier Plopsaland te kunnen vestigen. De bemoeienis van De Mos dient volgens de rechter dus niet alleen zijn donateur, maar ook een algemeen belang.

Vervolgens het meest bekende dossier van deze zaak: de nachtvergunningen voor zalencentrum Opera, destijds eigendom van Atilla Akyol. Ja, zegt de rechter, De Mos liep hard voor een vergunning voor Opera, maar mogelijk ook omdat hij dit zelf graag wilde. Bovendien deed hij dit open en bloot, wat volgens de rechter juist een indicatie is dat er niét corrupt werd gehandeld. Het besluit werd uiteindelijk ook ondertekend door burgemeester Krikke en is, onlangs veel discussie, nooit teruggedraaid. Wat voor de rechtbank ook sterk meespeelt, is dat Akyol lid was van de partij en ook op de lijst stond. Hij profiteerde indirect dus ook zelf van de donatie.

Allereerst het verhuren van winkelpanden aan de Leyweg, mogelijk aan Atilla Akyol en Dennis Buis, en de verkoop van een gemeentelijk pand aan Di-Rect, de Haagse band die voorheen werd begeleid door Edwin Jansen. De rechtbank ziet dat het handelen van De Mos wel goed was voor zijn donateurs, maar dat hij hier zelf ook een belang bij had om te ‘shinen’ als wethouder. Bovendien had het volgens hem niet uitgemaakt als bijvoorbeeld andere ondernemers de Leyweg zou betrekken. In deze dossiers is volgens de voorzitter dus geen sprake van tegenprestaties.

Hetzelfde geldt voor de rechter bij parkeergarage De Zeeheld. Er was al jarenlang sprake van getouwtrek tussen eigenaar Jansen en de gemeente Den Haag, zegt de rechter. De Mos heeft zich hier vooral mee bemoeid, omdat hij al langer bezig was met de parkeergelegenheid in de wijk Zeeheldenkwartier. De rechter ziet in principe ook weinig kwaad in de gesprekken die De Mos voerde met donerende vastgoedondernemers over het woonbeleid van Den Haag. ‘Het is gezond in een democratie om ideeën op te halen bij de achterban’, zegt de rechter. Hij erkent wel dat Jansen wellicht had geprofiteerd als zijn ideeën over bijvoorbeeld erfpachtsuppletie, waren omgezet naar beleid, maar: dat gold even goed voor andere ondernemers.

Voor de beoordeling van corruptie is volgens de rechter van belang of de giften door ondernemers zijn gedaan met een kwade bedoeling, en dat ontvangers deze bedoeling hadden kunnen aanvoelen. Voor donaties aan lokale partijen gelden geen regels, heeft onder meer een hoogleraar verklaard als getuige in dit proces. Lokale partijen krijgen ook geen subsidie, waardoor donaties volgens de rechter een maatschappelijk belang dienen. In het algemeen volgt zo’n donatie dus vanuit goede bedoelingen, zegt de rechter, waarmee een kwade bedoeling wordt uitgesloten. En in deze zaak, zegt hij, is dat niet anders. ‘Integendeel’, vertelt de rechter. Ook de persoonlijke giften – de etentjes en boottochtjes – acht hij vrij onschuldig. ‘Daaromheen hangt slechts een zweem.’

Omdat er geen sprake was van een kwalijke bedoeling heeft de rechtbank overwogen om helemaal geen oordeel meer te vellen over de tegenprestaties die De Mos en Guernaoui zouden hebben geleverd. ‘Maar de feiten rond de inspanningen van De Mos springen zo in het oog, dat wij rechters tijdens de inhoudelijke behandeling regelmatig met gefronste wenkbrauwen hebben zitten luisteren.’ Er wordt dus toch gekeken of De Mos en Guernaoui zich door de donaties hebben laten verleiden tot een tegenprestatie. Daarvoor worden de besproken dossiers nog eens langsgelopen.

Er wordt nu beoordeeld of er bij de giften die wel zijn vastgesteld, sprake was van omkoping. Dat antwoord is niet eenvoudig, zegt de rechter. Allereerst merkt hij op dat de donaties zijn gedaan aan een partij, niet aan personen. Ook kan, ‘met de beste wil van de wereld’, niet worden vastgesteld dat de donaties direct hebben bijgedragen aan het succes van Groep de Mos.

Maar, er kan ook niet worden vastgesteld dat ze niét hebben geholpen en dat ze uiteindelijk toch waarde hebben gehad voor de De Mos en Guernaoui, die na de verkiezing wethouder werden. De rechter zegt daarom dat deze donaties wél kunnen worden beschouwd als giften aan ambtenaren, ondanks dat De Mos en Guernaoui dit op het moment van ontvangst nog niet waren. Daarmee is corruptie nog niet vastgesteld: daarvoor moet ook nog een dienst worden geleverd. Deze feiten zijn nog niet behandeld.

De rechter bespreekt nu de partijdonaties en geleverde diensten van sponsoren, zoals het werven van stemmen. Deze zijn gedaan vanaf bedrijfsrekeningen, maar het OM schrijft deze in de tenlastelegging toe aan de personen zelf. De verdediging heeft hier ook geen verweer tegen gevoerd. Beide feiten noemt de rechter ‘opmerkelijk’.

De rechter stelt vast dat er voor ruim 100.000 euro is gedoneerd aan de partij. Het werven van stemmen door Erdinç Akyol, waarbij volgens het OM sprake was van stemfraude, vindt de rechter niet relevant voor de beoordeling van corruptie. Het is niet evident dat De Mos en Guernaoui op de hoogte waren van deze gunst, dus zouden zij hier ook geen dienst tegenover stellen. Ook noemt de rechter de geregelde hijskraan en mogelijke gift van een houten vloer voor De Mos, door Zaadhof en Akyol, ‘futiel’. De persoonlijke giften voor De Mos komen dus neer op ruim twee honderd euro en twee boottochten.

De rechter zegt dat ze zichzelf regelmatig hebben afgevraagd of het logisch is dat twee ambtenaren van een nieuwe partij zich bewust bezig hielden met corruptie. In het algemeen denkt de rechtbank dat die kans klein is, omdat nieuwe partijen vaak te veel bezig zijn met vernieuwing. Een nieuwe partij zou ook voor omkopers nog minder interessant zijn, zegt de rechter. Deze partijen hebben weinig macht en er zou nog niet goed bekend zijn wie precies om te kopen is. Wel voegt de rechter hier direct aan toe dat deze algemene observatie niet één op één is toe te passen op deze zaak. ‘Maar geheel onbelangrijk is deze natuurlijk ook niet.’

De rechter bespreekt nu de blik van het OM op de zaak en maakt daarbij direct een belangrijk punt. De officier van justitie heeft volgens de rechtbank met een ‘rechttoe rechtaan blik’ gekeken naar de politieke gebeurtenissen in Den Haag, ‘waarbij vooral de achteraf gevonden communicatie door een corruptiebril is bekeken’. De rechtbank neemt deze blik niet over. Deze is te eenzijdig, te rigide en heeft onvoldoende oog voor toelichtingen van verdachten, zegt de voorzitter. ‘De rechtbank zal hier met een vrijere blik naar het bewijs kijken.’ Hierop klinkt direct applaus op de publieke tribune.

De voorzitter begint met een aantal vooropstellingen, waarin hij nog kort schetst wie de verdachten zijn en wat de belangrijkste verdenkingen zijn. Zoals bekend: deelname aan een criminele organisatie, waarbij ambtelijke omkoping het belangrijkste verwijt is. De rechtbank begint zo met de bespreking van deze, belangrijke feiten. Het vonnis over deze verdenkingen is vergelijkbaar voor verschillende verdachten, zegt hij.

De rechtbank is binnen en nadat de voorzitter iedereen nog de gelegenheid geeft om wat foto’s te maken – ook van hemzelf – heet hij iedereen welkom. Hij constateert zenuwen bij De Mos, die dat bevestigt. ‘Het gaat natuurlijk ook wel ergens om.’ Guernaoui oogt meer ontspannen volgens de voorzitter, maar die geeft daarop aan dat dit slechts schijn is.

De rechtszaak tegen Richard de Mos is begonnen. De zitting wordt gehouden in de grote, extra beveiligde zaal in de Rotterdamse rechtbank. In het vonnis zal eerst per strafbaar feit worden besproken of de drie rechters dit wettelijk en overtuigend bewezen achten voor de verschillende verdachten. Daarna volgt de uitspraak voor alle acht verdachten tegelijk. Richard de Mos weet dus al of hij schuldig wordt bevonden voordat hij de uitspraak hoort.

De hele zitting wordt rechtstreeks uitgezonden door Omroep West via TV West en de livestream op onze website en app. Klik op onderstaande link om live mee te kijken vanuit de rechtbank met onze livestream.

Zonder limousine en ook niet op de motor: Richard de Mos is ook aangekomen bij de Rotterdamse rechtbank. Hij heeft nog steeds een rotsvast geloof in vrijspraak, maar als 'barbertje moet hangen', zegt hij, wordt het hier een komen en gaan van andere politici. 'Ik geloof in volledige vrijspraak. Ik kan me niet voorstellen dat de rechtbank zich laat misbruiken voor dit politiek schijnproces. En het knip en plakwerk van het OM. Ik ga ervan uit dat de rechtbank gehakt maakt van de verdenking door het OM.'

Hij vult aan: 'Ik ga ervan uit dat er een einde wordt gemaakt aan deze lijdensweg. De democratie in de hofstad wordt gegijzeld. Door dit proces worden meer dan 30.000 kiezers uitgesloten van coalitiedeelname. Landelijke partijen krijgen miljoenen euro's aan giften, maar tienduizenden giften aan onze partij worden al jaren als verdacht aangemerkt. Waar bij de landelijke partijen regels bestaan, zijn er voor lokale partijen vrijwel geen regels voor financiën.'

Nu iedereen is gearriveerd moet de hele meute de rechtbank in. Vanwege de grote belangstelling, vindt de uitspraak plaats in de grote, maar extra beveiligde zaal. Met alle maatregelen kan het dus nog even duren voordat iedereen binnen is.

Voormalig wethouder Rachid Guernaoui komt aan bij de rechtbank. 'Vandaag is de dag dat het recht zal zegenvieren', zegt hij voor een muur van de meegereisde, applaudisserende supporters. Het is nu nog wachten op Richard de Mos. Na zijn aankomst in een groen-gele limousine vorige keer, wordt er druk gespeculeerd over zijn huidige vervoersmiddel. Wellicht de motor van zijn advocaat Peter Plasman?

Een uur voor aanvang is het al druk voor de Rotterdamse rechtbank. De bus met De Mos-sympathisanten is zonder vertraging aangekomen en de supporters staan, gehuld in groen-gele 'Ik steun De Mos'-sjaals te wachten op de aankomst van de hoofdverdachte. Ook de pers is al volop aanwezig.

Vanaf de Kalvermarkt, naast het stadhuis van Den Haag, is rond 8.00 uur een bus vol met aanhangers van Hart voor Den Haag vertrokken richting de rechtbank in Rotterdam. 'Ik ben optimistisch. Ik heb er alle vertrouwen in', zegt gemeenteraadslid Ralf Sluijs. Een mannetje of vijftig partijgenoten komen Richard de Mos, Rachid Guernaoui en Nino Davituliani steunen.

'Wij zijn hier al 3,5 jaar mee bezig. Wij staan ermee op en gaan ermee naar bed. Dat geldt voor ons, maar helemaal voor Richard, Rachid en Nino. Wij zijn heel blij dat er eindelijk een einde komt aan deze nachtmerrie', blikt Sluijs vooruit.

Een vrouw in de bus vindt het een spannende dag. 'Ik durf niet te denken aan wat de uitspraak wordt. Ik hoop op een hele goede afloop', zegt ze. Een ander: 'Ik verwacht vrijspraak. Je weet alleen niet hoe de rechtbank reageert. Als de rechter anders beslist, is dat heel jammer. Ik vind de eis van het Openbaar Ministerie niet in verhouding staan.' Tegen De Mos is 22 maanden cel en vier jaar bestuursverbod geëist.

Welkom in een nieuw liveblog over de rechtszaak tegen Richard de Mos. Vandaag doet de rechter uitspraak in de zaak. Meer weten over wat zich tot nu toe heeft afgespeeld? Lees dan onderstaande artikelen.